از مجموع قطره ای از فضائل قمر بنی هاشم(علیه السلام) که ذکر شد، می توان فهمید متوسّل شدن به مقام ایشان، برای رفع حوائج مادّی، کمترین و پایین ترین نوع استفاده از ظرفیّت حضرت اباالفضل(علیه السلام) است؛ بلکه باید ضمن آن، نعمت های معنوی و معرفتی را با توسّل به آن جناب از خداوند متعال طلب کنیم.
به راستی، فضایل و جایگاه شخصیّتی قمر بنی هاشم(علیه السلام) به اندازه ای بالاست که برای ما قابل درک و تحلیل دقیق نیست. دلیل این سخن را اینگونه بیان می کنیم؛
امام سجاد(علیه‌السلام) فرمودند: إِنَّ للعبّاس عندَاللهِ مَنزِلَةً یَغبِطُهُ بِها جَمیعُ الشُهداء یَومَ القِیامَة؛ همانا نزد خداوند(عمویم) عباس(علیه السلام)، جایگاه و مقامی دارد که تمام شهیدان در روز قیامت غبطه آن مقام را می‌خورند.(بحارالانوار، ج22، ص274) یعنی شهداء، دوست دارند که به مقام حضرت عبّاس(علیه السلام) برسند! پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله) درباره مقام شهادت می فرمایند: فَوْقَ كُلِّ ذى بِرٍّ بِرٌّ حَتّى يُقْتَلَ فى سَبيلِ اللّهِ فَاذِا قُتِلَ فى سَبيلِ اللّهِ فَلَيْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ؛ بالاتر از هركار خيرى، خير و نيكى ديگرى است تا آنكه فردى در راه خدا كشته شود، و بالاتر از كشته شدن در راه خدا، خير و نيكى نيست.(وسائل الشیعه، ج11، ص10) طبق این دو روایت، گرچه شهادت، بالاترین فضیلت محسوب می شود، امّا شهداء، نیز در یک درجه قرار ندارند و اوج مقام قمر بنی هاشم(علیه السلام) بر همه شهیدان برتری دارد. حال، باید دلیل این برتری را در حد بضاعت این نوشته بیابیم.
کارایی و توانمندی
بر انسان است که تا آنجا که می تواند بر توانمندی و کارایی خود بیافزاید تا بتواند بیشترین اثرگذاری را در راه خدا و اسلام و امام زمان خویش داشته باشد. به طور خلاصه، هر که در راه اسلام، مفیدتر باشد، فضیلت و برتری بالاتری دارد.
به راستی حضرت اباالفضل العبّاس(علیه السلام) اثرگذارترین یار امام زمان خویش بود، به شکلی که امام حسین(علیه السلام) او را علمدار لشکر خود و در قلب لشکر قرار داد. بیرق هر لشکری، سنبل هویّت آن جبهه است و انتخاب قمر بنی هاشم(علیه السلام) برای حفاظت از آن، به این معناست که بهترین یار جبهه حق، عَلَم را در دست دارد. جدای از این مسأله، کارهای فراوان، مهم و حسّاس و تعیین کننده ای در کربلا به عهده حضرت اباالفضل(علیه السلام) گذارده شد. کارهایی مثل آب آوردن برای خیمه ها، مهلت گرفتن شب عاشورا از دشمن به اذن امام، دفاع از خیمه ها!
بیرق هر لشکری، سنبل هویّت آن جبهه است و انتخاب قمر بنی هاشم(علیه السلام) برای حفاظت از آن، به این معناست که بهترین یار جبهه حق، عَلَم را در دست دارد.
استقامت بی دریغ
وقتی سخن از توانمندی می شود، قطعاً معرفت و بصیرت، شالوده آن توانمندی هستند.
مسئولیّت، سنگین! نبرد، سنگین و نابرابر! شرایط، دشوار و طاقت فرسا! با این همه، حضرت عبّاس(علیه السلام)، صبر و استقامت را در اعلی درجه آن به انجام رساند و تا آخرین لحظه، قدم از انجام مسئولیّت های خود عقب نگذاشت، به شکلی که سخت ترین آزمایش ها و بلاها را به بهترین شکل به انجام رساند؛ لذا امام صادق(علیه السلام) درباره شان فرمودند: کانَ عَمُّنَا العَبّاسُ بنُ عَلِیٍّ نافِذَ البَصیرَةِ صُلبَ الإیمانِ جاهَدَ مَعَ أبی عَبدِاللّهِ و أبلى بَلاءً حَسَنا و مَضى شَهیدَا؛ عموى ما، عبّاس، داراى بینشى ژرف و ایمانى راسخ بود؛ همراه با امام حسین(علیه السلام) جهاد کرد و نیک آزمایش داد و به شهادت رسید.(عمدة الطّالب، ص356)
اطاعت ناب
حضرت اباالفضل(علیه السلام) با این همه توانمندی که در سپاه امام حسین(علیه السلام) داشت، به خوبی می دانست که تنها، اطاعت محض از امام زمان است که می تواند ارزش داشته باشد نه هیچ چیز دیگری! برای انجام هیچ یک از اوامر مولای خود، امّا و اگر و تأخیر را روا ندید. هیچ مسئولیّتی را پایین تر از شأن خود نمی دید و همیشه آماده خدمت بود. سرعت عمل، دقّت، درایت و استقامت در انجام مسئولیّت ها، بیانگر درجه غنای ایمان و اطاعت ایشان است. به خاطر همین کیفیّت اطاعت است که خداوند متعال، بالاترین درجه را به او عنایت کرده است و این، ترجمان سخن شیوای مولای متّقیان، امام علی(علیه السلام) است که فرمودند: مَن صَبَرَ عَلَی طاعَةِ اللهِ عَوَّضَهُ اللهِ سُبحانَهُ خَیراً مِمّا صَبَرَ عَلَیهِ؛ هر که بر طاعت خدا شکیبا باشد، خداوند سبحان، بهتر از آنچه صبر کرده به او می دهد.(شرح آقا جمال خوانساری بر غررالحکم، ج5، ص331)
توسل برای هدایت
از مجموع قطره ای از فضائل قمر بنی هاشم(علیه السلام) که ذکر شد، می توان فهمید متوسّل شدن به مقام ایشان، برای رفع حوائج مادّی، کمترین و پایین ترین نوع استفاده از ظرفیّت حضرت اباالفضل(علیه السلام) است؛ بلکه باید ضمن آن، نعمت های معنوی و معرفتی را با توسّل به آن جناب از خداوند متعال طلب کنیم.
محسن رفیعی وردنجانی - تبیان
