تأثیر نگاه در سرنوشت انسان ها
عصری که در آن زندگی می کنیم، با وجود حجمِ گسترده ی رسانه های ارتباط جمعی؛ ماهواره، اینترنت، شبکه های اجتماعی و... زمینه های مثبت و منفی بسیاری را به وجود آورده که اگر استفاده از آن هدفمند و در جهت رشد مادی و معنوی نباشد، انسان را در باتلاقی فرو خواهد برد که دست و پا زدن در آن با مرگِ تدریجی مساوی خواهد بود.
از جمله نعمت هایی که خداوند آن را در وجود انسان به امانت گذاشته و در حقیقت مهم ترین راه ارتباطی انسان با جهان خارج به حساب می‌آید، نعمت بزرگ بینایی است.
انسان به دو صورت می تواند از نعمت هایی که به او ارزانی شده است، استفاده کند؛ یا آنها را در راه ارتقاء و رشد فضایل انسانی و معنوی خویش و دیگران بکار بَرَد یا اینکه از آن در راه گناه، معصیت و شهوت رانی استفاده کند. بنا به تعبیری که در روایات آمده است چشم می تواند دیدبان و پیکِ دل باشد و از طرف دیگر می تواند دام گاه شیطان بوده و با گوشه چشمی نشان دادن، راهنمایِ فتنه باشد.
شهوت رانی، لذّت جویی و بی بند و باری، علاوه بر این که استعدادهای بالقوه انسان را تباه می کند، زمینه ی انحرافاتِ فکری و کجرویِ اجتماعی را فراهم خواهد نمود که منشاء بسیاری از آنها می تواند از یک «نگاه» آغاز شود.
امیر المومنین درباره «نگاه» می فرمایند: نگاه به نامحرم هر چند اگر بدون قصد تلذّذ باشد عملِ طبیعی و غریزی خود را انجام می دهد و زمینه تحریک شهوت انسان را در زمان نگاه یا بعد از آن ایجاد می کند. (غرر الحکم).
عصری که در آن زندگی می کنیم، با وجود حجمِ گسترده ی رسانه های ارتباط جمعی؛ ماهواره، اینترنت، شبکه های اجتماعی و... زمینه های مثبت و منفی بسیاری را به وجود آورده که اگر استفاده از آن هدفمند و در جهت رشد مادی و معنوی نباشد، انسان را در باتلاقی فرو خواهد برد که دست و پا زدن در آن با مرگِ تدریجی مساوی خواهد بود.
انحراف و از نابودی نیروی فکری فعّال
سرزمینی که دارای نیرویِ کارِ جوان است، از بزرگ ترینِ نعمت ها برخوردار است. زیرا این جوان است که با نیرویِ تفکر و اندیشه ی خود می تواند زمینه ترقی و پیشرفت روز افزون یک جامعه را فراهم آورد. حال اگر جوان به جای صَرف نیروی جوانی در راه کسبِ علم و معرفت و به دست آوردن مهارت برای رسیدن به رشد در زمینه مادی و معنوی، به دنبال شهوت رانی، لذّت جویی و بی بند و باری باشد، یقیناً علاوه بر این که استعدادهای بالقوه خویش را از تباه خواهد کرد، زمینه ی انحرافاتِ فکری و کجرویِ اجتماعی را فراهم خواهد نمود که منشاء بسیاری از آنها می تواند از یک «نگاه» آغاز شود.
نگاهی که می تواند زمینه ساز بسیاری از رفتارهای سوء باشد. نگاه سوء می تواند به خواهشی نفسانی تبدیل گردد، دل مشغولی به وجود آورده، منجر به عشقی بوالهوسانه و زمینه ساز سردی روابط خانوادگی ، ارعاب، تجاوز، قتل و آدمکشی شده و در نتیجه پایان شومی را برای صاحبش به ارمغان آورد. اینجاست که کلام زیبای امیر المومنین (علیه السلام) را باید به یا آورد که؛ «کور شدنِ چشم بهتر از نگاه کردن به چیزی است که فتنه می آورد.»
توصیه قرآن به مردان و زنان
خداوند در قرآن با بیانی رسا به بحث نگاه می پردازد و می فرماید: «به مومنان بگو چشم هاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند، و عفاف خود را حفظ کنند این براى آنان پاکیزهتر است خداوند از آنچه انجام مى دهید آگاه است». ( سوره نور:30)
در این آیه به دنبال کنترل چشم، کنترل اندام جنسی از هرگونه ناپاکی و شهوترانی مطرح شده است. در جوامع امروزی، بی بند و باری در روابط جنسی به اشکال مختلف بین دختران و پسران رواج دارد. این پدیده (انحرافات جنسی) مشکلات زیاد خانوادگی و بیماریهای مقاربتی را به دنبال خواهد داشت. لذا از نظر اسلام روابط جنسی بین مرد و زن، تنها در چارچوب ازدواج مجاز است و خارج از این چارچوب، رابطه جنسی بین آنها به هر نوع و شکلی حرام است.
خداوند در این آیه اول به حفظ چشمان اشاره می کند زیرا چشم است که مقدمات ارتکاب گناه را فراهم می کند. در ادامه آیه به همه انسانها به ویژه مؤمنان هشدار می‌دهد که گمان نکنید نگاه های شما از دید خدا پنهان است، بلکه انگیزه نگاه های شما نیز در نزد خدا معلوم است و او به ظاهر و باطن عمل شما آگاه است. زیرا خداوند نتیجه‌ی نگاه را می داند که اگر انسان چشم خود را رها بگذارد، عاقبت خوبی در انتظارش نخواهد بود و بنا به روایات، حسرتش زیاد خواهد شد. حسرتی که بذر آن در نگاه است.
نگاهی که می تواند زمینه ساز بسیاری از رفتارهای سوء باشد. نگاه سوء می تواند به خواهشی نفسانی تبدیل گردد، دل مشغولی به وجود آورده، منجر به عشقی بوالهوسانه و زمینه ساز سردی روابط خانوادگی ، ارعاب، تجاوز، قتل و آدمکشی شده و در نتیجه پایان شومی را برای صاحبش به ارمغان آورد. اینجاست که کلام زیبای امیر المومنین (علیه السلام) را باید به یا آورد که؛ «کور شدنِ چشم بهتر از نگاه کردن به چیزی است که فتنه می آورد.»
لذّتی لحظه ای، با حسرتی دائمی
علی (علیه السلام) می فرماید: «هنگامی که نافرمانی می کنید، از بین رفتن لذت ها و باقی ماندن عواقب آن ها را به خاطر داشته باشید.» (غرر الحکم: ماده ذَنب) لذا شخص هنگامی که به صورت نامحرم نگاه می کند به عواقب ناشی از آن تفکر نمی‌کند. شاید تصور هم نکند که به واسطه نگاه حرام و مداومت بر این گونه نگاه ها، قلب و دل و مغزش پر خواهد شد از مقایسه هایی که به علت تفاوت در انسانها، از شکل، نوع حرف زدن و غیره وجود دارد، در نتیجه دست به مقایسه‌هایی خواهد زد که روابط خانوادگی او را تحت الشعاع قرار داده و آن را به سمت سرد شدن سوق دهد.
قرآن رعایت موازین اخلاقی را به هر دو طرف (زن و مرد) توصیه کرده است؛ یعنی همانطور که مردان باید نگاهشان را کنترل کنند، زنان هم باید این‌گونه بوده و از رفتارهایی که زمینه ایجاد گناه را فراهم می کند(عشوه گری، نازک کردن صدا، پوشیدن لباس های زننده و... پرهیز نمایند زیرا چه بسا اگر زنان مراعات کنند، هیچ نگاهی به سوی آنها جلب نشود.
کلام آخر
شهوت رانی، لذّت جویی و بی بند و باری، علاوه بر این که استعدادهای بالقوه انسان را تباه می کند، زمینه ی انحرافاتِ فکری و کجرویِ اجتماعی را فراهم خواهد نمود که منشاء بسیاری از آنها می تواند از یک «نگاه» آغاز شود.
