توسعه سلاح های هجومی برای نیروهای پیاده چندین سال است که به صورت جدی و هدفمند در جمهوری اسلامی ایران دنبال و طرح های گوناگونی در سالهای اخیر به این منظور معرفی شده است. پروژه سلاح های خیبر و سما از جمله نمونه های قدیمی تر و پروژه های مصاف، فاتح و فجر ۲۲۴ از جمله طرح های جدیدتر در این بخش محسوب می شوند. در ادامه این روند، طی روزهای اخیر از یک قبضه اسلحه انفرادی که توسط یک موسسه غیرنظامی طراحی و ساخته شده است، رونمایی شد؛ سلاحی هجومی به اسم ذوالفقار که در نگاه اول سلاحی پیشرفته و طراحی شده با توجه به نیازهای نبرد در قرن بیست و یکم خود را نشان می دهد.
هرچند این ابهام که یک موسسه غیرنظامی و بدون وابستگی رسمی به نیروهای مسلح، وارد پروسه طراحی و رونمایی رسمی از یک سلاح شود، همچنان جاری است و به نظر می رسد تداوم چنین رویه ای منطقی و صحیح نباشد، در این مطالب نگاهی به این سلاح بر اساس اطلاعات منتشره و نکات مختلف درباره آن خواهیم داشت.
ذوالفقار با کالیبر ژ-۳ وارد می شود
یکی از نکات جالب درباره سلاح مورد نظر، بحث قابلیت تغییر لوله و در نتیجه کالیبر در این سلاح است که بر اساس اطلاعات اعلام شده بین ۵.۵۶ و ۷.۶۲ میلی متری متغیر است. امروزه در بسیاری از ارتش های پیشرفته دنیا کالیبر ۵.۵۶ به عنوان کالیبر استاندارد برای تسلیحات پیاده نظام انتخاب شده است. در سالهای اخیر و خصوصا پس از درگیری هایی که در منطقه خاورمیانه رخ داده شاهد استفاده گسترده از جلیقه های ضد گلوله توسط نیروهای پیاده هستیم که کار را برای فشنگی مثل ۵.۵۶ میلی متری بسیار سخت می کند.
یکی از دلایلی که امروزه سلاح های کالیبر ۷.۶۲ مثل ژ-۳ یا FN FAL امروزه در جریان نبردهای خاورمیانه همچنان دیده می شود همین مسئله قدرت بیشتر گلوله های کالیبر ۵۱*۷.۶۲ میلی متر است. بحث قابل تغییر بودن لوله و کالیبر سلاح از جمله مشخصات بسیار مثبت ذوالفقار است که به این سلاح کمک می کند بسته به شرایط مختلف با تغییر کالیبر خود را به نیاز کاربر نزدیک کند.
اسلحه ذوالفقار
در عین حال طراحان این سلاح امکان تعویض لوله برای استفاده از گلوله های کالیبر ۳۹*۷.۶۲ اسلحه کلاش را نیز فراهم کردند و تقریبا به این ترتیب می توان گفت ذوالفقار توان تیراندازی با تمام گونه های مهمات سلاح انفرادی موجود را دارد که خود نکته ای بسیار مثبت و کمک کننده نه فقط در بخش ارتقا توان رزمی و بلکه در بخش آسان سازی مسئله تدارکات و پشتیبانی یگان های عمل کنند مجهز به این سلاح است.
سلاحی شبیه به یک خوش نام بلژیکی
با نگاه اولیه به این سلاح به صورت ناخودآگاه به یاد یک سلاح معروف ساخت بلژیک می افتیم. SCAR-H ساخت بلژیک که سلاحی است با چندین کالیبر از جمله ۷.۶۲ و ۵.۵۶ میلی متری که برای پاسخ به نیازمندی فرماندهی عملیات ویژه ارتش آمریکا طراحی و ساخته شده است. از نظر ظاهری می توان ذوالفقار را تا حد زیادی الگو برداشته از این سلاح دانست.
اسلحه SCAR-H ساخت بلژیک
اما یک نکته جالب دیگر در این سلاح به کارگیری یک مکانیزم بسیار جدید و در عین حال مناسب برای سیستم گلندگن این سلاح است که مکانیزم فشار گاز غیر مستقیم گاز باروت نام دارد و اولین بار توسط مهندسان شرکت آلمانی هکلر اند کوخ توسعه داده شده است. آمریکا برای مقابله با مشکل گیر کردن سلاح های ام ۴ خود به دنبال راه حلی بودند و این مسئله توسط آلمان ها حل شد. آما آنچه که آلمان ها برای ام ۴ آمریکایی انجام دادند، نصب سیستم فشار غیر مستقیم گاز باروت بود که آنها این مدل را توسعه دادند. این سیستم پیش از این بر روی سلاح G-۳۶ ساخت همین شرکت نصب شده بود.
در این سیستم بخش زیادی از گاز حاصل از احتراق باروت درون فشنگ که با آن مکانیزم سلاح فعالیت می کند از سلاح خارج می شود. هر چه این گاز کمتر باشد احتمال گیر کردن سلاح کمتر بوده و قطعات داخلی آن نیز کمتر گرم می شود. لازم به ذکر است که این حرارت زیاد در سلاح هایی با مکانیزم فشار مستقیم مثل ام ۴ باعث از بین رفتن مواد چرب مثل گریس که برای کار کردن بهتر قطعات بر روی آنها مالیده می شود، شده و در نهایت باعث گیر کردن سلاح می شود. این مکانیزم در سلاح ایرانی مصاف نیز پیش از این به کار رفته است.
مشخصات فنی سلاح ذوالفقار
همان طور که در بالا توضیح داده شد این سلاح می تواند با تغییر لوله در سه کالیبر ۵۱*۷.۶۲ ، ۳۹*۷.۶۲ و ۵.۵۶ میلی متری مورد استفاده قرار بگیرد. طول سلاح در بیشترین حالت ۸۵۰ میلی متر است و از قنداق تنظیم شونده و تاشو بهره می برد. وزن این سلاح بین ۳.۵ الی ۳.۸ کیلوگرم است که به نسبت ژ-۳ که بیش از ۴ کیلو وزن دارد کاهش چشمگیری محسوب می شود. سرعت نواخت تیر در این سلاح بین ۵۵۰ الی ۶۵۰ گلوله در دقیقه بوده و سرعت دهانه آن ۷۰۹ متر بر ثانیه است. این سلاح با خشاب های ۲۰ تیری مجهز می شود.
اسلحه ذوالفقار
در بخش تجهیزات اپتیکی نیز این سلاح به صورت استاندارد به یک "رد دات" برای هدف گیری بهتر مجهز شده است و در عین حال سایت هدفگیری فلزی بعد از یک چرخش ۴۵ درجه سلاح توسط کاربر، برای تیراندازی در اختیار کاربر قرار می گیرد. در بخش جلویی سلاح نیز یک دستگیره نصب شده است که در پایین آن دو پایه کوچکی برای استقرار سلاح بر روی زمین نصب شده است.
در مجموع و از نظر ظاهری می توان ذوالفقار را یکی از بهترین طرح های معرفی شده در بخش سلاح های سبک در کشور به حساب آورد اما با توجه به اینکه ساختار و جزییات ساخت چنین سلاحی هنوز مشخص نیست، نمی توان این گزینه را به طور جدی مطرح کرد که یگان های نظامی به سمت سفارش و یا خرید آن خواهند رفت.
