در این مجال، سخن از پدیده ای ناخوشایند است که از گذشته‌های دور تاکنون، بر جوامع اسلامی تحمیل شده، عرصه را بر مسلمانان تنگ کرده است. این پدیده شوم که می توان آن را رد پای بیگانه نامید، فتنه و فتنه انگیزی است که از دیرباز تا کنون زخم‌هایی بر پیکر اسلام زده، سایه سیاهش را بر جامعه مسلمین گسترانده است.
جامعه اسلامی از دیرباز با رخدادهای اسفناکی مانند «فتنه» و «فتنه انگیزی» از عوامل مهم ناهنجاری های گوناگون، رو به رو بوده است. این پدیده شوم که بدون شک می توان آن را «جای پای بیگانه» نامید از دیرباز تاکنون زخم های فراوانی بر پیکر اسلام زده، سایه سیاهش را بر جامعه مسلمین گسترانده است.
فتنه عبارت است از درآمیختگی حرفه‌ایِ حق و باطل که عناصر ضد دینی، طراحی و اجرای همه جانبۀ آن را به عهده می گیرند و بر اثر آن بین مردم در عقیده و آراء اختلاف به وجود می آید؛ طوری که منجر به جنگ و نزاع در جامعه اسلامی می‌شود. [1]
شرایط مناسب برای فتنه انگیزی، بهترین بستر برای بهره وری های سیاسیِ عناصر ضد دینی به شمار می‌آیند. فعالیت های بی‌هدف، پخش مطالب بی اساس، پوشاندن لباس حق به باطل، تسخیر ذهن عموم مردم برای فریفتنشان، منفعل و متحیر کردن مردم و از کاه کوه ساختن، مهمترین ابزار‌های جنگ نرم، برای دشمنان داخلی و خارجیِ جامعۀ اسلامی است.
با آنکه ناآرامی ها و هرج و مرج های داخلی از مهمترین مصداق های فتنه است برای یافتن سایر مصداق ها، لازم نیست راهی دور پیموده، فرصت زیادی صرف شود. بسیاری از مصادیق فتنه، در زندگی روزمره مسلمانان راه یافته، فکر و جسمشان را مشغول کرده است؛ اما از آن غافل اند یا از روی ناچاری به تغافل روی آورده اند. مانند کسانی که به اصطلاح، خود را به خواب زده اند؛ چنین افرادی هیچ گامی برای تغییر وضعیت موجود به وضعیت مطلوب بر نمی‌دارند؛ آیا کسی را که خود را به خواب زده است می‌توان بیدار کرد!؟
آنان با استفاده از ساده لوحیِ برخی افراد و اثرپذیری اشخاص دارای نام و نشان، امنیت روانیِ جامعه را هدف قرار داده، در نهایت در پی متزلزل کردن پایه‌های نظام اسلامی هستند. هر جامعه‌ای که به مصیبت فتنه دچار شود، راه را از بیراهه تشخیص نمی دهد و چاله‌های موجود آن تبدیل به چاه می شود؛ در آن جامعه هرآنچه ناحق و نا صواب است در قالب حقیقت در می‌آید و هرآنچه حق است، در چهرۀ باطل نمایان می‌شود.
برای برون رفت از مخمصۀ فتنه و آشوب‌های هدفدار، اول باید با تمام توان از رهبریِ بیدار و با بصیرت مسلمانان دفاع کرد و گوش به فرمان وی بود و دوم باید به فرمایش گرانمایه حضرت علی علیه السلام عمل کرد که در این مورد می‌فرماید: در فتنه‌ها مانند بچه شتر دو ساله باشید که نه پشتی دارد تا سواری دهد و نه پستانی دارد که او را بدوشند.[2]
این فرمایش حکیمانه گویای این است که مومنان باید با سلاح بصیرت و درایت، حق را بشناسند تا از مسیر پیروان حق جدا نشوند و بنابر فرمایش دیگر آن حضرت، افراد را ملاک حق قرار ندهند: إِنَّ الحَقَّ لا یعرَفُ بِالرِّجَالِ؛ اِعرِفِ الحَقَّ، تَعرِف أهلَهُ؛ حق با شخصیت ها شناخته نمی شود؛ حق را بشناس تا اهل آن را بشناسی.[3]
به این معنا که فتنه زدگان و مومنان، نه جزء فریب خوردگان باشند که آب در آسیاب دشمن بریزند و نه منزوی و گوشه‌گیر.
آنچه از روایات فروان به دست می‌آید عمرمان در برهه خطرناک و پر رمز و راز تاریخ بشر، یعنی آخرالزمان سپری می‌شود. با وجود آنکه فتنه و فتنه انگیزی دامنه گسترده و متعددی دارد، در آخرالزمان بر تعدد آن افزوده شده، در قالب های گوناگون ظاهر می شود تا مومنان حقیقی راه و بیراه را تشخیص ندهند و گام‌هایشان در راه حق بلرزد و بلغزد و در نتیجه زمام امورشان به دست بیگانگان بیفتد.
با آنکه ناآرامی ها و هرج و مرج های داخلی از مهمترین مصداق های فتنه است برای یافتن سایر مصداق ها، لازم نیست راهی دور پیموده، فرصت زیادی صرف شود. بسیاری از مصادیق فتنه، در زندگی روزمره مسلمانان راه یافته، فکر و جسمشان را مشغول کرده است؛ اما از آن غافل اند یا از روی ناچاری به تغافل روی آورده اند. مانند کسانی که به اصطلاح، خود را به خواب زده اند؛ چنین افرادی هیچ گامی برای تغییر وضعیت موجود به وضعیت مطلوب بر نمی‌دارند؛ آیا کسی را که خود را به خواب زده است می‌توان بیدار کرد!؟
از این که بگذریم هجوم بی امان و بی رحمانه فرهنگ های غربی به ممالک اسلامی با بهره‌گیری از پیشرفته ترین وسایل ارتباط جمعی مانند: ماهواره، اینترنت، وبلاگ‌های خبری، سایت‌های شخصی و دولتی با فعالیت‌های خلاف عفت عمومی، شبکه‌های اجتماعیِ هدفدار مانند تلگرام، واتساپ، اینستاگرام، فیسبوک و غیر این موارد که با جذابیت چشمگیر وارد میدان مبارزه فرهنگی شده اند، طراحی انواع بازی‌های رایانه‌ای که با هدف تخریب اعتقادات دینی جوانان مسلمان به بازار عرضه می‌شوند، تولید سریال های زنجیره ایِ رنگ و لعاب دار که بسیاری از مردم را پای تلویزیون میخکوب می‌کنند و بر اثر آن از فعالیت های اخلاقی و انسانی محروم می‌شوند، مدل‌های غیر اخلاقی و غالبا مستهجن لباس که برای برهنه کردن زنان مسلمان ترویج و تبلیغ می‌شوند، به سخره گرفتن افراد مومن که دغدغه دین دارند و برای هدایت مردم شبانه روز در تلاش‌اند، انواع سختی ها و شدت های زندگی بر مردم به دلیل بدهکار بودن و دل مشغولی های بی پایان برای پرداخت وام‌های کلان، بسترسازی حرفه‌ای برای حرامخواریِ همگانی و نبود راه گریز از آن و فراوانی انواع مواد مخدر و دخانیاتِ ویرانگر و نابود کننده که با هدف تضعیف ملت‌های آزاده و مسلمانان با اراده تولید و توزیع می‌شوند، برخی از مصادیق بارز فتنه‌های گوناگون و خانمان سوز است که امت مسلمان در سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
مومنان باید با سلاح بصیرت و درایت، حق را بشناسند تا از مسیر پیروان حق جدا نشوند و بنابر فرمایش دیگر آن حضرت، افراد را ملاک حق قرار ندهند: إِنَّ الحَقَّ لا یعرَفُ بِالرِّجَالِ؛ اِعرِفِ الحَقَّ، تَعرِف أهلَهُ؛ حق با شخصیت ها شناخته نمی شود؛ حق را بشناس تا اهل آن را بشناسی
اگر کمی تامل کنیم و اندکی درنگ، بی تردید امواج مضر فتنه‌های گوناگون آخرالزمانی را در اکثر جوامع اسلامی و غیر اسلامی به وضوح مشاهده می‌کنیم. در چنین شرایطی اهمیت کلامِ امیر کلام، حضرت علی بیشتر نمایان می‌شود که بر اساس آن مومنان باید مانند بچه شتری باشند که نه پشتی برای سواری فتنه سواران دارد و نه پستانی که فتنه انگیزان آن را بنوشند و قوت بگیرند. پس، مومنان باید به هوش باشند و زیرک؛ تا هرچه بیشتر خود را از گزند فتنه‌های بی انتهای آخرالزمان مصون نگه دارند؛ هوشیاری و درایت مردم در دفاع از رهبری اسلامی و عمل به فرمایش حضرت علی علیه السلام درباره برخود با فتنه‌ها، مهمترین عمل برای رسیدن به امنیت فراگیر، رفاه همگانی و بی ثمر ماندن توطئه های دشمنان داخلی و خارجی جامعه اسلامی است.
پی نوشت ها:
[1] . فرهنگ معین.
[2] . نهج البلاغه، ترجمه دشتی، حکمت1.
[3] . مجمع البیان، ج1، ص211؛ روضۀ الواعظین، ص31.
