پرسش :
خواهشمند است در خصوص جواز استفاده از IUD با رعایت پرهیز از لمس و نظر حرام، نظر مبارک را در موارد ذیل مرقوم فرمائید: 1) منظور از «فرج» که نگاه غیر شوهر در مقام غیر ضرورت‌های پزشکی به آن حرام است، دقیقاً چیست؟...
شرح پرسش :
خواهشمند است در خصوص جواز استفاده از IUD با رعایت پرهیز از لمس و نظر حرام، نظر مبارک را در موارد ذیل مرقوم فرمائید: 1) منظور از «فرج» که نگاه غیر شوهر در مقام غیر ضرورت‌های پزشکی به آن حرام است، دقیقاً چیست؟ و آیا اجزای داخلی دستگاه تناسلی زن مانند «واژن = حد فاصل دهانه مهبل تا گردن رحم» و نیز «گردن رحم» که در معاینه داخلی از طریق مهبل رؤیت می‌شود، نیز عورت محسوب می‌شود؟ 2) اگر روشی طرّاحی گردد که برای گذاشتن IUD در داخل رحم، سطح پوست خانم کاملاً پوشیده شده و تنها اجزائی که باطن محسوب می‌شوند رؤیت شوند و لمس نیز از طریق دستکش جرّاحی (توسّط خانم پزشک یا ماما یا پزشک مرد) انجام شود، آیا حرمت‌های ذکر شده مرتفع می‌شود؟ 3) در صورتی که خانمی به هر روش IUD گذاشته باشد و اینک از نظر کنترل وضعیت قرارگیری IUD و اطمینان از عملکرد صحیح آن با هدف تنظیم خانواده نیازمند مراقبت باشد، آیا معاینه دستگاه تناسلی وی جایز است؟ در این مورد حدود لمس و نظر جایز، با توجّه به سؤالات فوق الذکر چیست؟ و اگر زن، خود بتواند با آموزش‌هائی این عمل را شخصاً یا با کمک همسرش انجام دهد، حکم معاینه توسّط غیر چیست؟ 4) اگر خانمی که IUD دارد دچار عوارضی مانند عفونت یا خون ریزی شود، که می‌تواند مستقیماً مربوط به IUD، یا غیر مستقیم حاصل آن، و یا اصلاً به دلیل دیگری باشد، معاینه داخلی وی چه حکمی دارد؟ همچنین درمان آن عوارض با روش‌هائی که به طور برای چنان مشکلاتی بکار می‌روند و می‌توانند سبب ادامه امکان استفاده از IUD برای تنظیم خانواده ضمن حفظ سلامتی خانم شوند ارجح است یا خارج کردن IUD؟ 5) در صورتی که حاملگی داخل رحمی با IUD اتّفاق بیفتد، برای جلوگیری از عوارض متعدّدی که این امر می‌تواند برای مادر و جنین داشته باشد، توصیه می‌شود در صورت مشاهده نخ IUD در واژن، توسّط پزشک یا ماما به آرامی از رحم خارج شود، در این کار لمس و نظر تا چه حدّ مجاز است؟ 6) اخیراً روشی برای کار گذاشتن IUD در رحم بکار می‌رود، و آن قرار دادن IUD در رحم بلافاصله بعد از انجام سزارین و خارج کردن جنین و جفت از رحم توسّط جرّاحی است، یعنی در شرائطی که رحم از طریق شکم باز شده است، IUD داخل آن قرار داده می‌شود و سر نخ آن نیز از طریق گردن رحم به داخل واژن فرستاده می‌شود و علی الظاهر قرار دادن IUD داخل رحم بدون نگاه اضافه به پوست بدن و دستگاه تناسلی خارجی زن میسّر خواهد بود، در این صورت آیا حرمت‌های ذکر شده مرتفع می‌شود؟ 7) در مشاوره‌های تنظیم خانواده، گاه برای اطمینان از سلامت دستگاه تناسلی زن و نیز بررسی امکان استفاده از IUD در آینده، بدون آن که خانم شکایتی داشته باشد وی را معاینه داخلی می‌نمایند که البته در مواردی می‌تواند حقیقتاً در شناخت مشکلات خانم‌ها و نیز راهنمائی صحیح ایشان برای انتخاب روش‌های تنظیم خانواده بسیار مفید و مؤثّر باشد، در این موارد: اوّلاً) آیا اصل عمل جایز است؟ ثانیاً) حدود لمس و نظر مجاز کدام است؟ 8) اگر حاملگی برای زن خطر جانی و یا عسر و حرج پذیرفته شده‌ای از نظر عموم مردم داشته باشد و هیچ کدام از روش‌های دیگر تنظیم خانواده را، به دلیل عوارض جنبی آنها، نتواند بکار ببرد و همسرش نیز راضی به جلوگیری از بارداری باشد ولی همکاری مناسب ننماید، آیا گذاشتن IUD به عنوان یک روش غیر دائمی برای این خانم ضرورت محسوب می‌شود و حرمت‌های ذکر شده برای وی منتفی خواهد شد؟ 9) در فرض سؤال قبل، اگر همسر راضی به جلوگیری از بارداری نباشد، چه حکمی دارد؟ 10) در مواردی که همسر، حقوق زن و فرزندانش را رعایت نمی‌کند و از جمله در تأمین نفقه و مسکن و سایر نیازهای اوّلیه زندگی ایشان کوتاهی می‌کند و در مسأله تنظیم خانواده نیز همکاری و مراقبت لازم را نمی‌نماید، آیا زن می‌تواند بدون اذن و اطّلاع شوهر برای گذاشتن IUD اقدام کند؟ 11) زنانی که توان ذهنی پائینی دارند و عقب مانده ذهنی با درجات متفاوت (از کودن و سفیه تا مجنون) هستند و ازدواج می‌کنند، (به ویژه اگر همسر نیز مانند زن عقب مانده ذهنی باشد) تصمیم‌گیری در مورد شیوه تنظیم خانواده به عهده کیست؟ در این افراد استفاده از روش‌های دائمی ارجح است یا روش‌های غیر دائمی؟
پاسخ :
1) نظر اینجانب راجع به عورت، چه در مرد و چه در زن، از زیر ناف است تا بالای ران، و به همان مقدار از عقب و این طرف و آن طرف، و این مقدار از نظر و لمس آن حتّی برای همجنس جایز نیست مگر در صورت ضرورت.
2) نگاه حرام تفاوتی میان ظاهر و باطن نیست، همچنین لمس حرام تفاوتی میان ظاهر و باطن نیست.
3) در صورت نیاز مراقبت، اگر خود یا همسر بتوانند مراقب باشند مراقبت دیگران جایز نیست و گر نه اگر همجنس باشد او باید مراقبت كند و اگر نباشد، جنس مخالف مراقبت او اشكال ندارد.
4) حكم این مسأله، حكم مسأله قبلی است و فرقی میان مراقبت و معاینه نیست و امّا ادامه یا خارج نمودن آن مربوط به پزشك متخصّص و متدین است.
5) به اندازه احتیاج اشكال ندارد.
6) اگر اصل كار ضرورت عرفی داشته باشد اشكال ندارد، به هر صورت و هر روشی باشد، و اگر ضرورت عرفی نباشد به هر روشی باشد كه منجر به نظر و لمس شود جایز نیست مگر برای زن و شوهر اگر اهل و خبره باشند.
7) اصل عمل جایز است و حدود لمس و نظر به اندازه احتیاج و به مقدار ضرورت است.
8) در فرض مذكور جایز است، حتّی اگر شوهر هم راضی نباشد جایز است.
9) در مسأله قبل گفته شد، جایز است.
10) اشكال ندارد اگر برای او ضرورت باشد.
11) تصمیم‌گیری بر عهده ولی‌ّ قهری اوست و اگر نباشد مربوط به حكومت اسلامی است و استفاده از روش، مربوط به دكتر متخصّص متدین است.
منبع: almazaheri.ir
