اين واژه از محدوده علمي و مشخص خود فراتر رفت و نام برخي از مجله ها و عنوان برخي از چاپخانه ها و مؤسسه هاي نشر ـ همانند مؤسسه نشر و چاپخانه سلفيه كه هر دو در مصر از شهرتي برخوردارند ـ را به خود اختصاص داد. بدين سان اين واژه در محافل گوناگون درخشيد و آواي نام آن در گوش ها طنين افكند. در حالي كه پيش از آن، اين واژه داراي مفهوم و معنايي محدود بود و جز در مناسبت هاي علمي محدودي به كار نمي رفت.
در همين زمان، مذهب وهابيت، منسوب به بنيان گزار آن، يعني شيخ محمد بن عبدالوهاب (1115 ـ 1206 ه . ق/ 1703 ـ 1792م) در نجد و نيز در برخي از شهرهاي ديگر اطراف جزيرة العرب گسترش يافته بود، و اين خود عوامل شناخته شده اي داشت كه اكنون مجال پرداختن به آنها نيست. از سويي ميان مذهب وهابي و دعوت اصلاح ديني در مصر، ادعاي مشتركي وجود داشت و آن عبارت بود از پيكار با بدعت ها و خرافه ها. بدين سان از گذر همين ادعا كه ميان اين مذاهب ساختگي و آن حركت وجود داشت، واژة سلف و سلفي ميان پيروان مذهب وهابي رواج يافت و دل ها و انديشه هاي بسياري از آنان را متوجه خود ساخت. اين در حالي بود كه آنان از واژه وهابيت كه نشان مي داد سرچشمة اين مذهب ساختگي، تنها محمد بن عبدالوهاب است، ناخشنود بودند و همين امر نيز آنها را بر آن داشت كه واژة سلفيه را جايگزين اين نام (وهابيت) كنند.
آنان بدين ترتيب به تبليغ اين لقب جديد، به عنوان نامي براي مذهب قديم خود پرداختند تا از اين رهگذر به مردم بگويند: عقايد اين فرقه به افكار و انديشه هاي محمد بن عبد الوهاب محدود نمي شود، بلكه به سلف، يعني عقايد پيشينيان برمي گردد و اينك پيروان اين گروه، در بنيان گذاري و پيروي از اين مذهب، امانتداران عقيده و افكار سلف و نيز شيوة آنان در فهم و اجراي اسلام هستند؛ در حالي كه به اين مباني نيز وفادار نماندند و با تعصب خشك و به دور از منطق، شروع به پالايش نظرات سلف كردند و آن چه را كه خود پسنديدند، انتخاب و آن چه را كه از سخنان سلف به مذاقشان خوش نيامد، كنار زدند. آنان روشن ننمودند كه با چه معياري و به چه دليلي با سخنان سلف، به صورت گزينشي برخورد كردند.
چنين بود كه اين واژه از نامي كه به منظور تبليغ براي حركتي اصلاح طلبانه و دفاع از آن بر اين حركت نهاده شده بود، به لقبي تبديل شد كه اين مذهبِ تازه، آن را از آنِ خود كرد؛ مذهبي كه پيروانش معتقدند: از ميان همة مسلمانان، تنها آنها بر حقند و تنها آنهايند كه ايمن بر عقيده سلف هستند و شيوة سلف در فهم و اجراي اسلام را بيان مي كنند!
اكنون بايد آنان كه خود را پرچمدار مبارزه با بدعت ها و خرافه ها مي دانند پاسخ دهند كه به راستي آيا برگزيدن مذهبي به نام سلفيه بدعتي نيست كه پيش از اين نبوده است و به ناگاه در دو سه قرن اخير سربرآورده است؟
پدید آورنده: نعمت الله حشمتي
