0

آداب عید نوروز در تهران قدیم

 
zahra_53
zahra_53
کاربر طلایی1
تاریخ عضویت : مهر 1388 
تعداد پست ها : 28735
محل سکونت : اصفهان

آداب عید نوروز در تهران قدیم

 

آداب عید نوروز در تهران قدیم

 

 

پیشواز نوروز 
از آغاز ماه اسفند کم کم اندیشه عید نوروز موجب شادی اغنیا و نگرانی فقرا می‌شد و در این میان اوضاع کسبه بازار از همه بهتر بود و فصل رونق بازار فرا رسیده بود. اولین کار، که زمان و دقت بیش‌تری لازم داشت تهیه رخت و لباس نو بود. لباس کودکان معمولا از رنگ‌های شاد و زنده تهیه می‌شد که غالبا توسط خانم‌های خانه دوخته می‌شد و کفش و کلاه تنها مواردی بودند که از بازار خریداری می‌شدند.

عید نوروز و خانه تکانی 
هر چند که تهیه لباس نو در بعضی از خانواده های بی بضاعت انجام نمی شد، ولی رسم خانه تکانی، فقیر و غنی نمی‌شناخت و برای انجام شدن آن، تمام وسائل خانه باید بیرون ریخته شده و تمام خانه شسته، جارو و گردگیری می شد و بعد تمام اسباب پس از تمیز شدن به داخل برده شده و چیده می‌شد..

عید نوروز و سبزه سبز کردن 
سبزه عید از بیست روز تا ده روز مانده به عید باید سبز می‌شد. به این ترتیب که خانم خانه به تعداد جمعیت خانواده مشت مشت گندم یا عدس یا هر دانه سبز کردنی دیگر را برداشته و در ظرفی سفالی می‌ریخت، این کار باید طوری با دقت انجام می‌شد که از دستشان دانه ای به زمین نیفتد و در ضمن با هر مشت دانه باید برای سلامتی، خوشی، سعادت و گشایش بخت و مال آن شخص دعا می‌کردند، سپس روی دانه ها را با آب نیم گرم پوشانده و در جائی نه گرم و نه سرد قرار می‌دادند و هر روز آب تازه رویش می‌ریختند تا جوانه بزند.  این دانه های جوانه زده را در دستمال مرطوبی نگه می‌داشتند تا برگ‌های آن نیش بزند و بالا بیاید، سپس سبزه را در یک سینی یا بشقاب زیبا قرارداده، و هر روز آب می‌دادند تا سبز شده و برای هفت سین آماده شود، سپس آن‌را با روبان قرمز و گل‌های پارچه‌ای تزئین کرده و سر سفره می‌گذاشتند..

خوردنی‌های شب عید 
سبزی پلو: یک شب مانده به تحویل سال، زمان خوردن سبزی پلو با کوکوی سبزی، سیر تازه و ماهی فرا می‌رسید. عقیده به پلوی سبزی دار این بود که می‌گفتند خوردن آن دل را زنده، احشاء را تازه ، بدن را رطوبت مفید می‌بخشید و روح تازه به تن می‌دمید. با توجه به اینکه در تهران سبزی تازه هنوز نرسیده بود و وسایل تندرو برای رساندن ماهی تازه به تهران موجود نبود، بیشتر تهرانی‌ها از سبزی خشک و ماهی دودی استفاده می‌کردند. سبزی تازه در گلخانه‌ها عمل می آمد و به قیمت گزافی فروخته می‌شد و تازه به دوران رسیده ها برای آنکه نشان بدهند سبزی و ماهی تازه استفاده كرده‌اند، آشغال سبزی و سر ماهی را کنار در خانه خود می‌گذاشتند.. 

چراغ‌های شب عید 
از اعتقادات دیگر شب سال نو این بود که باید شعله و نور در خانه زیاد باشد که این شامل اجاق، منقل و یا چراغ‌‌هائی بود که باید تا صبح روز دوم سال روشن نگه داشته می‌شد. به طوری‌که باید با کمال دقت نفت‌گیری می‌شد تا دود نزده و خاموش نشود. از طرفی، شیوه سوختن این چراغ‌ها، خود تعبیر و تفسیری داشت که شنیدن آن خالی از لطف نیست.
اگر چراغ‌ها از ابتدا تا انتها روشن و سالم باقی مانده بود، سالی پربرکت با دل‌خوشی و تندرستی در انتظار اهل خانه بود، اگر لوله چراغ‌ها دود زده می‌شد یا شمع درون آن‌ها به یک‌سو می افتاد، تاریکی و کدورت در زندگی رخنه می‌کرد، اگر خاموش می‌شد، مالی از دستشان می‌رفت یا امیدی به نا امیدی مبدل می‌شد و بدتر از همه اینکه اگر لوله چراغ می‌شکست یا چراغ واژگون می‌شد، به معنای درگذشت کسی از نزدیکان یا زیر و رو شدن زندگی اهل خانه بود.

عید نوروز و  هفت سین
پارچه سفره هفت سین معمولا سفید و تمیز بود که هفت نوع خوردنی که با حرف سین آغاز می‌شد بر روی آن چیده می‌شد که شامل: سیر، سرکه، سماق، سمنو، سبزی، سنجد و سیب بود و با اشیا و مواد دیگر تکمیل می گشت. اما آداب چیدن از این قرار بود که ابتدا سفره را در محل مناسبی در بالاترین قسمت اتاق پهن می‌کردند و یک جلد کتاب مقدس ( با توجه به اینکه عید نوروز عید ایرانیان است و مختص مسلمانان نیست، هر خانواده کتاب مقدس دین خود را بر سفره می‌گذاشت) در وسط سفره گذاشته، کاسه آب و یک گلاب پاش در دو طرف آن قرار داده، آئینه را در بالا و بشقابی آرد و نان بریده را در دو طرف آب و گلاب قرار داده و چهار گوشه سفره را با چند شمعدان روشن می‌کردند که نشانهرحمت، گشاده دستی، روشنائی و خیر و برکت بود. مواد هفت سین نیز بر روی سفره قرار داده می‌شد که نشان از برکت، سلامتی، زایش، زیبائی و شادابی داشتند. اسفند برای رفع چشم زخم و شیرینی برای شیرین کامی بر سر سفره آورده می‌شد.

عید نوروز و آداب نشستن بر سر سفره هفت سین 
از زمانی که خانواده با بهترین لباسهای خود بر سر سفره گرد هم جمع می‌شدند، دیگر تمام حواس‌ها متوجه خیر خواهی و خوش اقبالی بود و همه باید با خلق خوش، ابروی گشاده و لبخند بر لب سر سفره می‌نشستند و همه گفتگوها درباره خیر و خوشی و ذکر و دعا برای رفع بیماری، روا شدن حاجت و دفع بلا باشد.

تفریحات نوروز تا روز سیزده 
روزهای عید به دید و بازدید و شادی و تفریح می‌گذشت و رسم بر این بود که در این روزها کسی بد اخمی و تندی نکند، پول یا مالی قرض نکند، نزد پزشک هم نرود و خلاصه از هر مورد غم افزا و مکدر کننده دوری کند. البته زیارت اهل قبور و پخش نذری برای رفتگان جزء آدابی بود که هرچند غم افزا، اما موجب شادی روح رفتگان و در نتیجه، بسیار پسندیده به شمار می‌رفت. دو سه روز اول عید برای دیدار از بزرگ‌ترها بود که از منزل پدر و مادر آغاز می‌شد و منازل دائی و عمه و دیگر بزرگان و دوستان می‌گذشت. در این دید و بازدید‌ها عیدی‌هائی هم رد و بدل می‌شد و به خصوص عروس و دامادها در اولین عید پس از ازدواج عیدی فراوانی می‌گرفتند. گشت و گذار و سفر هم در برنامه های روز چهارم به بعد بود و تفریح و استراحت معمولا تا روز سیزده ادامه داشت و در این روز به اوج خود می‌رسید.

   http://bayanbox.ir/view/4901804249511124488/talar-koodak.gif

 

 

اصفهان نگین فیروزه ای جهان

یک شنبه 27 اسفند 1396  6:31 PM
تشکرات از این پست
دسترسی سریع به انجمن ها