مهریه‌هایی که نه می‌توان داد نه می‌توان گرفت؛
زندگی‌های عجیبی با مهریه‌های عجیب‌تر در حال شگل گرفتن است، مهریه‌هایی که نه می‌توان داد، نه می‌توان گرفت.
باشگاه خبرنگاران جوان: شاید این جمله به گوش ما آشنا به نظر برسد که گفته می‌شود، «مهریه را کی داده و کی گرفته؟» اگر قرار است مهریه را کسی نگیرد و کسی هم ندهد، پس چرا آنقدر عجیب و غریب تعیین می‌شود؟ مهریه‌هایی که برای دادن و گرفتن آن باید از هفت خوان رستم رد شد.
آنچه در طول سالیان طولانی با آمدن نام ازدواج به ذهن تداعی می‌شود، مهریه و مسائل مربوط به آن است. مهریه نشانگر مهر و محبت مرد نسبت به زن است و در این پیوند عاطفی نقش فرعی را ایفا می‌کند.
آنچه از اهمیت برخوردار است برقراری یک پیوند عمیق بین دو انسان است. ازدواج یک قرارداد مالی نیست. اما در سال‌های اخیر مهریه در آن نقش مهمی پیدا کرده و به همین دلیل در نظام حقوقی بیشتر با آن سر و کار داریم.
امروزه در برخی موارد مهریه به هدف پایبندی زندگی مشترک و ارتباط زناشویی یا ضامنی برای حق طلاق زن‌ها تعیین می‌شود موضوعی که یک امر توافقی است و قانون ندارد.
در نوع مهریه نیز محدودیتی مشخص نشده است و هرچیزی که ارزش اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، می‌تواند به عنوان مهریه بریده شود.
مهریه در ایران در بسیاری از اوقات بر مبنای سکه‌های طلا تعیین می‌شود. از سال تولد دختر گرفته تا شمار ائمه یا سوره‌های قرآن کریم. حتی برخی نیز مهرشان را یک سکه تمام بهار آزادی به نشانه احدیت خداوند تعیین می‌کنند.
اما آنچه محور ازدواج است، برقراری پیوند و تشکیل خانواده‌ای سالم و رسیدن به آرامش است. با دقت در تعیین مهریه، می‌توان از تبدیل شدن آن به بحران‌های آینده، جلوگیری کرد.
شاید همین نبودن محدودیت باعث شده است که مهریه‌هایی از جنس فرهنگی، دریایی و جانوری انتخاب شود. مهریه شاید بتواند برای زن پشتوانه‌ای در مقابل حق طلاق مرد باشد، اما نباید وسیله‌ای برای سوء استفاده قرار بگیرد.
مهریه‌ای که قبلاٌ سکه و طلا و ملک بوده است، در برخی موارد به چیز‌هایی عجیب و غریب تبدیل شده است، به طوری که ۱۰ رأس آهوی وحشی، ۵ هزار مرجان دریایی و رونویسی از دیوان باباطاهر و همچنین حفظ کردن دیوان حافظ از جمله مهریه‌های عجیبی است که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.
یکی از عجیب‌ترین مهریه‌های تاریخ ایران که در شعبه ٢٦٤ دادگاه خانواده به اجرا گذاشته شده بود، یک کیلو بال مگس بود. سال ١٣٨٦ بود که زنی با مراجعه به دادگاه خانواده به قاضی گفت، تنها در صورتی حاضر به طلاق می‌شود که همسرش یک کیلو بال مگس مهریه او را بپردازد.
۵ هزار مرجان دریایی و دست چپ داماد، ۱۹۷۸ توپ ورزشی، ۱۰ راس آهوی وحشی. از جمله مهریه‌هایی هستند که در سال‌های گذشته در دادگاه خانواده به اجرا گذاشته شده اند.
سمیرا یکی از دخترانی که معتقد است مهریه را باید همان ابتدا از شوهر دریافت کرد به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: دوست داشتن اصلا برای من ملاک نیست و در درجه اول مادیات ملاک است. هرزمانی که بخواهم ازدواج کنم در مرحله‌ی اول مهریه ام را می‌گیرم.
اما در مقابل این همه انتظارات غیر معمول و نامتعارف، افرادی هستند که مهر و ارزش‌های انسانی را ملاک زندگی خود قرار داده‌اند. افرادی هستند که این مهم را وسیله‌ای برای نزدیک شدن به مهر و محبت زناشویی قرار داده اند.
دختری که مهریه خود را یک سکه قرار داده بود می‌گوید: مدتی که از زندگی مشترکمان گذشت، سکه را همراه همسرم به بارگاه امام رضا (ع) اهدا کردیم. اگر به این فکر کنیم زوجین تکمیل کننده هم هستند و همدیگر را به عنوان وسیله نگاه نکنند، مطمئنا توقعات کاملا نرمال و طبیعی خواهد بود.
مریم نیز در واکنش به تعیین مهریه‌های عجیب و غریب می‌گوید: اصلا قبول ندارم. فکر می‌کنم زمان طلاق، فشار روحی که به فرد وارد می‌شود با هیچ مبلغی قابل جبران نیست، شاید آن لحظه و آن زمان، فرد برایش مهم نباشد، اما بعد آن آسیب پذیر می‌شود.
مقدار مهریه زمانی برای من لذت بخش است که تعیین مبلغ نباشد، چون حس خوبی به آدم نمی‌دهد. بهتر است در زندگی، مرد با رضایت قسمتی از ملکش را به نام همسرش کند.
بستر زندگی همان است که قدیم بود، اما توقعات برخی‌ها سر به فلک گذاشته است. این صحبت‌های مسعود بود که می‌گوید: باید بستر زندگی بر اساس عشق و علاقه باشد، دیگر مادیات ملاک نیست و زندگی رشد طبیعی خود را خواهد داشت.
مرد دیگری هم که کنار مسعود ایستاده بود گفت: مهریه همسر بنده ۵۰۰ هزار تومان بود که این مبلغ را در همان سال‌های اول ازدواجمان بخشید.
همسر این فرد که در کنارش حضور داشت در پاسخ به سوال که آیا پشیمان نشده اید، گفت: بعد از گذشت ۲۰ سال از زندگی مشترکمان اگر باز هم به عقب برگردم مهرم را می‌بخشیدم. حتی اگر به زمان خواستگاری برگردم مهرم را یک شاخه گل قرار می‌دهم.
مهریه یا ابزار؟
سارا گلستانی، کارشناس ارشد مشاور خانواده با اشاره به مشکلات ازدواج جوانان و تغییر سطح توقعات جوانان اظهار کرد: رفتار‌های جدید به خاطر تغییرات روز است. اگر شاهد رفتار‌های عجیب در مورد تعیین مهریه هستیم به این دلیل است که مهریه تبدیل به ابزاری شده برای انتقال مفهوم‌های مختلف «من خاص هستم»، «من برتر هستم» و امثال این ها.
گلستانی با بیان اینکه بیشتر به فکر این باشیم که آیا این رفتار خوب است یا بد؟، افزود: باید به فکر این باشیم که دلیل ایجاد این رفتار چیست و چطور می‌توانیم کمک کنیم این رفتار‌های نامتناسب با نیاز‌های انسان رخ ندهد.
وی تاکید کرد: همه این موارد با مشاوره و مشورت خانواده حل می‌شود، اما مسئولیت ارگان‌ها و مسؤلان، ایجاد فضای آموزشی در مدارس و فراهم ساختن زمینه برای شناخت کامل قبل از ازدواج است که این امر باعث می‌شود افراد برای رفع نیاز‌های خود شناخت بیشتری پیدا کنند.
