بنام خدا
ماه رمضان؛ فرصتی برای پی بردن به اسرار عالم
به عقیده آیت الله جوادی آملی، ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روز که می گذرد، یک بند از بندهایی که با دست خود تنیده ایم، باید بگسلد تا آزاد شویم.
ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی است برای پی بردن به اسرار عالم، چراکه در تعبیرات اخلاقی اسلام آمده است که: «ما ملأ آدمی وعاءً شراً من البطن»[۱]: انسان هیچ ظرفی را به بدی ظرف شکم پر نکرده است، شکم که پر شد راه فهم مسدود می شود، انسان پرخور هرگز چیزفهم نیست و هرگز به اسرار و باطن عالم پی نخواهد برد. این عبارات بخش هایی از سخنان آیت الله جوادی آملی در خصوص آثار معنوی روزه و حکمت این عبادت است که در ادامه بیشتر می خوانید؛
وی با اشاره به روایتی از حضرت امیر علیه السلام اظهار داشت: در حالات امیر مؤمنان (سلاماللهعلیه) نقل شده که حضرت روزی به باغبانش فرمود: غذایی داری؟ عرض کرد: غذای ساده ای دارم که شایسته شما نیست، از کدوی بیروغن غذایی تهیه کرده ام، حضرت فرمود: حاضر کن! حضرت دستها را شست و آن غذا را میل فرمود سپس به شکم خود اشاره کرد و گفت: شکمی که با این غذای ساده سیر می شود! بدا به حال کسی که شکم او وی را به آتش ببرد[۲].
این مرجع تقلید در ادامه با اشاره به حدیثی از امام صادق علیه السلام در باب روزه و آثار آن بیان داشت: امام صادق (علیه السلام) می فرماید: گرچه روزه گرفتن سخت و دشوار است، ولی لذت شنیدن این ندای خداوند که می فرماید ﴿یا أیها الذین امنوا کتب علیکم الصیام﴾[۳] خستگی روزه را از انسان می گیرد: «لذة ما فی النداء أزال تعب العبادة والعناء»[۴] با شنیدن این ندا عبادت برای ما سهل و روان می گردد.
آیت الله جوادی آملی در فراز دیگری از سخنان خود گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در آخرین جمعهٴ ماه شعبان خطبه ای ایراد فرمودند که: «یا أیها النّاس إنّ أنفسکم مرهونةٌ بأعمالکم ففکّوها باستغفارکم»[۵] مردم شما آزاد نیستید؛ در قفس هستید. و نمی دانید که در قفس هستید. گناهانتان شما را در قفس زندانی کرده است. در ماه مبارک رمضان با استغفار، خود را آزاد کنید. هیچ ارزشی در اسلام به اندازه ارزش آزادی نیست.
علی (علیه السلام) می فرماید: «من ترک الشهوات کان حرّاً»[۶] آزاد کسی است که شهوتها را ترک کند.
راه تشخیص بنده بودن یا آزاد بودن این است که اگر به دلخواه خود عمل می کنیم معلوم می شود در قفس آز و طمع زندانی هستیم؛ و اگر به خواستهٴ خدای سبحان عمل کنیم، آزاد هستیم. انسان آزاد به غیر خدا نمی اندیشد.
از برجسته ترین وظایفْ در ماه مبارک رمضان آزاد شدن و رهیدن است و راه آزادی، استغفار و طلب آمرزش است. از این رو گفته اند: در شبانه روز چندین بار بگویید «استغفر الله ربی وأتوب إلیه»[۷].
وی تاکید کرد: ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روز که می گذرد، یک بند از بندهایی که با دست خود تنیده ایم، باید بگسلد تا آزاد شویم. بهترین راه برای آزاد شدن پی بردن به حکمتهای عبادات است.
پی نوشت:
[۱] ـ بحار، ج ۶۳، ص ۳۳۰.
[۲] ـ الکنی والألقاب، ج ۳، ص ۱۳۸.
[۳] ـ سورهٴ بقره، آیهٴ ۱۸۳. )ای مؤمنان! نوشته شده [واجب شده] بر شما روزه گرفتن).
[۴] ـ مجمع البیان، ج ۲، ص ۴۹۰.
[۵] ـ الأمالی والمجالس صدوق، ص ۸۵، مجلس ۲۰، ح ۴؛ عیون أخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۹۵.
[۶] ـ بحار، ج ۷۴، ص ۲۳۹.
[۷] ـ پیامبر فرمود: «من هر شبانه روز هفتاد مرتبه استغفار میکنم» (بحار، ج ۱۷، ص ۴۴).
منبع:
کتاب حکمت عبادات اثر حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی
