معرفی رشته زبان و ادبیات فارسی – مقطع دکتری (Ph.D)
اساس کار در این دوره که پس از کارشناسی ارشد میباشد تحقیقات و مطالعات وسیع و محققانه است در سطح اجتهاد کامل نسبت به علوم و فنونی که اختصاص به این دوره دارد.
دانشجویان این دوره بایستی طبق برنامه تدوین شده و با راهنمائیهای مداوم استادان بتوانند قدرت و مهارت لازم را در سطح عالی برای بیان و قضاوت محققانه در رشته های اساسی زبان و ادبیات فارسی که در این دوره مورد تحقیق قرار میگیرد بدست آورند نیز و بتوانند با تحصیل تجربیات فراوان و گسترده خود آمادگی لازم را در تعلیم به دانشجویان دوره کارشناسی و حتی کارشناسی ارشد در سطح کشور و احیاناً در خارج کشور پیدا کنند و از این طریق رسالت معرفی زبان وادبیات فارسی را که حاوی فرهنگ بزرگ اسلامی و اعتقادی و اخلاقی است در این رشته ایفا نمایند و صلاحیت همه جانبه را برای کارهای پژوهشی و برای وظیقه استادی در این دانشها بیابند.
طول دوره تحصیل
طول دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی در این برنامه حداقل سه سال نیم یا هفت نیمسال است. طول هر نیمسال هجده و هر واحد درسی هجده ساعت در یک نیمسال است. شکل نظام، واحدی است.
تعداد واحدها
کل واحدهای درسی در این دوره ۲۴ واحد است که تماماً نظری به شکل زیر میباشد:
۱- دروس اصلی ۸ واحد
۲- دروس تخصصی ۱۲ واحد
۳- دروس اختیاری ۴ واحد از ۱۲ واحد ۴ واحد
جمع ۲۴ واحد
در این برنامه درسی بنام دروس عمومی وجود ندارد.
نقش و توانایی یا کارایی
فارغ التحصیلان دوره دکتری زبان وادبیات فارسی میتوانند، با احراز شروط لازم اولاً در موسسات عالی دانشگاهی اعم از پژوهشی وآموزشی به کار تحقیق و تدریس در زبان و ادبیات فارسی بپردازند.
ثانیاً در نهادهای مختلف فرهنگی و تربیتی راهنمائی و تحقیق را در زمینه زبان و ادبیات فارسی ایفا نمایند.
ثالثاً در موسسات به تالیف و ترجمه و تصحیح و چاپ کتب مربوط و در مطبوعات به راهنمائی و اداره امور مشغول شوند.
رابعاً در خارج از کشور در تدریس و تحقیق علوم مربوط به زبان و ادبیات فارسی انجام وظیفه کنند.
ضرورت و توانایی
با توجه به مطالب یاد شده در این صفحات بطور کلی روشن می شود که فارغ التحصیلان این دوره تا چه حد در راه نشر و معرفی و تعلیم متون ارزنده و سازنده ادبیات فارسی اهمیت دارند و نیز معلوم میگردد که ضرورت آن تا چه اندازه است که نیاز مبرم دانشگاهها ودانشکده ها در رشته زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج کشور جزا از این راه عملی و مقدور نمی باشد بویژه در وضع حاضر که به متخصصان ورزیده جهت تدریس در دوره کارشناسی آزاد و تربیت دبیر احتیاج فراوان است. و از طریق طرح و بحث و تدریس ادبیات اصیل فارسی است که می توان حقائقی از اعتقادات و اخلاقیات اسلام را در روح و قلب دانشجویان مومن و وفادار به اسلام نفوذ داد.
سوالات آزمون دکتری زبان و ادبیات فارسی
در دفترچه ثبت نام آزمون دکتری ، رشته زبان و ادبیات فارسی شامل سه گرایش ادبیات حماسی ، ادبیات عرفانی و ادبیات غنایی است . عناوین دروس امتحانی این رشته شامل موارد زیر است :
| عناوین دروس امتحانی رشته زبان و ادبیات فارسی در آزمون دکتری سراسری و دانشگاه آزاد |
| سوالات دروس عمومی |
سوالات دروس تخصصی در سطح کارشناسی |
سوالات دروس تخصصی در سطح کارشناسی ارشد |
| استعداد تحصیلی – زبان انگلیسی |
كلیات ادبی ( تاریخ ادبیات – دستور – عروض و قافیه – نقد و نظریه های ادبی معاصر ) متون نظم و نثر – زبان عربی |
متون نظم – متون نثر – بلاغت |
منابع آزمون دکتری زبان و ادبیات فارسی
سازمان سنجش آموزش کشور ، منابع دکتری زبان و ادبیات فارسی را به صورت قطعی بیان نکرده است و فقط به بیان کردن عناوین دروس امتحانی در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد پرداخته است . بنابر این نمیتوان به قطعیت گفت که کتاب های زیر جزو منابع اصلی آزمون دکتری زبان و ادبیات فارسی هستند . ما در این مقاله تلاش کرده ایم به معرفی کتاب های موجود در بازار که می توانند به عنوان منابع مناسبی برای آمادگی آزمون دکتری ۹۷ باشند ، بپردازیم .
برای دروس تخصصی در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد می توانید از منابع ذکر شده در جدول زیر استفاده کنید :
| منابع آزمون دکتری زبان و ادبیات فارسی |
| دروس در سطح کارشناسی |
کلیات ادبی |
دستور زبان فارسی ۲ ، تألیف دکتر حسن انوری ، دکتر حسن احمدی گیوی – تاریخ ادبیات ایران ، دکتر صفا با تلخیص محمد ترابی ، از صبا تا نیما یحیی آرین پور – نگاهی تازه به بدیع ، دکتر سیروس شمیسا – بیان و معانی، دکتر سیروس شمیسا معانی و بیان دکتر جلیل تجلیل – بیان و معانی ، دکتر سیروس شمیسا – آشنایی با عروض و قافیه ، دکتر سیروس شمیسا – عروض فاسی عباس ماهیار – سبک شناسی نظم و سبک شناسی نثر ، دکتر سیروس شمیسا – نگارش و ویرایش ، سمیعی گیلانی – جویبار لحظه ها از محمد جعفر یاحقی – از صبا تا نیما |
| متون نظم و نثر |
|
| نظم فارسی |
شاهنامه (جلد ۱) چاپ مسكو یا چاپ ژول مول ، شاهنامه فردوسی جلد اول با شرح و توضیح جوینی ، بهین نامه باستان از دكتر جعفر یاحقی، غمنامه رستم و سهراب و رزم نامه رستم و اسفندیار مثنوی (دفتر اول) به تصحیح نیكلسن، با استفاده از توضیحات دكتر شعار انوری و یا توضیحات دكتر منصور رستگار فسایی – مخزن‌الاسرار نظامی با شرح مجتبی مینوی، بوستان سعدی، با شرح و توضیح دكتر خزائلی. بوستان سعدی با تصحیح و شرح یوسفی. غزلیات حافظ، شرح دكتر خطیب رهبر، حافظ نامه بهاء‌الدین خرمشاهی، ذهن و زبان حافظ از خرمشاهی – حدیقه و دیوان سنایی شرح مدرس رضوی. آب آتش فروش شرح دکتر اشرف‌زاده.
منطق‌الطیر عطار (چاپ دكتر مشكور، دكتر گوهرین)، گزیده منطق‌الطیر و شیخ صنعان هر دو شاهكارهای ادب فارسی – سیاست نامه دکتر شعار گلستان به كوشش دكتر غلامحسین یوسفی و همچنین خطیب رهبر، با تأكید بر اشعار عربی، آیات و امثال – سی قصیده ناصر خسرو، دکتر محقق – قصاید و غزلیات سعدی، دکتر خطیب رهبر |
| نثر فارسی |
تاریخ بیهقی با شرح خطیب رهبر، گلستان سعدی تصحیح و شرح یوسفی ـ كلیله و دمنه با شرح مجتبی مینوی، چهار مقاله نظامی عروضی با شرح معین. مرزبان نامه با شرح خطیب رهبر. تاریخ جهانگشا از حبیب الله عباسی و ایرج مهرکی – كلیله و دمنه؛ تمام متن با استفاده از توضیحات مجتبی مینوی، با تأكید بر ترجمه اشعار عربی، آیات، احادیث و امثال و دقت و در تجزیه و تركیب و اعراب گذاری، چهار مقاله به تصحیح دكتر محمد معین (مقدمه، باب شاعری) – مرزبان نامه، به ویژه باب چهارم، جهانگشای جوینی، جلد اول با استفاده از گزیده دكتر شعار، گزیده دكتر یداله شكری از مجموعه شاهكارهای ادب فارسی، گزیده دكتر خطیب رهبر با استفاده از شرح مشكلات جهانگشا از دكتر خاتمی، با تأكید بر لغات مفعولی و دقت در عبارات عربی |
| زبان عربی |
مجانی‌الحدیثه (لویس عوض) – نهج‌البلاغه – مبادی العربیه جلد ۴ (رشید شرتونی) – قرآن كریم (جز سی‌ام) – جواهرالادب، سید هاشمی – شرح معلقات سبع از انزابی نژاد – صرف برای دانشجو و نحو برای دانشجو از رادمنش |
| دروس در سطح کارشناسی ارشد |
متون نظم متون نثر بلاغت |
شمیسا، سیروس (۱۳۹۳)، نگاهی تازه به بدیع، انتشارات میترا – شمیسا، سیروس (۱۹۳)، بیان و معانی، انتشارات میترا – نصرالله منشی، ابوالمعالی (۱۳۴۵)، كلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی تهرانی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم – عطا ملك جوینی، تاریخ جهانگشا (۳ جلد)، به اهتمام محمدبن عبدالوهاب قزوینی، تهران: مطبوعاتی نصر و صدر، افست از چاپ ۱۹۱۱ (چاپ لندن ) – سعدی شیرازی (۱۳۴۶)، گلستان، به تصحیح عبدالعظیم قریب، تهران – خواجه ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی، تاریخ بیهقی (دوره سه جلدی)، به كوشش خلیل خطیب رهبر، ویرایش اول، چاپ دوازدهم، نشر مهتاب، ۱۳۸۷ – فردوسی طوسی (۱۳۶۳، رزمنامه رستم و اسفندیار، به كوشش جعفر شعار و حسن انوری – جلال‌الدین، محمد مولوی (۱۳۱۷)، مثنوی، به تصحیح دكتر محمد استعلامی، انتشارات سخن – نقد و شرح قصاید خاقانی، براساس تقریرات استاد بدیع‌الزمان فروزانفر در دو جلد، انتشارات زوار – سعدی شیرازی (۱۳۰۹)، بوستان، به تصحیح غلامحسین یوسفی، انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، تهران |
برای دروس استعداد تحصیلی و زبان انگلیسی می توانید از منابع ذکر شده در جدول زیر استفاده کنید :
| مجموعه دروس استعداد تحصیلی و زبان انگلیسی |
| دروس استعداد تحصیلی |
دروس زبان انگلیسی |
| استعداد تحصیلی ، نویسندگان : هادی مسیح خواه و محمد وکیلی انتشارات فرهنگ |
کتاب های تخصصی انتشارات سمت ، ۱۱۰۰ لغت ضروری |
