بنام خدا
درمان بلای بی‌حوصلگی یا کم‌حوصلگی در کلام حضرت علی(ع)
كم‌حوصلگي و بي‌حوصلگي از بلاهايي است كه عاملش "كبر" است. يقيناً كبري كه عامل ضيق صدر است همان قد عَلَم كردن در برابر پروردگار عالم است كه متكبر به خاطر تكبرش از پذيرفتن خواسته‌هاي حق و عمل به برنامه‌هاي حق جدا مي‌شود.
ضيق صدر كه در گفتار وجود مبارك اميرالمؤمنين (ع) مطرح است يا كم حوصلگي و بي حوصلگي از بلاهايي است كه عاملش كبر است. «وَ كِبْراً تَضَايَقَتِ الصُّدُورُ بِهِ» يقيناً اين كبري كه عامل ضيق صدر است همان قد عَلَم كردن در برابر پروردگار عالم است كه متكبر به خاطر تكبرش از پذيرفتن خواسته هاي حق و عمل به برنامه هاي حق جدا مي شود و در حقيقت از منبع قدرت و رحمت و احسان و كرم و جود و حلال مشكلات و طبيب دارد خودش را جدا مي كند كه اين جدايي را اميرالمؤمنين (ع) در حكمت هاي نهج البلاغه مي فرمايند: «وَ أَوْحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ » يعني بدترين رميدگي است.
وحشي يعني حيواني كه رام نيست رميده است نمي خواهد بماند در شهر و جمع يا با حيوانات ديگر باشد كه در ايران ما اين وحشت را به ترس معنا مي كند در حالي كه خوف به معناي ترس است وحشت « وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ » يعني آن حيواناتي كه رميدگي دارند نمي خواهند با اجتماعات خودشان باشند نمي خواهند در شهر باشند، نمي خواهند در محل هاي شلوغ باشند، مي خواهند تنها باشند در تنهايي هم راه هجوم بلاها كاملاً باز است.
وقتي انسان ياري مثل خدا را به خاطر تكبرش از دست بدهد، منبع رحمت را از دست بدهد، منبع لطف را از دست بدهد و تنها بشود. زندگي براي او خيلي سنگين است به خاطر فشار درون و ضيق صدر و تنگي حوصله و عدم تحمل انسان را دچار بيماري رواني مي كند يا دچار بيماري خودكشي مي كند يا بلاي سنگين تري به سر انسان مي آيد و او براي رفع اين كم حوصلگي به هر كاري دست مي زند و در حقيقت مي خواهد خودش را از اين ضيق صدر غافل بكند آن وقت پاي مواد مخدر و گناهان كبيره و مسائل ديگر هم پيش مي آيد ولي آنهايي كه با خدا زندگي مي كنند وصل به منبع قدرت هستند، وصل به منبع رحمت هستند. از طريق اين اتصال فيوضات پروردگار عالم را دريافت مي كنند.
به این آيه شريفه توجه کنید آن وقت معلوم مي شود در اين اتصال چه خبر است « أَنْزَلَ اللَّهُ سَكينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنين» خود اين آرامش اين امنيت كه ضد ضيق صدر است چقدر به نفع سلامت انسان، به نفع ايستادگي انسان، به نفع صبر انسان، و به نفع توكل انسان است.
در رابطه با ضد ضيق صدر كه شرح صدر است ما آياتي در قرآن كريم داريم ببنيد اين حوصلة فراوان چه نعمت عظيمي است!
وجود مبارك موسي بن عمران كه يقيناً من المخلصين است شكي ندارد پروردگار عالم در سوره صافات اينها را كه اسم مي برد بعد به عنوان محسنين و مخلصين از آنها ياد مي كند« إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنين »
وقتي كه در ابتداي بعثتش مأموريت پيدا مي كند كه بيايد مصر و فرهنگ الهي را به فرعون و فرعونيان ارائه بدهد خوب هم با كشور مصر آشنا بود خوب هم با فرعون و فرعونيان آشنا بود و برايش روشن بود كه اگر برود مصر و فرهنگ پروردگار را ارائه بدهد درگيري هاي زيادي پيش خواهد آمد. قبول نمي كنند مسخره مي كنند كذّاب معرفي اش مي كنند. تحقيرش مي كنند كه اگر انسان حوصله اش كم باشد يا ظرفيتش كم باشد، يا گنجايش نداشته باشد خوب تكليفش را رها مي كند وظيفه اش را تعطيل مي كند، به خواسته هاي مهربان عالم پشت مي كند و نهايتاً دست از يك تجارت بسيار عظيم معنوي دست برمي دارد مي گويد نمي خواهد.
وقتي موسي بن عمران مأمور مي شود برود همة اينها را مي خواند كه فرعون و فرعونيان به اين راحتي فرهنگ خدا را نخواهند پذيرفت. بعد هم يكي از فرعونيان در درگيري كشته شده بود. مي گويند قاتل با پاي خودش آمده بايد بگيريم و قصاصش بكنيم بعد هم موسي بن عمران با يك گليم چوپاني با يك چوب دست وارد دربار بشود درباري كه پر از طلا و نقره و پرده هاي زربافت است مسخره اش مي كنند و دستش مي اندازند.
لذا كليم الله چون اهل تواضع نسبت به خدا بود عرض مي كند «رب الشرح لي صدري » خدايا آنقدر به من حوصله بده كه من تاپايان كار خودم يا فرعونيان دست از تكليفم و مسئوليتم و هدايت گمراهان برندارم، خسته نشوم، دلتنگ نشوم، بي حوصله نشوم، رها نكنم كه خود اين رها كردن هم براي خود انسان خسارت سنگيني است و هم ممكن است آدمي كه رها مي كند مي رود در آينده تبديل به يك چهرة عظيم اثرگذار بشود.
منابع :
پایگاه عرفان؛ سخنان استاد انصاریان پیرامون نهج البلاغه
