هایقر، نامی عجیب و پرمفهوم بر تنگه ای است در دل استان فارس؛ میان ارتفاعات پر صلابت زاگرس. هم اکنون این تنگه به محلی برای تفریحات آبی به خصوص در فصول گرم سال برای اهالی استان فارس و دیگر گردشگران بدل شده است. اما تاریخچه ی هایقر، چیزی بیش از این هاست.
هایقر پیش از آنکه یک تنگه یا تفرجگاه باشد، میدان جنگ است؛ میدانی برای دلیران قشقایی که متجاوزان انگلیسی را به خاک و خون کشیدند. با قرار گرفتن بر فراز ارتفاعات هایقر، محال است که مات و مبهوت عظمت این جاذبه می شوید؛ گویی صدای جریان آب و آواز پرندگان شما را مدهوش می کند و به دنیایی شگفت در میان صخره های زاگرس می برد؛ گویی دیواره های تاقدیسی و لایه لایه ی زاگرس دهان باز کرده اند تا بشر را فرا بخوانند به تماشای تاریخچه ای از سرگذشت زمین...
چرا سفر به تنگه هایقر ؟
تنگه ی هایقر به گرند کانیون ایران معروف است. گرند کانیون تنگه ای است در کشور آمریکا، که به عنوان عظیم ترین شکاف جهان شناخته می شود و هرساله بازدید کنندگان بسیاری دارد. پس ما چرا از همتای ایرانی اش دیدن نکنیم.
با توجه به قرار گیری این تنگه در استان فارس که اقلیمی خشک و کویری دارد، در این دره انواع گوناگونی از پوشش گیاهی را شاهد هستیم. این پوشش گیاهی توام با آبی که در میان دره جاریست و صدای آواز پرندگان همه و همه با هم می توانند یک روز آرام و دل انگیز برایتان بسازند.
حتی اگر تجهیزات و آمادگی ورود به درون تنگه را ندارید، تماشای چشم اندازی که تاقدیس های خشک زاگرس در کنار آب روان رودخانه پدید آورده اند خالی از لطف نیست.
آشنایی با تنگه هایقر | گرند کانیون ایران
به استان فارس، شهرستان فیروزآباد می رویم و در جهت جنوب غربی این شهرستان، ۳۵ کیلومتر به سمت جنوب حرکت می کنیم. به محلی می رسیم که عظمتش در همان نگاه اول دیدنی است؛ در دل سنگ و صخره های پر ابهت رشته کوه های زاگرس، تنگه ای قرار دارد که همچون سرسرایی طبیعی بین دو سوی کوه فاصله انداخته است تا بستری باشد برای رودخانه ی قره آقاج، که از میانش می گذرد. این شگفتی که هایقر نام دارد، چنان با عظمت و با ابهت است که عمق دیواره هایش گاه به حدودا ۴۵۰ متر می رسند. طول این دره ی شگرف، در منابع مختلف مابین ۸ تا ۱۴ کیلومتر تخمین زده شده، که با استناد به موثق ترین این منابع طول تنگه ی هایقر نزدیک به ۱۳ کیلومتر می باشد.
تنگه ی هایقر هم اکنون با نام گرند کانیون ایران هم شناخته می شود؛ گرند کانیون یک ژرف‌دره در ایالت آریزونای آمریکاست و یکی از زیباترین دره های جهان به شمار می رود. ارزش این پدیده ی طبیعی از حیث علم زمینشناسی، زیبایی چشم اندازش از زوایای مختلف و همچنین تفریحات ممکن در این ناحیه، گرند کانیون را به یکی از قطب های طبیعت گردی دنیا بدل کرده اند. مردم از کشور های مختلف، و حتی ایرانیان بسیاری هر ساله با صرف هزینه های گزاف برای بازدید از گرند کانیون راهی آمریکا می شوند. افسوس که نمونه ی مشابه همین شاهکار طبیعی، در کشور خودمان آرمیده است اما به اندازه کافی مورد توجه مردم و مسئولین قرار نمی گیرد.
علت پدید آمدن تنگه هایقر در ابتدا فعل و انفعالات جغرافیایی بود و سپس جاری شدن آب رودخانه آن را تشدید کرد تا پدیده ای طبیعی شکل بگیرید که امروز به سبب عظمت و شگفتی اش با گرندکانیون آمریکا قیاس می شود. رودخانه ای که می پیچد و می تابد و از میان این تنگه ی تاریخی خودش را با نام مُند به خلیج فارس می رساند، هم اکنون عاملی است برای جذب گردشگران از نقاط مختلف به سوی هایقر.
*نکته
و اما رفتن و لمس این همه زیبایی نیازمند امکانات و مهارت های بسیاری است؛ رسیدن به درون تنگه نیازمند حدودا ۲ ساعت پیاده روی می باشد که بدون تجهیزات لازم و راهنما کمی سخت و چالش برانگیز است. در این مورد بیشتر در ادامه توضیح خواهیم داد...
دیدنی ها و تفریحات
در کنار تماشای چشم انداز های بکر هایقر و فرو رفتن در بهت و حیرت از این خلقت، فعالیت هایی هم در هایقر رایج هستند که جذابیت این ناحیه را دو چندان می کنند. اگر مهارت کافی داشته باشید و لوازم ضروری را هم فراموش نکنید، صخره ها و دیواره های تنگه هایقر و آب زلال رودخانه ی قره آقاج زمینه ساز تفریحاتی متنوع برای شما هستند.
*خطرات بازدید از هایقر
از دانستنی های ضروری برای سفر به هایقر، اطلاع از خطرات موجود است. عقرب ها، مارها و رتیل ها ممکن است در لا به لای صخره ها پنهان شده باشند، بنابراین بدون حضور کارشناسی آگاه به سوی هایقر رهسپار نشوید.
۱- کوهنوردی
همانطور که پیش تر ذکر کردیم، عبور از دیواره های زاگرس و رسیدن به تنگه ی هایقر، با داشتن راهنما و تجهیزات می تواند تا ۲ ساعت به طول بیانجامد. پس برای علاقه مندان به پیاده روی و کوهنوردی رفتن به درون دره و بیرون آمدن از آن می تواند جالب باشد.
در زمان فرود به درون دره و خروج صبر، آرامش و رعایت نکات ایمنی را فراموش نکنید.
۲- تفریحات آبی
گروه های گردشگری با تجهیزات لازم و کافی، به همراه راهنمایان و متخصصان ورزش های آبی مانند قایق سواری و تنگه پیمایی برای انجام این قبیل تفریحات به هایقر سفر می کنند. به یاد داشته باشید که برای سفر به هایقر و انجام بازی ها و تفریحات آبی حتما با تجهیزات و راهنما و در غالب یک گروه سفر کنید.
۳- آب بازی
در نوردیدن تنگه و عبور از میان آب خنک رودخانه به همراه خانواده و دوستان و بازی با آب زلال رودخانه، یا کمی نشستن و غرق شدن در طبیعت زیبای اطراف می تواند روحیه شما را به کلی عوض کند.
هنگامی از درون تنگه می گذرید تماشای این پدیده ی حیرت انگیز جغرافیایی، گوش سپردن به صدای چلچله ها و تماشای پوشش گیاهی اطراف که از لا به لای سنگ های سخت راهی به بیرون یافته اند، می تواند برای علاقه مندان جذاب باشد.
کجا بمونیم
در نزدیکی هایقر شهرها و روستاهایی قرار دارند که هر کدام جاذبه هابی ارزشمند برای به نمایش گذاشتن دارند، اقامت در یکی از آنها و به تماشا نشستن آنچه که از تاریخ و فرهنگ ایران برایتان بازگو می کنند، یا خوابیدن در چادر و استفاده از آب و هوای تازه و عاری از آلودگی، به همراه آشنایی با ایل قشقایی هرکدام به شیوه ای می توانند برایتان جالب باشند.
۱- اقامت در شهر یا روستاهای اطراف
تنگه ی هایقر در ۳۵ کیلومتری جنوب غرب شهرستان فیروز آباد واقع شده است. پس اقامتگاه های این شهرستان برای کسانی که حاضرند این فاصله را در ازای داشتن مسکنی تمیز و راحت بپیمایند، محل مناسبی است. همچنین روستاهای که در اطراف این تنگه قرار دارد می توانید محلی را حداقل برای خوابیدن پیدا کنید. محلی های مهمان نواز قطعا نخواهند گذاشت تا به شما سخت بگذرد.
۲- هم نشینی با عشایر
اگر تعدادتان بالا نباشد و در فصل مناسبی به هایقر سفر کرده باشید، می توانید شبی را کنار عشایر قشقایی بمانید و در عوض این لطف و میهمان نوازی آنها، در کاراها کمکشان کنید یا هزینه ای را پرداخت کنید. در این صورت هم شبی را کنار یکی از اقوام کهن ایرانی گذرانیده اید و هم جایی امن برای استراحت دارید.
بهترین فصل سفر
هایقر یک منطقه ی طبیعی است و قطعا در هر فصلی می توانید به آن سر بزنید. اما در اواخر زمستان و اوایل فصل بهار می توانید زیباترین مناظر این تنگه را ببینید.
بهار: بهترین فصل سفر به هایقر از نظر زیبایی پوشش گیاهی و حضور چلچله ها.
تابستان: مناسب برای تفریحات آبی، گرمای هوا ممکن است آزار دهنده باشد.
پاییز: زیبایی طبیعی ناحیه کمتر از بهار و تابستان اما آب و هوای منطقه مناسب است. آب رودخانه سرد می باشد.
زمستان: سرمای آب می تواند برایتان آزار دهنده باشد.
لوازم و مهارت های ضروری
اگر خیال صخره پیمایی و رفتن به درون تنگه ی هایقر و انجام تفریحات گوناگون را دارید، رعای نکات زیر الزامی هستند.
*بدون راهنمای مسلط به این امور، اقدام به سفر نکنید.
*فرود آمدن درون هایقر به حدود ۲ساعت پیاده روی و صخره نوردی با تجهیزات نیازمند است، مطمئن شوید که آمادگی جسمانی لازم برای این مسیر نسبتا سخت را دارید.
*لوازمی که در این بازدید ضرورتا مورد نیازتان قرار می گیرند، به شرح زیر می باشند.
راه دسترسی
آدرس: استان فارس، کیلومتر ۳۵ جنوب شهرستان فیروزآباد
مسیر دسترسی: از شیراز که به سمت جنوب حرکت کنیم و به سوی هایقر راهی شوید، بعد از طی ۱۵۰ کیلومتر، به شهرستان فیروز آباد می رسیم. با عبور از فیروزآباد وارد جاده ی قیر-فیروز آباد می شویم. در این جاده به سمت جنوب حرکت می کنیم و پس از طی حدودا ۲۵ کیلومتر وارد مسیر فرعی قیر-هنگام-فیروزآباد میشویم. در این جاده نیز بعد از دیدن تابلوی "تاسیسات سد هایقر" به تنگه ی زیبای هایقر می رسیم.
