اسپاسم عضلانی یا گرفتگی عضلات، یک بیماری داخلی است که در بیشتر موارد بدون مشکل است، اما ممکن است نشانه ای از بروز یک بیماری بزرگ تر باشد.
تا به حال پیش آمده که ناگهان ماهیچه های بدن تان موقع ورزش یا هنگام خواب بگیرد؟ در این هنگام عضله ناگهان سفت، خشک و شدیدا دردناک می شود و به اصطلاح دچار گرفتگی یا اسپاسم عضلانی شده اید که بسیار دردناک و ناراحت کننده است.
به گزارش نبض ما به نقل از همشهری، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی انقباض شدید و غیر ارادی یک عضله همراه با درد بسیار شدیدی است. این انقباض دردناک عضله ممکن است چند ثانیه، چند دقیقه یا حتی چندین ساعت طول بکشد تا برطرف شود. انقباض و حرکات غیر ارادی عضله در بسیاری اوقات در زیر پوست قابل مشاهده هستند، به طوری که گرفتگی در هر عضله به خصوص عضلاتی که در طول مسیرشان از روی دو مفصل عبور می کنند، می تواند اتفاق بیفتد.
اسپاسم عضلانی ممکن است در قسمتی از یک عضله، در همه جای عضله یا در دسته ای از عضلات ایجاد شود. بیشترین محل های گرفتگی یا اسپاسم عضلانی در عضلات ساق، ران، کمر و گردن است. اسپاسم عضلانی در کف پا، کف دست، بازو، شکم و حتی جداره قفسه سینه هم دیده می شود. گرفتگی یا اسپاسم عضلانی یکی از عکس العمل های ایمنی و طبیعی بدن نسبت به اختلالاتی است که در عملکرد ماهیچه یا رشته های عصبی اطراف آن پیش می آید.
شایع ترین علت های اسپاسم عضلانی
کم آبی
کم آبی منجر به بالا رفتن میزان اسید لاکتیک در عضلات و بروز درد عضلانی می شود. از دست دادن آب بدن مهم ترین عامل نرسیدن خون کافی به عضلات و گرفتگی آن است. نوشیدن مقدار کافی مایعات در هر روز به پیشگیری از کم آبی بدن کمک زیادی می کند. مقدار دقیق مورد نیاز هر فرد بسته به فعالیت و غذایی که می خورد، سن، جنسیت، سلامتی، وضعیت آب و هوایی منطقه ای که زندگی می کند و داروهایی که مصرف می کند، متفاوت است. مایعات به ریلکس کردن و آرامش ماهیچه های شما کمک زیادی می کند، پس به میزان کافی آب بنوشید، به طوری که رنگ ادرار شما زرد روشن یا شفاف و نزدیک به آب شود.
یکی از مواقعی که بسیاری از افراد دچار اسپاسم عضلانی می شوند، هنگام ورزش است که کم بودن آب در بدن را می توان از مهم ترین عوامل آن عنوان کرد. هنگام ورزش و فعالیت با نوشیدن مقدار زیادی آب، آب از دست رفته بدن را جبران کنید.
به بیان دیگر، در فعالیت های طولانی مدت مانند ورزش های سنگین در هوای گرم، مقدار زیادی از مایعات بدن دفع می شود و در این حالت حجم خون کاهش یافته و مقدار کافی خون، برای رساندن اکسیژن به تمام عضلات در حال ورزش وجود ندارد. با نوشیدن آب قبل از فعالیت و هر ۱۵ دقیقه یک بار هنگام فعالیت می توان از بروز چنین گرفتگی هایی پیشگیری کرد.
سوءتغذیه و کمبود املاح در بدن
از دست دادن کلسیم و منیزیم منجر به اسپاسم ماهیچه ای می شود. اگر گرفتگی متناوب باشد، فرد باید مکمل این املاح را تحت نظر پزشک مصرف کند. اسپاسم عضلانی در بسیاری موارد به بروز اختلال در تعادل مواد معدنی و آنزیم ها در بدن مربوط می شود و کاهش یا افزایش منیزیم، کلسیم، سدیم و پتاسیم در خون منجر به انقباض عضله و جلوگیری از بازگشت آن به حالت اول می شود. البته برای تشخیص مقادیر غیرطبیعی این مواد باید آزمایش خون انجام شود.
بهترین توصیه های غذایی مواد غذایی بر اساس ارزش تغذیه ای که دارند به چهار گروه عمده (شیر و لبنیات، گوشت و حبوبات و مغزها، نان و غلات، میوه ها و سبزی ها) تقسیم می شوند که هر وعده غذایی حداقل باید سه گروه را در بر بگیرد. اگر این چهار گروه مواد غذایی را به اندازه استفاده نکنیم، تعادل املاح و مواد معدنی موجود در خون و سلول های بدن به هم خورده و اسپاسم عضلانی پیش می آید. بنابراین اصلاح رژیم غذایی راه حلی برای جلوگیری از گرفتگی عضله است و طبق معمول تمام توصیه ها، مواد غذایی پرچربی و قند را از رژیم خود حذف کنید.
خواب آشفته
اسپاسم عضلانی هنگام خواب معمولا به علت فشردگی یک عصب یا رفلکس خاص عضلانی است. اگر هنگام خواب فرد غلت بزند، ممکن است که عصبی تحت فشار قرار گیرد که در این زمان یک پیام از محل فشردگی آغاز و به عضله مربوطه منتقل می شود. اگر مانند پیام قبل از سمت مغز هم به عضله پیام ارسال شود، عضله سریعا منقبض می شود. همچنین هنگام غلت زدن در خواب، عضلات خود به خود منقبض می شوند که این عمل باعث کشیدگی تاندون های متصل به عضله می شود.
در این زمان باز هم یک پیام از سمت مغز به عضله رفته و باعث انقباض آن می شود که فرد احساس گرفتگی دردناکی می کند. با کشش دادن به عضلاتی که معمولا دچار گرفتگی می شوند قبل از خواب، می توان از بروز این حالت جلوگیری کرد. ورزش سبک قبل از خواب هم می تواند برای رهایی از اسپاسم های موضعی مفید باشد.
