بازخوانی کاراکترهای ماندگار زن سینمای دفاع مقدس.

احمد رنجبر- بخش سینما و تلویزیون تبیان

تا سال ها آن چه در فیلم های دفاع مقدس می دیدیم خاکریز بود و مردان رزمنده. کم کم فیلمسازان متوجه نقش بی بدیل زن ها در پشت جبهه شدند که در این میان تصویر برخی بیش از دیگران در حافظه ها ثبت شده. در این گزارش شخصیت های بیادماندنی زن سینمای دفاع مقدس را مرور می کنیم.  

هما روستا / از کرخه تا راین

غربت، دلتنگی، زخم جنگ و چالش آرمان ها. این خلاصه ی حال سعید و دوستان جانبازش در کشور آلمان است. در روزهای پر از یاس چه کسی می تواند التیام دردهای سعید باشد؟ ابراهیم حاتمی کیا این وظیفه را در شمایل خواهر تعریف کرد و نقش آن را به هما روستا سپرد. کلام آرام و رفتار پر از عطوفت زنده یاد روستا، کاراکتر لیلا را جاودانه کرده.

گلچهره سجادیه/ سرزمین خورشید 

کوچه به کوچه خرمشهر پر است از سرباز دشمن. چاره ای جز گریز نیست اما هانیه جانش را کف گرفته و زیر آتش گلوله،مجروحان را مداوا می کند. احمد رضا درویش با چشم خود شیرزنانی را دیده بود که مهر مادری و صلابت مردانه را با هم دارند. گلچهره سجادیه نقشی ثبت کرد که  کم از قهرمان های واقعی نیست.

فاطمه معتمدآریا/ گیلانه

گیلانه قصه دلدادگی مادران است؛ آن ها که جوان رعنای شان را زیر قرآن عازم جبهه کردند و با تنی رنجور تحویل گرفتند. فاطمه معتمدآریا در فیلم رخشان بنی اعتماد شمایل یکی از این مادران را بر تن كرد و تصویری ماندگار از عاشقانه های یک مادر با فرزند جانبازش به ثبت رساند.

عاطفه رضوی/ نجات یافتگان

مریم برای نجات یک رزمنده قطع نخاع ،پا در مسیری سخت می گذارد. سختی راه، آتش بی امان دشمن و تعهد. بازیگر چه باید بکند که این مفهوم نه فقط با دیالوگ بلکه در بازی اش منتقل شود؟ عاطفه رضوی همه توانش را به خدمت می گیرد و چنان به مریم جان می دهد که گویی سرنوشت یک امدادگر واقعی در بحبوحه جنگ را شاهدیم. چهره او لحظه ای از نمایش التهاب درونی امدادگر خالی نمی ماند که این ویژگی به همراه اکت های مقابل دوربین تصویری مانا از مریم به یادگار گذاشته.

آزیتا حاجیان / روبان قرمز

در فیلم ِ پر از استعاره  روبان قرمز، زن ، مام ِ وطن است. ابراهیم حاتمی کیا برای نمایش این مفهوم بازیگری می خواست که در چهره اش زیبایی، نجابت و صلابت وجود داشته باشد. آزیتا حاجیان بخوبی متوجه اهمیت نقش شده بود و برای خلق آن سنگ تمام گذاشت.

مریلا زارعی/ شیار 143

جنگ تمام شده اما نه برای همه. در جای جای این سرزمین مادرانی هستند که چشم شان به در خیره مانده و تا خبری از جگرگوشه شان نرسد آرام نمی گیرند. نرگس آبیار راوی گوشه ای از انتظار مادرانه شد و مریلا زارعی چه استادانه آن را پیش چشم مان قرار داد.

هیوا اکبری/ گلچهره سجادیه

«هیوا »ی رسول ملاقلی پور از معدود فیلم هایی است که توانسته بخشی از عاشقانه های میان یک رزمنده و همسرش را به تصویر بکشد. اگر چه لحظات ناب فیلم درخیال هیوا می گذرند اما ارجاع واقعی آن، بیننده را مجاب به همراهی می کند. کارکرد زن در فیلم«هیوا» برجسته کردن عشق بی منتهای اوست وگلچهره سجادیه چه با ظرافت و نگه داشتن حرمت، این کار را انجام می دهد.عشق،جنگ،جدایی،دلتنگی،حرکت،خیال و وصال. خانم سجادیه استادانه ذره ذره عواطف زنانه را جلوی دوربین به نمایش می گذارد.

شیدا فاطمی / شیدا

این جا حرف از عشق است و شرم. آتش و خمپاره هم هست اما آن چه از فیلم شیدای کمال تبریزی به یادگار مانده، دلدادگی سرباز مجروح با پرستار است. لیلا حاتمی متخصص ترسیم شرم و حیای زنانگی است و در شیدا این معنا را در حد اعلا به نمایش گذاشت. به یاد بیاورید کلماتی که آرام و جویده جویده از دهان شیدا بیرون می آید و چشمانی که از نگاه مستقیم حیا دارند.

هنگامه قاضیانی/ روزهای زندگی

بار دیگر حکایت پرستارانی که در جنگی مردانه نقش فرشته بازی می کنند.پرویز شیخ طادی 23 سال بعد از پایان جنگ،بخشی از جان فشانی های پرستاران را با روزهای زندگی روی پرده آورد و هنگامه قاضیانی شخصیت محوری فیلم شد. او را بخاطر رابطه عاشقانه با همسر ، تکاپو برای مداوای مجروحان و فریادهایی که بر سر دشمن می زند به خاطر می آوریم.

باران کوثری/ روز سوم

زن به مثابه وطن. این جامع ترین تعریف از جایگاه زن در فیلم روز سوم است. محمد حسین لطیفی برای القای این معنا از باران کوثری استفاده کرد که خصوصیات ظاهری اش با زنان جنوبی همخوانی دارد. از آن طرف ریزه کاری های بازی کوثری ، همراهی مخاطب و تهییج احساسات او را باعث شده است.
شبنم مقدمی / فرزند خاک
و باز هم انتظار. این بار زن،برای یافتن ِردی از همسر ِمفقود الاثر پا در راهی سخت می گذارد. قدرت مهر همسری، آن قدر هست که در میانه راه از تصمیم خود پشیمان نشود؟ آن چه بازی شبنم مقدمی را واجد تحسین کرده نمایش کامل عشق، امید، اراده، رنج و صبرِ شخصیت مینا است.

گوانا/ مهتاب نصیرپور

گوانا دختری کرد است که  که در مناطق مرزي به همراه دیگر زنان و دختران براي امرار معاش خود اقدام به تحقيق و تفحص در مناطق مختلف براي يافتن جسد شهدا مي کنند. گوانا زنی رنج کشیده و مهربان است که شرایط زندگی و جنگ تاثیر مستقمی روی زندگی او داشته. مهتاب نصيرپور در «فرزند خاک» به خوبي توانسته درد و رنج گوانا را ترسیم کند و شمایلی باورپذیر از او پش چشم مخاطب بگذارد. او با ظرافت گويش کردی را به بازي خود اضافه کرده و بر غنای نقش افزوده است. فریادهای او در سکانس پایانی فیلم از حافظه سینمادوستان پاک نخواهد شد.

نسرین نکیسا/ آژانس شیشه ای

«فاطمه،فاطمه».حاج کاظم در لحظات پر التهاب، همدمی بهتر از همسر سراغ ندارد و درد و دل هایش را خطاب به او روی کاغذ می آورد.آرامش نمی شود مگر زمانی که فاطمه چفیه را برایش می فرستد. اهمیت نقش نسرین نکیسا به جایگاهی است که ابراهیم حاتمی کیا برای زن تعریف می کند. حالا می دانیم حاج کاظم ها با کدام پشتوانه هشت سال در دل خاکریز بوده اند.