در دعای ابوحمزه ثمالی آمده است: «أَنَا الَّذِی أَعْطَیْتُ عَلَى مَعَاصِی الْجَلِیلِ الرِّشَا»؛ یعنی منم کسی که برای نافرمانی‌های بزرگی که کرده‌ام رشوه داده‌ام. لطفاً بفرمایید منظور از رشوه دادن امام سجاد(ع) در این جمله چیست؟
پاسخ اجمالی
در بخشی از دعای ابوحمزه ثمالی می‌خوانیم: «أَنَا الَّذِی أَعْطَیْتُ عَلَى مَعَاصِی الْجَلِیل الرُّشَا»؛[1] یعنی من آن کسی هستم که بر معصیت‌هاى بزرگ رشوه داده است( یا برای انجام معصیت، رشوه‌های سنگینی داده است).
حضرت سجاد(ع) در این بخش از دعا، وضع حال گنه‌کاران را بیان می‌کند و از زبان آنها سخن می‌گوید که حاضرند براى رسیدن به معاصى و مراکز گناه، مبالغ سنگینى پرداخت کنند و گویا رشوه می‌دهند تا به مقصود خود برسند.[2]
با چنین تفسیری، معنای عبارت یاد شده این نیست که لزوماً خود امام این کار را انجام داده باشد، بلکه ایشان خود را به‌عنوان نماینده‌ای از انسان‌های گناه‌کاری معرفی کرده که یکی از ویژگی‌هایشان آن است که مخارج سنگینی را متحمّل می‌شوند تا مرتکب گناهی شوند؛ زیرا ائمه اطهار(ع) از گناهان معصوم‌اند و این مطلبی است که با ادله نقلی و عقلی در جای خودش ثابت شده است.[3]
در ضمن حتی اگر معتقد باشیم که این سخن ناظر به خودشان است، گناه بزرگ آنان، شاید چیزی باشد که برای ما مباح بوده و برای آن حضرات کراهت دارد(ترک اولی) و مخارج سنگین هم آن چیزی است که به نسبت این بزرگواران سنگین به شمار می‌آمده و شاید ما آن‌را بسیار سبک بشماریم.
برای آگاهی بیشتر نمایه‌های زیر را مطالعه کنید:
1. «عصمت امام علی (ع) و استغفار در دعا»، سؤال 3026.
2. «ترک اولی از معصوم»، سؤال 7880.
[1]. شیخ طوسى، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج 2، ص 589، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، چاپ اول، 1411ق.
[2]. خزایلی، محمد علی، متن، شرح و تفسیر دعای ابوحمزه ثمالی، ص 226 – 227، قم، ابتکار دانش، ١٣٨٧ ش.
