شهرستان تَکاب، یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی بوده و در جنوب شرقی این استان قرار دارد. شهر تکاب مرکز این شهرستان بوده و جمعیت آن طبق آخرین سرشماری رسمی کشوری 81395 نفر است. از این تعداد 40161 نفر مرد بوده و 41234 نفر نیز زن می باشد.
وسعت شهرستان تکاب ۵٬۸۸۰٬۰۰۰ متر مربع بوده و مختصات جغرافیایی آن بدین شرح است: طول ۴۷ درجه و ۷ دقیقه، عرض ۳۶ درجه و ۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه. ارتفاع شهرستان تکاب از سطح دریاهای آزاد ۱۸۴۰ متر و 17 دقیقه اختلاف ساعت با تهران پایتخت جمهوری اسلامی ایران دارد.
شهرستان تکاب دارای دو بخش بوده که عبارتند از:
1- بخش مرکزی
2 - بخش تخت سلیمان.
بخش مرکزی دارای سه دهستان با نام های دهستان افشار، دهستان انصار، دهستان کرفتو است. دهستان های بخش تخت سلیمان نیز از دهستان احمد آباد، دهستان ساروق و دهستان چمن تشکیل شده است.
دین اکثریت مطلق مردم شهرستان تکاب اسلام بوده که بخشی از آنها پیرو مذهب شیعه و بخشی دیگر پیرو مذهب سنّی هستند و در بعضی از نواحی عده‌ای از پیروان اهل حق هم زندگی می‌کنند. در گذشته نه چندان دور، جمعیتی از یهودی‌ها هم در شهر سکونت داشتند که همگی در دههٔ چهل، به شهرهای دیگر و اسرائیل مهاجرت کردند. اتحاد بین مذاهب در شهرستان تکاب بی نظیر بوده و پیروان همه مذاهب بطور مختلط و با حسن سلوک با هم زندگی می‌کنند و تا کنون هیچگونه اختلافی بین آنها مشاهده نشده است و حتی پیوندهای ازدواج بسیاری بین شیعه و سنی منطقه اتفاق می افتد.
به حق می توان شهرستان تکاب را شهر هنر و خوشنویسی نامید زیرا نقاشان و خوشنویسان بسیاری از این شهر برخاسته اند که مهم ترین آنها استاد مسلم خوشنویسی کشور مرحوم اباصلت صادقی است. از دیگر اساتید برجسته خوشنویسی این شهر می توان به استاد علی قاضیان و استاد جمشید یاری شیرمرد اشاره کرد. مردم فرهنگ دوست شهرستان تکاب از دیرباز با فرهنگ و ادب عجین بوده اند و هر کسی که به این شهرستان سفری داشته باشد و از نزدیک با مردم فرهنگی آن حشر و نشر داشته باشد قطعا به این مسئله اذعان خواهد داشت.
مهم ترین زبان های رایج در بین مردم شهرستان تکاب ترکی آذربایجانی و کردی گورانی و کردی سورانی است.
شهرستان تکاب دارای مناطق بسیار زیبای طبیعی است که اکثر آنها بکر و دست نخورده بوده و به خصوص در ماههای اردیبهشت و خرداد می توان تکاب را به حق بهشت ایران زمین نام نهاد. کافی است در فصل بهار دل به طبیعت زیبای این شهر بزنید تا جلوه آفرینش خالق یکتا را به عین مشاهده کنید.
از مناطق تفریحی و تاریخی شهرستان تکاب می توان به آثار باستانی تخت سلیمان (چهارمین اثر ثبت شده ملی در بین آثار میراث جهانی یونسکو)، کوه زندان سلیمان (که به زندان دیو نیز شهرت دارد)، غار کرفتو، زندان برنجه، زندان نبی کندی، دژ طبیعی ساری قورخان، چمن متحرک چملی (مشهور به چملی گولی)، کوه بلقیس (مرتفع ترین کوه استان آذربایجان غربی)، بقعهٔ ایوب انصار، مسجد جامع تکاب، قلعه سردار، آب گرم احمدآباد، یخچال روستای اغولبیک، آبشار روستای قینرجه (مشهور به شرشر) و دهها اثر طبیعی و تاریخی دیگر اشاره کرد.
منبع: شهرستان تکاب
