حماسه کربلایی عاشورا به قدّ ابدیّت، شناخته می شود و بعد از نامه های آنچنانی که مردم کوفه برای دعوت از فرزند پیغمبر نوشتند، حضرت قصد سفر به کوفه کردند. شایسته بود که قبل از ورود به شهر کوفه، فردی که از هر جهت مورد اعتماد ایشان بود را برای بررسی شرایط و مهیّا کردن مقدمات، قبل از خود عازم کوفه کنند. انتخاب حضرت مسلم ابن عقیل(علیه السلام) به عنوان سفیر و نماینده امام حسین(علیه السلام) به تنهایی، نشان دهنده جایگاه شخصیّتی و کارایی ایشان است.
والاترین سفیر
حماسه کربلایی عاشورا به قدّ ابدیّت، شناخته می شود و بعد از نامه های آنچنانی که مردم کوفه برای دعوت از فرزند پیغمبر نوشتند، حضرت قصد سفر به کوفه کردند.
شایسته بود که قبل از ورود به شهر کوفه، فردی که از هر جهت مورد اعتماد ایشان بود را برای بررسی شرایط و مهیّا کردن مقدمات، قبل از خود عازم کوفه کنند. انتخاب حضرت مسلم ابن عقیل(علیه السلام) به عنوان سفیر و نماینده امام حسین(علیه السلام) به تنهایی، نشان دهنده جایگاه شخصیّتی و کارایی ایشان است.
امام حسين(عليه السلام) برخاست، و بين ركن و مقام دو ركعت نماز بجا آورد، سپس در اين كار از خداوند خير و ميمنت طلبيده، مسلم بن عقيل(قدس الله روحه) را نزد خود خواند، و او را از قضايا مطلع ساخته، جواب نامه هاى اهل كوفه را نوشته، همراه وى گسيل داشت. (نفس المهموم، قمى، ص۵۱) حقیقت آن است که به دلایل مختلف، مسلم ابن عقیل(علیه السلام) بهترین گزینه برای نمایندگی امام حسین (علیه السلام) در کوفه بود که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم.
امام حسین(علیه السلام) به عنوان ولیّ معصوم و حجّت الهی، به خوبی اولیاء الهی و مراتب آنان را می شناسد؛ از این رو بهترین گزینه ای که بتواند نماینده ای شایسته برای امام باشد را می شناسد. کسی که هیچ اندوه و ترسی از پیشامدهای احتمالی در کوفه به خود راه ندهد. چنانکه قرآن کریم می فرماید: أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون؛ آگاه باشيد، كه بر دوستان خدا نه بيمى است و نه آنان اندوهگين مى شوند. (یونس؛ 62)
شجاع ترین سفیر
امام حسین(علیه السلام) به عنوان ولیّ معصوم و حجّت الهی، به خوبی اولیاء الهی و مراتب آنان را می شناسد؛ از این رو بهترین گزینه ای که بتواند نماینده ای شایسته برای امام باشد را می شناسد. کسی که هیچ اندوه و ترسی از پیشامدهای احتمالی در کوفه به خود راه ندهد.
چنانکه قرآن کریم می فرماید: أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لاخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون؛ آگاه باشيد، كه بر دوستان خدا نه بيمى است و نه آنان اندوهگين مى شوند. (یونس؛ 62) حضرت مسلم (علیه السلام) از چنان شجاعت بی نظیری برخوردار بود که وقتی به تنهایی میان خیل دشمنان گرفتار شد نتوانستند حریف جنگاوری و شجاعت او شوند تا اینکه با فریب، او را به دام انداختند که اگر تسلیم شود در امان است. بدین طریق مسلم، تسلیم شد.(تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۰)
اینکه کسی به تنهایی در حالی که می داند رساندن پیام امامش، بسیار خطرناک است و به احتمال زیاد کشته خواهد شد، با غربت تمام وارد شهر هزار چهره و پر فریبی چون کوفه شود، دلیلی محکم بر شجاعت این سفیر شایسته است.
علم و بصیرت
کسی که می خواهد نقش نمایندگی یک امام معصوم را بر عهده بگیرد لاجرم باید دارای علم و بصیرت فوق العاده باشد؛ لذا انتخاب حضرت مسلم دلیلی بر کامل بودن ایشان از جهات مختلف از جمله علم و بصیرت است.
ویژگی شهر کوفه از لحاظ ساختار اجتماعی، بسیار پیچیده و دارای تفاوت های مذهبی، تنوع قبیله ای، اختلافات قومی و تفاوت طبقاتی، تأکیدی است بر لزوم علم و بصیرت فرستاده امام. در واقع نماینده امام حسین(علیه السلام) باید آئینه تمام نمای ایشان باشد تا بتواند همه چیز را برای ورود آن حضرت مهیّا سازد. درایت این سفیر با شوکت را در موارد گوناگون می بینیم؛ از جمله اینکه، خانه مختار ثقفی را به عنوان مقرّ خود انتخاب کرد. (تاریخ طبری، ج2، ص264) چراکه، مختار داماد والی کوفه بود؛ لذا حضرت مسلم(علیه السلام) در آن خانه، مصونیتی سیاسی داشت.
نکته دیگر در نوع بیعت گرفتن از مردم است! با اینکه حضرت مسلم (علیه السلام) از هیچ کس درخواست بیعت نکرد و فقط نامه امام را به گوش آنها رساند ولی مردم، خودشان مشتاقانه به بیعت با نماینده امامشان شتافتند و او چهارچوب بیعت را به طور دقیق روشن کرد. برای این کار، همانند بیعتی که پیامبر خدا از قبیله اوس و خزرج گرفت، عمل می کند. (ر.ک: الشهيد مسلم؛ مقرم، ص۱۰۳) با این تدبیر حضرت مسلم، مردم بدون هیچ اعتراض و مقاومتی نسبت به محتوای بیعت، بیعت کردند.
محسن رفیعی وردنجانی- کارشناس حوزه/ تبیان
