متاسفانه با توجه به اعتیاد مردم جامعه به وسایل هوشمند استفاده از آن ها روز به روز در حال افزایش است و علاقه زیاد به این دستگاه های الکترونیکی مانند رایانه شخصی و گوشی های همراه تبدیل به نوعی اعتیاد شده است به تازگی برخی کشورهای به دنبال بررسی اختلال اعتیاد به اینترنت و رفع آن هستند.
در حال حاضر، کلینیک‌های ترک اعتیاد زیادی در سراسر دنیا مشغول به کار هستند تا راهی برای رهایی شهروندان از گوشی‌های هوشمند و رایانه‌های شخصی بیابند. در این مطلب، به برخی استدلال‌های رایج در این زمینه می‌پردازیم.
اینکه اعتیاد به تکنولوژی یا اینترنت در چه سطحی به عنوان یک اختلال پزشکی در نظر گرفته میشود، هنوز مورد بحث است. اصطلاح اعتیاد به تکنولوژی از اواسط سال ۱۹۹۰ رواج پیدا کرده، اما هنوز به جایگاه ثابتی در زمینه تشخیص اختلالات روانی دست نیافته است. در حال حاضر، کلینیک‌های ترک اعتیاد زیادی در سراسر دنیا مشغول به کار هستند تا راهی برای رهایی شهروندان از گوشی‌های هوشمند و رایانه‌های شخصی بیابند. در این مطلب، به برخی استدلال‌های رایج در این زمینه می‌پردازیم.
تا اوایل ماه گذشته، هند آخرین کشوری بود که در انجمن مبارزه با اعتیاد به تکنولوژی عضویت یافت. در انجام این کار، هند با کره جنوبی، چین، تایوان و سنگاپور همکاری می‌کند تا با استفاده از تکنولوژی اختصاصی کلینیک‌های ترک اعتیاد به مشکلات مربوط به بهداشت عمومی رسیدگی کنند.
علائم و ماهیت این اعتیاد از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما افراط در استفاده از گوشی همراه، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در اکثر موارد به سلامت ذهنی فرد آسیب می‌زند. چک کردن مداوم برنامه‌های پیام‌رسان و به روز رسانی مکرر آنها در بسیاری از موارد موجب بی‌خوابی، افسردگی و گوشه‌گیری اجتماعی میشود.
تحقیقات پزشکی محققان هندی در سال ۲۰۱۳ نشان می‌دهد که از بین ۲,۷۵۰ شرکت‌کننده حاضر در مطالعه، شمار زیادی دچار اعتیاد به تکنولوژی هستند.
اعتیاد به تکنولوژی در آسیا و اقیانوسیه به یک اپیدمی تبدیل شده است. آسیا و حوزه اقیانوس آرام، مرکز بزرگ‌ترین مراکز ترک اعتیاد به تکنولوژی هستند. کشورهای این حوزه بیش از سایر کشورها تحت نفوذ گوشی‌های هوشمند قرار دارند.
۸۷% از جمعیت ۵,۴ میلیونی سنگاپور از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند. در مقابل، نرخ استفاده از گوشی‌های هوشمند در ایالات متحده ۶۵٪ است که نسبت به آسیا و اقیانوسیه در شرایط بهتری قرار دارد. شهروندان سنگاپور نیز بیشتر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، یک کاربر سنگاپوری به طور میانگین هر بار ۳۸ دقیقه در فیس‌بوک می‌ماند که دو برابر بیشتر از میانگین یک کاربر آمریکایی است.
سنگاپور مرکز بزرگ‌ترین کمپین‌های ترک اعتیاد به تکنولوژی در سطح جهان است. یک برنامه سلامت سایبری قرار است به زودی در مدارس سنگاپور راه‌اندازی شود. بسیاری از کودکان سنگاپوری از سنین ۷ یا ۸ سال به گوشی‌های هوشمند دسترسی دارند و اعتیاد از همین سنین شروع میشود. کودکان از سنین نوجوانی خوره تکنولوژی هستند و به فیس‌بوک یا واتس‌اپ دسترسی دارند. این یعنی گوشی‌های هوشمند روزانه وقت زیادی از آنها می‌گیرد.
ایالات متحده و ریشه‌های اختلال اعتیاد به اینترنت
رفتاردرمانی شناختی (CBT) سنگ‌بنای تمام متدهای درمان اعتیاد به اینترنت است که توسط دکتر کیمبرلی ینگ، نویسنده و درمانگر پیشگام اعتیاد به اینترنت، توسعه یافته است. دکتر یانگ وب‌سایت netaddiction.com را در سال ۱۹۹۵ راه‌اندازی کرد. همان سالی که اصطلاح «اختلال اعتیاد به اینترنت» در مقاله‌ای از دکتر ایوان گلدبرگ بر سر زبان‌ها افتاد.
«اختلال اعتیاد به اینترنتِ» دکتر گلدبرگ در واقع نوعی کنایه بود که برای به سخره گرفتن کتابچه انجمن روانپزشکی آمریکا، یعنی «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی» ارائه شد. گلدبرگ، اصول اعتیاد به قمار را با اصول اعتیاد به اینترنت مقایسه کرد. اما بسیاری از خوانندگان مقاله گلدبرگ، دیدگاه او را جدی گرفتند و از تجربیات شخصی خود در زمینه اعتیاد به اینترنت نوشتند.
گنجاندن مسئله اعتیاد به اینترنت در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی به روانپزشک‌ها کمک کرد که نوع «اعتیاد به اینترنت» را در بیماران خود تشخیص دهند.
با این حال، او با برچسب‌هایی که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات بیمه درمانی آمریکا به بیماران می‌زدند تا شرایط بازپرداخت هزینه‌ها را محدودتر کنند، مخالف بود. به گفته او، اصول مشخصی در عرصه مراقبت‌های بهداشتی دولتی در ایالات متحده وجود ندارد.
دکتر یانگ معتقد است آنچه به عنوان «طرح جامع» کره جنوبی ارائه شده، پیشگامانه‌ترین طرح موجود برای پیشگیری و درمان اعتیاد به اینترنت در جهان است. به گفته دکتر یانگ، کره‌ای‌ها جامع‌ترین برنامه پیشگیرانه را دارند که حتی در کشور چین هم با استقبال مواجه شد.
تشخیص اعتیاد به فناوری
چین دارای بیش از ۳۰۰ مرکز ترک اعتیاد به اینترنت است. در سال ۲۰۰۷، گزارش شد که ۱۳,۷ درصد از جوانان این کشور (در حدود ۱۰ میلیون نفر) از اختلال اعتیاد به اینترنت رنج می‌برند. این افراد بیش از ۳ ساعت در روز به انجام بازی‌های آنلاین می‌پرداختند. با این حال، در فوریه امسال، شبکه دولتی CCTV مدعی شد که ۲۴ میلیون جوان چینی به اینترنت اعتیاد دارند.
سیر صعودی اعتیاد به اینترنت به طرح این سوال منجر شده که تلاش‌های دولت چین برای کنترل یا درمان اعتیاد از طریق تاسیس مراکز مخصوص و تدوین مقررات مشخص ثمری داشته است یاخیر؟باید توجه داشت که نرخ اعتیاد به اینترنت در این کشور در طول ۷ سال دو برابر شده است. برای پاسخ به این پرسش باید دید آیا انگیزه کافی برای تشخیص و درمان این عارضه در کشور وجود دارد یا خیر. به هر حال، باید توجه داشت که چین، از جمله کشورهایی است که سانسور زیادی را در فضای اینترنت اعمال می‌کند. شهروندان چینی از دسترسی به رسانه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک محروم هستند. متخصصان امر بر این باورند که اندازه‌گیری نرخ اعتیاد به اینترنت در کشورهای غربی نسبت به کشورهای آسیایی دشوارتر است. چون اعتیاد در این کشورها نمود کمتری دارد.
چرا تشخیص مستقل اعتیاد به اینترنت ممکن است بی‌ثمر باشد؟
در نوامبر سال ۲۰۱۲، مطالعه محققان دانشکده اقتصاد لندن در زمینه اعتیاد به اینترنت در میان جوانان اروپایی از برداشتی متفاوت از مفهوم اعتیاد به اینترنت پرده برداشت. محققان انگلیسی به جای استفاده از واژه اعتیاد برای مشکلات مربوط به استفاده از اینترنت از اصطلاح «استفاده بیش از حد» برای توصیف الگوهای رفتاری جوانان در زمینه اعتیاد به اینترنت استفاده کردند.
بر اساس استدلال محققان، درست است که استفاده از اینترنت به صورت مفرط باعث تضعیف عملکرد کودکان در مدارس شده و تنش بین اعضای خانواده را افزایش می‌دهد؛ اما نمی‌توان گفت که استفاده بیش از حد از اینترنت علت بروز این مشکلات است. بلکه صرفا می‌تواند نشانه یا نتیجه مشکلات مرتبط با این اختلال باشد.
تیم تحقیقاتی دانشکده اقتصاد لندن از ۵ مؤلفه اصلی اعتیاد به اینترنت که توسط روانشناس انگلیسی دکتر مارک گریفیث تعریف شده‌اند، در تحقیقات خود استفاده کرد. آنها در بررسی‌های خود از کودکان شرکت‌کننده در مطالعه خواستند که بگویند هر چند وقت یک بار موارد زیر را تجربه می‌کنند:
• به خاطر اینترنت بدون خوردن شام خوابیدم
• بدون اینترنت حس بدی دارم
• حتی وقتی حوصله ندارم، در اینترنت میچرخم
• کمتر از همیشه با خانواده و دوستانم وقت می‌گذرانم و وقت کمتری برای انجام تکالیف مدرسه دارم
• سعی کردم زمان کمتری در اینترنت باشم، اماموفق نشدم
آنها دریافتند که تعداد بسیار کمی از شرکت‌کنندگان هر ۵ مؤلفه فوق را تجربه کرده‌اند؛ این یافته‌ها نشان می‌دهد که مسئله اعتیاد به اینترنت آنقدرها هم که گفته میشود، جای نگرانی ندارد. با این حال، محققان معتقدند که استفاده بیش از حد از اینترنت و مشکلات مربوط به فضای آنلاین با هم در ارتباط هستند. این مشکلات شامل مشکلات روانی و عاطفی و سوء مصرف مواد مخدر هستند.
از منظر روانشناختی، مردم به این دلیل به استفاده افراطی از اینترنت روی می‌آورند که مشکلات اجتماعی یا روانی خود را جبران کنند و کمبود رفاه زندگی‌شان را در فضای آنلاین به فراموشی بسپارند. مطالعات محققان حاکی از این است که حس‌خواهی (تمایل به داشتن هیجان و لذت حسی)، تنهایی و اختلالات عاطفی (از جمله افسردگی و داشتن اعتماد به نفس پایین) با استفاده بیش از حد از اینترنت مرتبط هستند.
از این رو، کودکانی که به لحاظ روانی آسیبپذیر هستند، بیشتر در معرض خطر استفاده افراطی از اینترنت قرار دارند، چون می‌خواهند مشکلات شخصی خود را در فضای آنلاین جبران نمایند. دانستن این مسئله برای روان‌درمانگر یا مشاور بسیار مهم است. چون خود کودک، استفاده افراطی از اینترنت را یک مشکل نمی‌داند. از نظر او، استفاده بیش از حد از اینترنت، یک واکنش مثبت در قبال چالش‌های اجتماعی، روحی و روانی رایج در زندگی روزمره است. در این میان افرادی با خصوصیت معتادشونده، مسلما بیشتر در معرض توسعه این اختلال در خود هستند.
با همه‌ی این‌ها به نظر می‌رسد که پزشکان همچنان بر صحت وجود چنین اختلالی با هم هم‌نظر نیستند و برخی قبول ندارند که اصلا چنین اختلالی وجود دارد.
منبع:
medicalnewstoday
الودکتر
