به گزارش خبرگزاری شبستان: حجت الاسلام علیرضا پناهیان در کتاب ارزشمند «انتظار عامیانه، عالمانه و عارفانه» می نویسد:
اگر انسان منتظر حقیقی باشد و یا در اوج، به انتظار عارفانه برسد، آن گاه اگر ظهور هم رخ ندهد او به فَرَج شخصی خود خواهد رسید و از نعمت عنایات خاصه امام زمان(عج) برخوردار خواهد شد. شاید به همین دلیل باشد که بزرگان، فرج را دو نوع دانسته اند: فرج نوعی و فرج شخصی. این تقسیم بندی در بیان حضرت آیت الله بهجت (ره) به صورت های مختلفی آمده است.
«یکی از امور مهم بلکه از اهّم امور، این است که بدانیم چه کار کنیم تا مثل کسانی از علما و متشرعه و صلحای تابع علما باشیم که فرج شخصی و ارتباط با حضرت ولی عصر(عج) داشته اند، و محتاج نبوده اند که در امور خودشان یا غیر خودشان فی الجمله عدل عمومی را خواستار باشند. از قبیل نواب اربعه و علمای معاصر آنها مقامات و کراماتی داشته اند که ما نداریم به طوری که نمی توانیم بگوییم مثل آنها هستیم.
باید مجالسی تشکیل دهیم و با رفقا و اصدقا بنشینیم و مذاکره کنیم که به چه راهی می شود به آن حضرت(عج) رسید - چه خصوصی و چه عمومی و چه داخلی و یا خارجی، و چه جسمانی و چه روحانی- فقط از ناحیه همان یک فیض است و توجه به همه ائمه علیهم السلام هم به او راجع می شود. لذا شخصی به حضرت رسول اعظم(ص) توسل نمود و حضرت رسول(ص) او را به فلان امام و فلان امام و در آخر به امام زمان(عج) حواله داد». (1)
«هر کس باید در فکر خود باشد و راهی برای ارتباط با حضرت حجت(عج) و فَرَج شخصی خود پیدا کند خواه ظهور و فرج آن حضرت(عج) دور باشد یا نزدیک! با این که ارتباط و وصل با آن حضرت(عج) و فرج شخصی، امر اختیاری ما است - به خلاف ظهور و فرج عمومی- با این حال چرا به این اهمّیت نمی دهیم که چگونه با آن حضرت(عج) ارتباط برقرار کینم؟ و از این مطلب غافل هستیم ولی به ظهور و دیدار عمومی آن حضرت(عج) اهمیت می دهیم و حال این که اگر برای فرج شخصی به اصلاح خود نپردازیم، بیم آن است که در ظهور آن حضرت(عج) از او فرار کنیم. چون راهی که می رویم راه کسانی است که اهمّ و مهّمی قایل نیستند. (2)
مرحوم آیت الله شیخ علی سعادت پرور(پهلوانی تهرانی) نیز در کتاب خود ذیل روایات مربوط به فضیلت انتظار می فرماید: «با دقت در روایات فهمیده می شود که فرج بر دو قسم است: فرج شخصی و فرج عمومی؛ و فرج شخصی خود به دو نوع تقسیم می شود:
الف. پاک شدن انسان از اخلاق زشت و ویژگی ها و صفات پست و فرومایه و به دنبال آن، رسیدن به کمالات فطری و درجات والای انسانی و اخلاق و منش الهی.
ب. فرجی که به ولی عصر و امام قائم به حق عجل الله تعالی فرجه منسوب است که این نوع از فرج شخصی به نوبه خود، بر دو نوع است:
1. شناخت مقام نورانیت امام (ع) که چیزی جز مقام ولایت الهی نیست و این معرفت را فقط به دنبال فرج شخصی که همان رسیدن به کمالات فطری درونی است می توان به دست آورد.
2. رسیدن به خدمت امام(ع) و درک زمان ظهور آن حضرت(عج) و معلوم است که اگر این فرج حاصل شود فرج به معنای اول که همان رسیدن به کمالات انسانی است نیز حاصل می شود. زیرا چنان که از بعضی روایات فهمیده می شود رسیدن به حضور آن امام در زمان ظهوور آن حضرت برای تمام افراد بشر که به او ایمان داشته باشند یا لااقل برای خواص و وارستگان از غیر حق، در رسیدن به کمالات انسانی و درجات عالی اثر بسیار و نقش جدی دارد.
و اما فرج عمومی؛ عبارت است از رها شدن جامعه از شّر ستم و بیداد و برپا شدن دولت آقایی و عدل که در آن دولت، حق عزیز و محترم و باطل ذلیل و پایمال گردد.
بعضی از دعاها و روایات و به ویژه دعاهایی که در ماه مبارک رمضان وارد شده است درخواست فرج شخصی را به انسان الهام می کند و برخی روایات به طلب فرج عمومی در زمان امامان و در زمان غیبت مربوط است که برای آن پاداش بزرگی ذکر کرده اند.(3)
پی نوشت ها:
1.در محضر بهجت، ج3، شماره 1321
2.در محضر بهجت، ج 2، شماره 195
3. ظهور نور(ترجمه کتاب الشموس المضیئة فی الغیبة و الظهور و الرجعة) مولف:علی سعادت پرور، مترجم:جواد وزیری فرد، صص 73-72
