سیستم عامل چیست ؟

سیستم عامل مهمترین ترین برنامه ای است که بر روی کامپیوتر شما اجراء شده و خدمات متنوعی را در ابعاد متفاوت ارائه می نماید . بد نیست به برخی از این نوع خدمات اشاره ای مختصر داشته باشیم :

نوع نرم افزاری را که شما می توانید بر روی سیستم خود نصب نمائید، مشخص می نماید .

هماهنگی لازم به منظور اجرای برنامه ها را انجام می دهد .

حصول اطمینان از این موضوع که عناصر سخت افزاری نظیر صفحه کلید ، چاپگر و هارد دیسک دارای عملکردی عاری از خطاء بوده و امکان ارتباط با آنان وجود دارد .

ایجاد شرایط و امکانات لازم به منظور اجرای صحیح برنامه های کامپیوتری نظیر واژه پردازها ( نظیر MsWord ) ، برنامه های سرویس گیرنده پست الکترونیکی ( نظیر OutLook ) ، مرورگرهای وب ( نظیر Internet Explorer ) . در صورتی که برنامه ها نیازمند استفاده از  منابع سیستم نظیر چاپگر و یا هارد دیسک باشند ، با مدیریت سیستم عامل این امر میسر می گردد.

ارائه پیام های خطاء متناسب با مسائل ایجاد شده

سیستم عامل ، نوع و نحوه مشاهده اطلاعات و انجام عملیات مورد نظر را نیز مشخص می نماید . برخی از سیستم های عامل از یک رابط کاربر گرافیکی معروف به GUI که از کلمات  Graphical User Interface   اقتباس شده است ، استفاده می نمایند . در این نوع از سیستم های عامل ، اطلاعات با استفاده از تصاویر ( آیکون ،  دکمه ها ، جعبه های محاوره ای ، پنجره ها ،  … ) و کلمات ارائه می گردد  ( ویندوز نمونه ای از اینگونه سیستم های عامل است ) . سایر سیستم های عامل ممکن است از یک رابط کاربر مبتنی بر متن به منظور تعامل با کاربر استفاده نمایند .

انواع سیستم عامل

انواع و معرفی سیستم عامل های مشهور کامپیوتر شخصی

• یونیکس : یک سیستم‌ عامل چندوظیفگی و چند کاربره است که در سال ۱۹۶۹ به دست گروهی از کارمندان آزمایشگاه‌های بل متعلق بهشرکت تلفن و تلگراف آمریکا (.AT&T Corp) شروع به توسعه شد.
• گنو/لینوکس : در سال ۱۹۸۳ با هدف ایجاد یک سیستم‌عامل کامل و آزاد شبه-یونیکس به‌وسیله ریچارد استالمن پایه‌گذاری شد. GNU مخفف بازگشتی «GNU’s Not Unix» است.
• مک اواس : یک نوع سیستم‌عامل دارای رابط کاربری است که شرکت اپل آن را توسعه داده است. این سیستم‌عامل که همراه با ارائه اولین مدل مکینتاش عرضه شد تا قبل از نسخه ۷٫۶ با نام «نرم‌افزار سیستم» شناخته می‌شد و از نسخه ۷٫۶ به بعد مک اواس نام گرفت.
• ویندوز اکس‌پی : یکی از سیستم‌عامل‌هایی است که اسم رمز «ویسلر» (Whistler) را بر خود داشت، چرا که در طول توسعهٔ ویندوز ایکس پی بسیاری از کارکنان مایکروسافت در تفریحگاه ویسلر کانادا مشغول اسکی بودند. ویندوز ایکس پی بر روی هسته ویندوز ان‌تی و ۲۰۰۰ پایه‌گذاری شد و جانشین دو ویندوز ۲۰۰۰ و ام‌یی گردید.
• ویندوز ویستا :  بر روی کامپیوترهای شخصی، رومیزی، Loptop و tablet PCهای خانگی و تجاری و مراکز رسانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• ویندوز ان‌تی : یک خانواده از سیستم عامل‌های تولید شده توسط شرکت مایکروسافت است  در اصل طراحی شده بود برای برنامه نویسی سطح بالا
• ویندوز ۷ : ویندوز ۷ برای استفاده در کامپیوترهای شخصی شامل انواع خانگی و اداری تولید شده‌است. این سیستم‌عامل هفتمین نسل از سیستم‌عامل‌های ویندوز می‌باشد و به همین دلیل نام آن را ویندوز ۷ گذاشته‌اند.
• ویندوز ۸ : ویندوز ۸ برای استفاده در رایانه‌های شخصی، رایانه‌های همراه و تبلتها تولید شده‌است.
• ویندوز ۸٫۱ : نسخهٔ بعدی ویندوز ۸ بوده
• ویندوز ۱۰ : آخرین نسخه سیستم‌عامل از خانوادهٔ ویندوز ان‌تی شرکت مایکروسافت است

و نسخهٔ پس از ویندوز ۸٫۱ بشمار می‌آید.  این سیستم عامل برای رایانه شخصی، لپ تاپ،

دستگاه‌های موبایل (تبلت و تلفن هوشمند) و رایانه‌های شخصی یکپارچه توسعه یافته است.

• ویندوز سی‌ای : سیستم‌عاملی است که شرکت مایکروسافت برای سامانه‌های توکار توسعه می‌دهد.

ویندوز سی‌ای سیستم‌عامل و هسته‌ای جدا از نسخهٔ رومیزی ویندوز است، به جای اینکه نسخهٔ تضعیف شده‌ای از ویندوز رومیزی باشد.

• سولاریس :  نام گونه‌ای از سیستم‌عامل یونیکس است که در ابتدا توسط سان مایکروسیستمز تولید می‌شد.

این سیستم در سال ۱۹۹۳ جایگزین سیستم قدیمی‌تر شرکت سان که سان‌اواس نام داشت شد.

پس از اینکه شرکت اوراکل در ژانویه ۲۰۱۰ شرکت سان را خریداری کرد،

این سیستم‌عامل در اختیار این شرکت قرار گرفت و در حال حاضر با نام اوراکل سولاریس هم شناخته می‌شود.

• بی اس دی : یکی از مشتقات سیستم‌عامل یونیکس بود که در طی سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۵ در دانشگاه کالیفرنیا،

برکلی توسط گروه تحقیقاتی سیستم‌های کامپیوتری توسعه داده و منتشر می‌شد.

• داس : اولین نسخهٔ ام‌اس-داس در سال ۱۹۸۱ منتشر شد و شامل هشت نسخهٔ اصلی است. مایکروسافت توسعهٔ آن را در سال ۲۰۰۰ متوقف کرد.سیستم‌عامل تک کاربره و تک کاره با خط فرمانی که در سال ۱۹۸۱ برای کامپیوتر شخصی آی‌بی‌ام و سازگار با آن توسط مایکروسافت منتشر شد. نسخه اصلی DOS توسط یک شرکت کوچک در سیاتل به منظور کارهای آزمایشگاهی ایجاد شده بود.
• ویلز : یک سیستم عامل برای کامپیوتر کمودور ۶۴ است که تا حدی مبنی بر سیستم عامل گرافیکی قدیمی GEOS است. این سیستم‌عامل توانایی‌های جدیدی به این کامپیوتر اعطا می‌کند: توانایی برای پخش فیلم و موزیک (mp3) و محیط جستجوی اینترنتی گرافیکی (و توانایی‌های محدود سرویس‌دهی) و چند وظیفه‌ای است.
• پالم :  در سال ١٩٩۶ به وسیله شرکت پالم برای دستیار دیجیتال شخصی پالم توسعه داده شد.

این سیستم عامل با هدف آسان نمود ن ارتباط کاربر از طریق نمایشگر لمسی با رابط گرافیگی طراحی گردید.

معرفی سیستم عامل های مشهور روی تلفن های هوشمند:

• اندروید : سیستم‌عامل همراه است که گوگل برای تلفن‌های همراه و تبلت‌ها عرضه می‌کند و برپایه لینوکس هستش .
• ای او اس : شرکت اپل آنرا تولید کرده و مخصوص گوشی های آیفون است.
• ویندوز موبایل : یک سیستم‌عامل فشرده مرکب از مجموعه‌ای از درخواست‌های اساسی برای دستگاه‌های قابل حمل می‌باشد. دستگاه‌های که قابلیت اجرای ویندوز موبایل را دارند شامل: رایانه‌های جیبی، تلفن‌های هوشمند، وسایل چندرسانه‌ای همراه و رایانه‌های توبورد برای خودروها.
• ویندوز فون : سیستم‌عاملی است که توسط شرکت مایکروسافت برای گوشی‌های هوشمند ساخته می‌شود و جانشین پلتفرم ویندوز موبایل است.
• سیمبین :  شرکت نوکیا آنرا تولید کرده و مخصوص موبایل های نوکیا می باشد
• یوآی‌کیو : سیستم‌عامل UIQ با توجه به انعطاف پذیری بالایی که دارد به کارخانه داران این امکان را می‌دهد

تا بتوانند گوشی‌هایی با فرمها و ویژگی‌های متفاوت را با استفاده از یک کد برنامه ثابت بسازند و به راحتی آن را با امکانات جدید فیت کنند.

• بادا : شرکت سامسونگ آنرا تولید کرده و مخصوص گوشی های این شرکت است.
• بلک بری : توسط شرکت بلک‌بری برای تلفن‌های هوشمند بلک‌بری ساخته می‌شود. این سیستم‌عامل از قابلیت چندوظیفگی پشتیبانی می‌کند.
• می‌گو : (MeeGo) یک پروژهٔ سیستم عامل موبایل متن باز بر پایهٔ لینوکس است .

که در کنگره جهانی موبایل در فوریهٔ سال ۲۰۱۰ توسط اینتل و نوکیا در یک سمینار مطبوعاتی مشترک، معرفی شد.

هدف از این پروژه، یکی کردن تلاش‌های سیستم عامل موبلین از شرکت اینتل و سیستم عامل ماامو از شرکت نوکیا در یک پروژه واحد می‌باشد.

• پالم :  در سال ١٩٩۶ به وسیله شرکت پالم برای دستیار دیجیتال شخصی پالم توسعه داده شد.

این سیستم عامل با هدف آسان نمود ن ارتباط کاربر از طریق نمایشگر لمسی با رابط گرافیگی طراحی گردید.

• تایزن : سیستم‌عامل آزاد و متن‌باز برای تلفن همراه است که بر اساس سیستم عامل لینوکس نوشته شده است.

این محصول توسط بنیاد لینوکس پشتیبانی می‌شود و توسط انجمن تایزن ارائه شده‌است.

انواع و معرفی سیستم عامل

سیستم عامل تک پردازنده

سیستم عامل های نسل چهارم ( فعلی ) هستند که برروی یک پردازنه اجرا میشوند.

سیستم عامل شبکه ای

این سیستم عامل ها ، از کنترل کننده های واسط شبکه و نرم افزار های سطح پایین به عنوان گرداننده استفاده می کنند و برنامه هایی برای ورود به سیستم های راه دور و دسترسی به فایل از راه دور در آنها به کار گرفته می شود .

سیستم عامل توزیع شده:

این سیستم عامل ها همانند سیستم های تک پردازنده هستند ، اما در عمل از چندین پردازنده استفاده می کنند. و در یک محیط شبکه ای اجرا می شود در این نوع سیستم یک برنامه پس از اجرا در کامپوترهای مختلف جواب نهایی به سیستم اصلی کاربر بر می گردد سرعت پردازش در این نوع سیستم بسیار بالاست.

سیستم عامل بی درنگ

از این نوع سیستم‌های عامل برای کنترل ماشین آلات صنعتی، تجهیزات علمی و سیستم‌های صنعتی استفاده می‌گردد.  یکی از بخش‌های مهم این نوع سیستم‌های عامل، مدیریت منابع موجود کامپیوتری بگونه‌ای است که یک عملیات خاص در زمانی که می‌بایست، اجراء خواهند شد , مهم‌تر اینکه مدیریت منابع بگونه ایست که این عمل در هر بار وقوع, مقدار زمان یکسانی بگیرد.

چگونه یک سیستم عامل را انتخاب نمائیم

زمانی که شما یک کامپیوتر را خریداری می نمائید ، انتخاب خود را در خصوص نوع سیستم عامل نیز انجام داده اید، چراکه سیستم عامل بر روی کامپیوتر خریداری شده نصب و در اختیار شما قرار داده می شود . شما می توانید هر زمان که تشخیص دادید سیستم عامل نصب شده بر روی کامپیوتر خود را تغییر دهید . در برخی از کشورها ، همزمان با ارائه کامپیوتر سیستم عامل آن نیز عرضه می شود ( مثلا” کامپیوترهای شرکت Dell و Gateway  به همراه ویندوز مایکروسافت عرضه می گردند ) .

تاکنون سیستم های عامل متداولی در سطح دنیا طراحی و پیاده سازی شده است . هر سیستم عامل دارای ویژگی ها ، مزایا و محدویت های مختص به خود می باشد . در این رابطه می توان به متداولترین سیستم های عامل موجود اشاره نمود :

ویندوز ( Windows ) : ویندوز که دارای نسخه های متعددی است متداولترین سیستم عامل استفاده شده توسط کاربران می باشد. این سیستم عامل توسط شرکت مایکروسافت ارائه شده و دارای یک رابط کاربر گرافیکی است که استفاده از آن را برای اکثر کاربران راحت تر می نماید ( نسبت به سیستم های عاملی که دارای رابط کاربر مبتنی بر متن می باشند ) . ویندوز دارای نسخه های جداگانه ای برای کاربران معمولی و  نسخه هائی مختص سرویس دهندگان می باشد .

Mac OS X : سیستم عامل فوق توسط شرکت اپل ارائه شده است و از آن بر روی کامپیوترهای مکینتاش استفاده می گردد . این سیستم عامل از لحاظ شکل ظاهری و رابط کاربر گرافیکی دارای شباهت های زیادی با ویندوز می باشد ( با تغییراتی اندک ) .

لینوکس و سایر سیستم های عامل مبتنی بر یونیکس : از لینوکس و سایر سیستم های عاملی که از یونیکس مشتق شده اند عموما” در ایستگاههای شبکه ای خاص و  یا سرویس دهندگان شبکه نظیر سرویس دهندگان وب و پست الکترونیکی ، استفاده می گردد . استفاده از اینگونه سیستم های عامل توسط کاربران معمولی عمدتا” مشکل بوده و به منظور استفاده از آنان به دانش و یا مهارت های خاصی نیاز می باشد . همین موضوع یکی از دلایل اصلی در رابطه با عدم گسترش عمومی آنان محسوب می گردد . نسخه هائی از سیستم های عامل فوق در حال پیاده سازی است تا کاربران معمولی نیز بتوانند بسادگی از آنان استفاده نمایند .