حجت الاسلام محمدرضا نصوری، معاون ارتباطات مرکز تخصصی مهدویت در گفت وگو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان در رابطه با فرصت ها و تهدیدهای بقاع متبرکه و اماکن مقدسه در ترویج فرهنگ مهدویت»، اظهار کرد: بقاع متبرکه و اماکن مقدسه، خاصه اماکنی که منتسب به امام مهدی (ع) است برای ما هم یک فرصت و هم یک تهدید هستند. فرصت از این جهت که بتوانیم با توجه به لطافت روح و دل زائر در فضای این اماکن، معارف ناب اعتقادی را عرضه کنیم چرا که مردم با نگاه مذهبی، اعتقادی و دینی وارد این بقاع متبرکه می شوند و تلاءلو ناب و نورانی این امامزادگان و بقاع، فضای معنوی‌ای را حاکم می کند که می توان با بهره مندی از آن معارف را در قالب نگاه هنری، إلمان ها، نمادها و شعارها ارائه کرد. به عنوان یک مثال جزیی و خیلی کوچک در این رابطه می توانم به موضوع برپایی نمایشگاه های تجسمی در این فضا اشاره کنم.
وی افزود: با استفاده و بهره‌مندی از فضای امامزادگان و با همکاری هنرمندان و بهره مندی از قالب نگاه های هنری، می توان فضاهایی را ایجاد کرد که به شکل غیرمستقیم معارف مهدوی را منعکس می کند.
نصوری گفت: رویکرد دیگر در این رابطه «رویکرد روانشناختی» است. وقتی یک خلاء معنوی در جامعه وجود دارد افراد این خلأ معنوی را با رفتن به امامزاده ها و اماکن متبرکه پر می کنند و به آنجا پناه می برند. بنابراین، می توان این خلأ معنوی را با خوراک خوب و نگاه معنوی و عرفانی در اختیار مخاطب قرار داد. چرا که اگر این تشنگی به شکل درست و از راه صحیح رفع نشود، معلوم نیست که در بیرون از این فضا، کدام جریان های انحرافی ِ اعتقادی افراد را درگیر خود خواهد کرد. بنابراین، با یک رویکرد روانشناختی می بینیم که فرد در این اماکن نوعی سکونت و تسکین برای خود می یابد و این یک فرصت است.
معاون ارتباطات مرکز تخصصی مهدویت، رویکرد اقتصادی به بقاع و اماکن مقدسه را یکی دیگر از نگاه های متفاوت در این عرصه برشمرد و گفت: البته منظور از رویکرد اقتصادی به بقاع متبرکه و اماکن مقدسه این نیست که این اماکن فضایی برای درآمدافزایی خودمان باشد بلکه می توان با ترویج اینکه این آثار، موقوفاتی هستند در راه خدا، برای مردم تبیین کرد همچنان که قرآن می فرماید «یُجاهِدونَ بِأموالِهِم و أنفُسِهم؛ عده ای با جانشان برای خدا مبارزه کردند و عده ای با مالشان» از این طریق موقوفات را افزایش داد. بخصوص موقوفاتی که نسبت به امام حیّ(عج) باشد.
تبدیل اماکن متبرکه به پایگاه زمینه سازی ظهور
وی با اشاره به بُعد اجتماعی این موضوع تصریح کرد: در بعد اجتماعی باید دانست که با توجه به فضای کاملا معنوی امامزادگان می توان فضای زندگی اجتماعی را در این اماکن فرهنگسازی کرد. چراکه این فضاها مکان هایی هستند معنوی و دور از تهمت، غیبت، دروغ و ... و فضایی خالی از هر نوع فشار. شما به هر بقعه و امامزاده‌ای در سطح کشور بنگرید هر یک از آنها برای خود آداب و اعمالی دارند به عبارت دیگر، در همه آنها یک نگاه توحیدی حاکم است که با استفاده از آن می توان جامعه را به سمت نگاه توحیدی پیش برد.
حجت الاسلام نصوری تاکید کرد: این نگاه توحیدی است که انسان را به سمت باورداشتِ امام(عج) پیش می برد. اما مرحله بعدی در این عرصه «بُعد فرهنگی» است. ما باید نگاهی داشته باشیم که بتوانیم امام عصر (ع) را به عنوان امام حیّ در جامعه نهادینه کنیم. از طرف دیگر افراد با حضور در این اماکن احساس کنند که در این مکان که منتسب به اهل بیت (ع) است، به نوعی مشغول بیعت و عهد و پیمان جدید با اهل بیت (ع) هستند. این یک فرهنگ برای جامعه است که امام(عج) را در تمام شئونات زندگی ببیند نه فقط در بخشی از آن.
محقق و پژوهشگر مهدوی در ادامه گفت: با توجه به این رویکرد به این نتیجه می رسیم که وجود بقاع و اماکن مقدسه فرصتی است که بتوان آنها را به عنوان پایگاه و قطب در جامعه مطرح کرد. ضمن اینکه تکریم و تعظیم شعائر الهی و بخصوص اماکن منتسب به نام اهل بیت (ع) و معصومین علیهم السلام وظیفه ما است. بنابراین، راهبرد ما باید این باشد که این اماکن را تبدیل به پایگاه و پاتوقی برای فرهنگسازی، نیروسازی و جهت دادن جامعه به سوی زمینه سازی برای ظهور نماییم که اگر بتوانیم این نگاه و رویکرد را داشته باشیم عملا سبک زندگی مهدوی را ترویج کرده‌ایم.
اماکن متبرکه نباید دچار بدعتها و انحرافات و خرافات شود
نصوری ادامه داد: نکته دیگر در این رابطه آن است که احیای اماکن و بقاع متبرکه و جهت دهی مردم به سوی آنها به نوعی معرفی الگوهای ظلم ستیز و عدالت خواه در جامعه است. چون اکثر قریب به اتفاق این امامزادگان و بزرگان که به ایران پناه آورده اند به این دلیل بوده که هرگز زیر بار ظلم و ستم نرفته اند، آنها به دنبال عدالت بوده اند و تلاش می کردند فرهنگ اطاعت از امام معصوم(ع) را برای مردم نهادینه کنند. درعین حال موضوعِ توجه به الگوگیری از امامزادگان می تواند یک تهدید نیز باشد، از این جهت که این اماکن نباید دچار برخی بدعتها و انحرافات و خرافات شود. نباید محل ترویج آدابی باشد که در سیره و کلام ائمه(ع) مطرح نشده است. باید مراقب بود رفتارهایی انجام ندهیم که آن فضای معنوی به فضای ضدارزشی تبدیل شود.
معاون ارتباطات مرکز تخصصی مهدویت در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: متولیان این امر باید دقت کنند که در اماکن متبرکه ترویج خرافات و بدعت ها انجام نشود. به عبارت دیگر دو مسئله باید مدنظر قرار بگیرد، نخست؛ در صحت و سقم اماکن منتسب به اهل بیت(ع) توجه و دقت فراوانی مبذول شود و دوم این که بدانیم مردمی که به این اماکن رو می آورند با یک نوع تشنگی معارفی و اعتقادی می آیند پس باید آبی گوارا (معارف ناب) در اختیار آنها قرار داد.
نصوری در پایان خاطرنشان کرد: اما اگر از این فرصت استفاده نکنیم افراد شیّاد و دکان بازی هستند که از این تشنگی مردم سوءاستفاده می کنند. همچنان که اکثر شیّادان و مدعیان برای جذب مردم، با اسناد دروغ، با غلّو گویی، با تقطیع یا تحریف روایات، با داستان سرایی ها و خواب های بی اساس و... اماکنی را جعل می کنند. این امر نشان می دهد که این اماکن تا چه حدّ می تواند موثر باشد که شیادان نیز در این جریان وارد شده و می خواهند سوء استفاده کنند.
