3. انقلاب اخلاقی، عبادی
وقتی در رأس همه جوامع عالم، انسان کامل و معصومی باشد که بتواند رفتار عاقلانه را به مردم بیاموزد، مردم تحت تأثیر اخلاق عملی امام علیه السلام و داشتن الگویی کامل، متحول شده و طبق فرمایش پیامبر عالیقدر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم به اطاعت خدا گرایش و تمایل پیدا می کنند، در حدیث نبوی آمده است: «و تعکف الناس علی الطاعة و الخشوع و الدیانة؛ همه مردم به اطاعت و عبادت خداوند گراییده، در اجرای احکام دیانت می کوشند».[1]
بدیهی است که در سایه اطاعت و عبودیت، رذایل اخلاقی رفته رفته از ساحت انسان، رخت بر خواهد بست. امام صادق علیه السلام در تصویر پیشرفت اخلاقی انسان ها در دوران ظهور فرمودند: «و یذهب الزنا و شرب الخمر و یذهب الربا و یقبل الناس و علی العبادات و تؤدی الأمانات؛ روابط نامشروع، مشروبات الکلی و رباخواری از بین می رود، مردم به عبادت و اطاعت روی می آورند، امانت ها را به خوبی رعایت می کنند».
4. احیای کتاب و سنت
بی شک تمام اخلاق حمیده و ملکات فاضله انسانی در کتاب خدا و سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خواهد بود بنابراین، امام عصر علیه السلام مردم خسته از شرارت ها و ظلم و تباهی ها و تشنه کلام حق را به سه اصل توحید و نبوت و ولایت دعوت می کند. امام باقر علیه السلام فرمود: «یدعو الناس الی کتاب الله و سنة نبیه و الولایة لعلی بن ابی طالب و البراءة من عدوه؛ او مردم را به سوی کتاب خدا، سنت پیامبر و ولایت علی بن ابی طالب و بیزاری از دشمنان حضرت دعوت می کند.»[2]
امام مهدی علیه السلام که داناترین کس به علوم و معارف الهی است آن چه را که مورد نیاز بشری است به مردم خواهد آموخت. چرا که پیشوای پنجم به جابر جعفی فرمود: ان العلم بکتاب الله عزوجل و سنة نبیه صلی الله علیه و آله و سلم ینبت فی قلب مهدینا کا ینبت الزرع عن احسن نباته فمن بقی منکم حتی یلقاه فلیقل حین یراه...؛ علم به کتاب خدا و سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در دل مهدی ما ریشه می دواند؛ آن چنان که گیاه در دل زمین ها ریشه می دواند. هر کس در آن عصر او را ملاقات کند، این گونه به او سلام و تحیت بگویت: «السلام علیکم یا اهل بیت الرحمة و النبوة و معدن العلم و موضع الرسالة».[3]
این دعوت که با عمل نیز همراه است، به قدری تأثیرگذار است که امام علی علیه السلام فرمود: «حتی لا یبقی قریة الا نودی فیها بشهادة ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله بکرة و عشیاً؛[4] دیگر در روی زمین هیچ نقطه ای نمی ماند جز این که دیگر در روی زمین هیچ نقطه ای نمی ماند، جز این که هر صبح و شام در آن به یکتایی خدا و رسالت پیامر صلی الله علیه و آله و سلم ندا داده می شود».
5. احیای قرآن
در دوران ظهور و قیام و انقلاب امام مهدی علیه السلام یکباره قرآن مجید از غربت و هجران بیرون می آید، آن زمان، وقت حاکمیت آن و هنگام اجرای قوانین روح بخش آن و زمان داوری به آن است.
آری آن دوران، وقت ظهور کتابی است که قرن ها مردم از آن فاصله گرفته و طبق هواهای نفسانی خود به تأویل و تفسیر آن پرداخته اند. آن روز زمان نشستن بر سر سفره معارف قرآنی و بهره جستن از حقایق پنهانش می باشد. و امام علیه السلام به عنوان مفسر حقیقی قرآن و وحی تمامی اسرار و ناگفته های قرآن را تبیین خواهد نمود.
از یک نگاه می توان گفت که روز ظهور امام مهدی علیه السلام روز تأویل قرآن است. محدث بزرگوار علی بن ابراهیم قمی در ذیل آیه «هل ینظرون الا تأویله یوم یأتی تأویله».[5] آیا آن ها انتظار تأویل آیات دارند؟ آن روز که تأویل آن ها فرا رسد، فرمود: این آیه درباره حضرت قائم علیه السلام و روز قیامت است.[6]
امام مهدی علیه السلام مصداق بارز قرآن ناطق است که با آمدن وی همه آیات قرآن تفسیر می شود، قرآن بر جهان حکومت می کند، از مهجوریت بیرون می آید، همه مردم به معارف ناب آن به سرعت دست پیدا می کنند و حتی ضعیف ترین افراد جامعه به این موهبت الهی خواهند رسید.
آن حضرت را به حق می توان فرزند قرآن دانست. او با غیر از قرآن انسی ندارد و او است که پیش از ولادت در شکم مادر قرآن می خواند و نیز در حین ولادت و پس از آن، یا به تلاوت قرآن می پرداخت و یا به آن استدلال می کرد.
امام علیه السلام برای احیای قرآن برنامه های ذیل را اجرا خواهند نمود:
الف. ایجاد فضاهای قرآنی
محمد ابراهیم نعمانی در کتاب الغیبة به چند حدیث اشاره می کند که دلالت بر ایجاد فضاهای قرآنی از سوی امام زمان دارد. بر اساس برخی از این روایات این مسئولیت به یاران و به شیعیان و در برخی دیگر این به دست ایرانیان سپرده می شود.
حبه عرنی گوید: امیرمؤمنان فرمود: «گویا می بینم که شیعیان ما در مسجد کوفه چادرهایی برقرار ساخته اند و به مردم قرآن را همان گونه که نازل شده می آموزند».[7] اصبغ بن نباته همین روایت را از امیرمؤمنان درباره عجم نقل کرده است.[8]
مصداق های بارز ایجاد این گونه فضاها، دستیابی زنان به معارف الهی و استفاده بهتر از کتاب خدا و وحی آسمانی است. حمران بن اعین از امام باقر علیه السلام در ضمن توصیف وضعیت دوران حکومت حضرت مهدی رحمه الله می فرماید: «... حتی زن در خانه خویش به کتاب خدا و سنت رسول الله به داوری می پردازد».[9]
ب. جهاد با تأویل گران قرآن
بخش دیگر سیره قرآنی امام مهدی علیه السلام این است که وی به هیچ گونه اجازه نمی دهد تا برخی از دشمنان قرآن را وسیله و دستاویزی برای جنگ با امام زمان قرار دهند، فضیل بن یسار گوید: از امام جعفر صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود: «هنگامی که قائم ما قیام می کند، از جهل و نادانی مردم بیش از آن چه که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از مردم دید، می بیند. گوید عرض کردم: چگونه؟ فرمود: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وقتی مبعوث شد که آنان سنگ و چوب تراشیده شده را پرستش می کردند، اما زمانی که قائم ما قیام می کند مردم به سویش می آیند و همه آن ها کتاب خدا را در برابر او تأویل می کنند و با آن حضرت به احتجاج و لجاجت می پردازند»[10]
و در روایت دیگری امام صادق صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: «هنگامی که قائم علیه السلام ظهور می کند، (گروهی) بر او خروج می کنند و با تأویل کردن قرآن به دفاع از آن می پردازند و با این بهانه با حضرت به جنگ برمی خیزند».[11]
__________________________
[1]. منتخب الاثر، ص308.
[2]. بحارالانوار، ج52، ص343.
[3] ینابیع المودة لذوی القربی، قندوزی، چ1، ج3، ص240.
[4]. روزگار رهایی، کامل سلیمان، ص643.
[5]. اعراف/53.
[6]. تفسیر قمی، ج1، ص235.
[7]. الغیبة، ص318.
[8]. همان.
[9]. همان، ص239.
[10]. همان، ص297.
[11]. همان.
پدید آورنده : حامد اسلامجو
