چرا با وجودی که امام حسن(ع) می دانست معاویه فرد صالحی برای مسلمانان نیست و چنین صلحی نیز به نفع جامعه اسلامی نیست این صلح را قبول کرد؟
امام حسن(ع)، معاویه را می شناخت و ماهیت او را می دانست ولی صلح او، آرمانی نبود بلکه تحمیلی بود. به تعبیر دیگر ایشان بین دو راهی قرار گرفت که باید بین بد و بدتر یکی را انتخاب می کرد.
می گویند کمتر اتفاق می افتد که سیاستمداران و رهبران دنیا بین خوب و بد مردد شوند و اگر اتفاق بیفتد نادر است بلکه معمولا بین بد و بدتر واقع می شوند و زمامدار صالح کسی است که بد و بدتر را تشخیص دهد و بد را انتخاب کند.
حضرت بین دوراهی ماند و دید که جنگ تبعات زیادی دارد و هیچ سودی نیز ندارد. آن گونه که در کتاب سیره پیشوایان بحث کرده ام وضع به گونه ای بود که اگر شهید می شد از روی افتخار نبود بلکه برخی سران و اشراف عراق، به معاویه نامه نوشتند که پیشروی کنید و ما حسن(ع) را دست بسته به تو تحویل می دهیم و معاویه نیز همین نامه را برای امام حسن(ع) فرستاد که تو با این افراد می خواهی با من مبارزه کنی؟
عبید الله بن عباس نیز خیانت کرد و یک ملیون درهم از معاویه گرفت و با هشت هزار نفر به او پیوست. خوارج نیز به ایشان خیانت کردند.
بنابراین حضرت دیدند اگر وضع به همین منوال پیش رود همان هسته اصلی شیعیان و نیروهایی که در اختیار دارد نیز از بین می روند؛ بدون این که ثمره ای بدست آید.
البته شروطی که در آن صلح نامه قید کردند بسیار مهم بود که یکی از آن ها این بود که حسن بن علی(ع) خلافت ظاهری را به معاویه واگذار می کند به شرط این که تا خودش زنده است حکومت کند و حق واگذاری به دیگری را ندارد و قرار شد سب علی ممنوع شود و شیعیان را تحت تعقیب و آزار و اذیت قرار ندهد.
پیشنهاد می کنم کتاب های مربوط به این قضیه را مخصوصا کتاب سیره پیشوایان را مطالعه فرمایند. علاوه بر این «شیخ راضی آل یاسین» کتابی بنام «صلح الحسن» نوشته که به عقیده من بهترین کتاب است و مقام معظم رهبری نیز سال ها پیش، این کتاب را به فارسی ترجمه کرده اند و بنام «صلح امام حسن(ع) یا با شکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» نامگذاری کرده اند.
[irp]
منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی توسط حجت الاسلام و المسلمین مهدی پیشوایی
