در تعریف گرامری فعل انعکاسی به فعل جمله ای گفته می شود که ضمیر آن یک ضمیر انعکاسی باشد. از انجا که ما در زبان فارسی معادلی برای افعال انعکاسی نداریم شاید در ابتدا درک آنها ساده نباشد.
افعال انعکاسی واقعی
افعال انعکاسی واقعی تنها زمانی معنای مشخصی دارند که با یک ضمیر انعکاسی مورد استفاده قرار بگیرند. این افعال همیشه به همراه ضمیر انعکاسی معرفی می شوند و بدون آن معنای اصلی خودشان را ندارند. توجه داشته باشید که در بیشتر موارد افعال انعکاسی واقعی در زبان فارسی معادل انعکاسی ندارند پس شناخت آنها بسیار مهم است.
برای مثال فعل انعکاسی sich auskennen به معنای شناختن یک مکان است. به جمله زیر توجه کنید:
.Ich kenne mich aus (من این محل را می شناسم.)
در صورتی که در صورت نشناختن افعال انعکاسی ممکن است شما معنای “من خودم را می شناسم” را از این جمله استنباط کنید. به مثال پایین توجه کنید:
sich verlaufen به معنای گم شدن
Ich verlaufe mich.
من گم شدم. (نه: من خودم را گم کردم)
شناخت افعال انعکاسی از این نظر بسیار مهم است که برخی افعال در حالت انعکاسی معنایی متفاوت دارند. به مثال های زیر توجه کنید:
فعل sich ärgern به معنای “عصبانی شدن” یک فعل انعکاسی است.
.Ich ärgerte mich über meinen Fehler (من به خاطر اشتباهم عصبانی شدم)
همین فعل میتواند به صورت غیر انعکاسی در شکل jemanden ärgern (کسی را عصبانی کردن) استفاده شود.
. Er ärgert gern seine Schwester (او دوست دارد خواهرش را عصبانی کند)
فعل sich aufhalten یک فعل انعکاسی به معنای “ماندن” است.
.Wir halten uns gerade in München auf (ما در مونیخ می مانیم)
همین فعل می تواند به صورت غیر انعکاسی در شکل jemanden aufhalten (کسی را متوقف یا بازداشت کردن) استفاده شود.
.Ich halte Sie nicht auf (من شما را بازداشت نمی کنم.)
فعل sich ausziehen یک فعل انعکاسی و به معنای “در آوردن لباس” است.
Ich ziehe mich aus (من لباسم را در می آورم.)
همین فعل به صورت غیر انعکاسی در شکل ausziehen (نقل مکان کردن) استفاده می شود.
.Ich ziehe aus dem Haus meiner Eltern aus (من از خانه والدینم نقل مکان می کنم.)
افعال شبه انعکاسی
همانطور که در تعریف افعال انعکاسی گفته شد، افعال انعکاسی افعالی هستند که بدون ضمیر انعکاسی دیگر معنای قبلی خود را ندارند. باید توجه داشته باشید که افعال دیگر هم میتوانند با ضمیر انعکاسی مورد استفاده قرار گیرند اما این افعال همچنان معنای قبلی خود را دارند. به این افعال نمی توان افعال انعکاسی گفت اما از نظر دستوری تشابه زیادی با افعال انعکاسی دارند. شناخت این افعال و تشخیص آنها برای درک مفهوم جمله بسیار مهم است، بسیاری از این افعال در فارسی نیز به صورت انعکاسی نوشته می شوند. برخی از افعال شبه انعکاسی عبارتند از:
برخی از افعال با ضمیر انعکاسی در حالت مفعول akusativ مانند افعال زیر:
sichanziehen, schminken, umdrehen, verstecken, waschen
Das Kind zieht sich an. (شبه انعکاسی)
(بچه لباس خودش را پوشید.)
Die Mutter zieht das Kind an (غیر انعکاسی)
(مادر لباس بچه را پوشاند.)
برخی از افعال با ضمیر انعکاسی در حالت مفعول Dativ مانند افعال زیر:
sich etwasanziehen, bestellen, holen, kaufen, putzen, waschen
Ich ziehe mir die Jacke an. (شبه انعکاسی)
(من ژاکتم را خودم می پوشم.)
Ich ziehe die Jacke an. (غیر انعکاسی)
(من ژاکتم را می پوشم.)
Die Mutter zieht dem Kind die Jacke an. (غیر انعکاسی)
(مادر ژاکت را به بچه می پوشاند.)
ساختار گرامری افعال انعکاسی
افعال انعکاسی مانند بقیه افعال صرف می شوند و البته ضمیر انعکاسی آن نیز باید با توجه به جمله تغییر کند.
برای بیشتر افعال ضمیر انعکاسی در شکل akusativ نوشته می شود. تنها برخی افعال محدود ضمیر انعکاسی dativ دارند. (معمولا افعالی که با etwas رابطه دارند.)
ضمیر انعکاسی معمولا در جایگاه مفعول جمله قرار می گیرد.
زمان
ضمیر akusativ
ضمیر انعکاسی dativ
حال ساده
Ich ärgere mich.
Du kaufst dir ein Eis.
حال کامل
Ich habe mich geärgert.
Du hast dir ein Eis gekauft.
گذشته ساده
Ich ärgerte mich.
Du kauftest dir ein Eis.
گذشته کامل
Ich hatte mich geärgert.
Du hattest dir ein Eis gekauft.
آینده
Ich werde mich ärgern.
Du wirst dir ein Eis kaufen.
آینده کامل
Ich werde mich geärgert haben.
Du wirst dir ein Eis gekauft haben.
ضمایر انعکاسی
تنها تفاوت در حالت ضمایر انعکاسی در اول شخص و دوم شخص مفرد است. بقیه ضمایر در حالت dativ و akusativ کاملا مشابه هستند.
ضمیر شخصی
ich
du
er/sie/es
wir
ihr
sie/Sie
ضمیر انعکاسی akusativ
mich
dich
sich
uns
euch
sich
ضمیر انعکاسی dativ
mir
dir
sich
uns
euch
sich
