پرو یکی از مشهورترین و محبوبترین مقصدهای گردشگری در آمریکای جنوبی است.
پرو یکی از مشهورترین و محبوبترین مقصدهای گردشگری در آمریکای جنوبی است. بیشتر گردشگران برای عبور از مسیر اینکا تریل (Inca Trail) و رسیدن به ماچو پیچو به این کشور سفر میکنند. بنابراین بسیاری از آنها اکثر جاذبههای گردشگری این کشور را از دست میدهند. اگر میخواهید سفری آرام و دور از جمعیت انبوه گردشگران را تجربه کنید، بهترین کار این است که از مسیرها و مقصدهای شلوغ گردشگری فاصله بگیرید. میتوانید از جنگلها دیدن کنید، آمازون را ببینید، به ساحل دریاچهی تیتیکاکا بروید یا تفریحات ساحلی را تجربه کنید. در سفر به پرو، با سفر در مسیرهای خلوتتر، فرهنگ اهالی را از نزدیک میبینید، اسپانیایی یاد میگیرید و نوشیدنیهای محلی را میچشید. پرو سرزمینی شگفتانگیز و البته ارزان است.
در ادامه با نکات مهم و مفیدی در مورد سفر به پرو آشنا میشویم.
اطلاعات ضروری
اختلاف ساعت با تهران
پرو در منطقهی زمانی UTC/GMT -5 واقع شده و ۹ و نیم ساعت از تهران عقبتر است.
زبان رسمی
اسپانیایی
واحد پول
نوئوو سول (PEN)
هر نوئوو سول برابر با ۹۹۰۸/۷۳ ریال است.
نوع برق شهری
برق شهری در پرو ۲۲۰ ولت و ۶۰ هرتز است. دوشاخهها و پریزها از نوع A و C هستند که در ادامه تصویر آنها را مشاهده میکنید:
کد کشور
+۵۱
شمارههای اضطراری
پلیس: ۱۰۵
آمبولانس: ۱۱۷
آتشنشانی: ۱۱۶
جهت رانندگی
راست
فرودگاههای بینالمللی
آرکیپا – فرودگاه بینالمللی رودریگز بیون
کوسکو – فرودگاه بینالمللی الیاندرو ولاسکو استیت
لیما – فرودگاه بینالمللی خورخه چاوز
وضعیت آب و هوا
آب و هوای نواحی ساحلی در پرو نیمه گرمسیری است و بارندگی کمی دارد. آب و هوای نواحی کوهستانی آند سرد است و تابستانهای همراه با بارندگی و زمستانهای خشک دارد. نواحی کمارتفاع شرقی، آب و هوای استوایی دارند. بارندگی در این نواحی در تمام طول سال توزیع میشود و آب و هوا گرم است.
بهترین زمان برای سفر
زمستان پرو یعنی از ماه مه تا سپتامبر، خشکترین فصل سال و در نتیجه بهترین زمان برای سفر به این کشور است به خصوص اگر قصد دارید به کوزکو سفر کنید یا مسیر اینکا تریل را به طرف ماچو پیچو دنبال کنید. فصل تابستان یعنی از دسامبر تا مارس، مرطوبترین ماه سال است و بارشهای شدید در این فصل اتفاق میافتد.
هزینههای سفر
هزینهی اماکن اقامتی
در ازای پرداخت شبی ۲۴ نوئوو سول (۲۴ هزار تومان) میتوانید در خوابگاه هاستلها اقامت کنید. البته بیشتر هاستلها بین ۴۰ تا ۵۰ نوئوو سول (۴۰ هزار تا ۵۰ هزار تومان) هزینه دارند ولی اگر بگردید میتوانید هاستل ارزانتر ولی با امکانات محدودتر پیدا کنید. برای اقامت در اتاق دوتخته خصوصی هاستلها باید بین ۷۰ تا ۱۵۰ نوئوو سول ( ۷۰ تا ۱۵۰ هزار تومان) بپردازید. هزینهی اقامت در یک هتل ارزان دو ستاره با امکانات پایه شبی ۴۰ نوئوو سول (۴۰ هزار تومان) است. در سایت Airbnb میتوانید اتاقهای اشتراکی را با حدود ۳۸ نئوو سول (۳۸ هزار تومان) و آپارتمان کامل را با ۱۳۵ نئوو سول (۱۳۵ هزار تومان) کرایه کنید.
هزینهی غذا
در سراسر پرو میتوانید انواع غذا را سفارش دهید. تنوع غذا بسیار بالا است و هر منطقهای غذای مخصوص خود را دارد. غرفههای خیابانی و بازارچهها، غذاهای بسیار ارزانی دارند. با پرداخت ۳ تا ۶ نئوو سول ( ۳تا ۶ هزار تومان) میتوانید از این غرفهها غذا بخرید. در رستورانهای کوچک با پرداخت ۱۲ تا ۲۰ نئوو سول (۱۲ تا ۲۰ هزار تومان) میتوانید غذا بخورید. برای خوردن یک وعده غذای غربی در رستوران میانرده بین ۳۲ تا ۴۸ نئوو سول (۳۲ تا ۴۸ هزار تومان) در شهرهایی مثل لیما و کوزکو باید هزینه کنید. خارج از شهرهای بزرگ میتوانید با پرداخت ۱۰ نئوو سول در رستوران غذا بخورید. اگر خودتان آشپزی کنید، برای خرید مواد اولیهی مورد نیاز مثل سبزیجات، مرغ، پاستا و سایر اقلام ضروری برای یک هفته باید ۱۵۰ نئوو سول (۱۵۰ هزار تومان) بپردازید.
هزینهی حمل و نقل عمومی
هزینهی معمول برای سفر ۱۰ ساعته با اتوبوس در حدود ۴۰ نئوو سول (۴۰ هزار تومان) است و البته به امکانات اتوبوس و شرکت مربوطه هم بستگی دارد. تاکسیهای شهر لیما بیش از ۵۰ تا ۷۰ نئوو سول (۵۰ تا ۷۰ هزار تومان) هزینه ندارند. لیما اتوبوسهای جدید و مجهزی برای سفرهای داخل شهری دارد. این اتوبوسها امن هستند و بین ۰/۵ تا ۳ نئوو سول (۵۰۰ تومان تا سه هزار تومان) به ازای هر مسیر هزینه دارند. میکروباسها یکی دیگر از وسایل حمل و نقل عمومی در این شهر هستند که هزینهی آنها بستگی به مسافت طی شده دارد ولی از ۲/۵ نئوو سول (۲هزار و ۵۰۰ تومان) بیشتر نیست. سرویس اوبر (Uber) در دو شهر پرو وجود دارد؛ لیما و آرکیپا.
هزینهی فعالیتهای تفریحی
پرهزینهترین تفریحات شما در پرو، بازدید از آثار باستانی است. مثلا سفر یک روزه به ماچوپیچو در حدود ۱۹۰ نئوو سول (۱۹۰ هزار تومان) هزینه دارد. تور هلیکوپتر Nasca Lines هم بسیار گران است و به ازای ۳۵ دقیقه، ۴۱۵ نئوو سول (۴۱۵ هزار تومان) هزینه دارد. سفرهای چند روزه در مسیر اینکا تریل صدها دلار هزینه دارد. هزینهی ورودی موزهها در شهرهای کوچکتر، کمتر از ۳۸ نئوو سول (۳۸ هزار تومان) است.
هزینهی روزانهی پیشنهادی: ۱۰۰ تا ۱۷۰ نئوو سول (۱۰۰ تا ۱۷۰ هزار تومان)
البته این هزینه در شرایطی محاسبه شده است که در هاستل اقامت کنید، در رستورانها و بازارچههای محلی غذای ارزان بخورید و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. با به کار بستن نکاتی که در ادامه مطرح میکنیم، میتوانید این هزینه را باز هم کاهش دهید.
صرفهجویی در هزینهها
اقامت در Hospedajes
این اقامتگاهها، هتلهایی هستند که معمولا خانوادگی اداره میشوند و ارزانترین اقامتگاههایی هستند که در پرو میتوانید پیدا کنید.
استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی
اتوبوسهای جدید درون شهری لیما، جایگزین فوقالعادهای برای تاکسی هستند. دسترسی به آنها ساده است و به راحتی شما را به جاذبههای گردشگری مختلف میرسانند.
وعدههای روزانه در رستوران
معمولا ناهار خوردن در رستوران ارزانتر از شام است. اگر میخواهید در رستوران خوب غذا بخورید، این کار را به وعدهی ناهار موکول کنید.
سفر در فصل خلوت سال
اگر میخواهید سفری ارزان به پرو را تجره کنید در ماههای خلوت گردشگری به این کشور سفر کنید؛ ماه آوریل و مه یا سپتامبر و اکتبر.
استفاده از collectivos
این اتوبوسها، اتوبوسهای ارزان قیمتی هستند که به ازای هر مسیر در حدود ۱ تا ۲ نئوو سول هزینه دارند. البته مسیرهای آنها کمی پیچیده و گیجکننده است اما همیشه کسی در این اتوبوسها هست که بتواند شما را برای انتخاب مسیر راهنمایی کند. همیشه یک مکان مشخص و علامتگذاری شده برای توقف این اتوبوسها وجود ندارد بنابراین حواستان به محل تجمع افراد باشد تا ایستگاه را پیدا کنید.
استفاده از تورهای لحظه آخری
اگر قصد دارید در اینکا تریل سفر کنید و فرصت کافی برای صبر کردن تا آخرین لحظه دارید، از تخفیفهای تورهای لحظه آخری استفاده کنید. اگر چندین ماه زودتر سفرتان را رزرو کنید باید مقدار زیادی هزینه کنید اما اگر صبر داشته باشید و تا آخرین ساعات صبر کنید میتوانید تخفیف خوبی بگیرید. البته این قانون در مورد تورهای Salktantay، Inca Jungle یا Lares است. تورهای رسمی و کلاسیک اینکا تریل از ماهها قبل رزرو میشوند و هیچ جای خالی ندارند.
استفاده از تورهای پیادهروی رایگان
این روش بهترین کار برای آشنایی با تاریخچهی بسیاری از جاذبههای تاریخی است و فرصتی را برای شما فراهم میکند تا از بسیاری از جاذبههای گردشگری شهرها دیدن کنید بدون اینکه چند تایی از آنها را جا بیاندازید. در شهر لیما و کوزکو میتوانید از تورهای پیادهروی رایگان لذت ببرید.
جاذبههای گردشگری
شهر لیما
بسیاری از گردشگران کشور پرو سفر خود را از شهر لیما شروع میکنند و در شهر لیما به پایان میبرند. این شهر به تنهایی جاذبههای فراوانی دارد. یکی از آنها Plaza Mayor نام دارد که بسیار محبوب است. هنگام بازدید از آن باید دوربینتان را همراه ببرید تا از بناهای تاریخی استعماری زیبای اطراف آن عکس بیاندازید.
گشت و گذار در ماچو پیچو
شهر گمشدهی اینکاها، این شهر افسانهای و باشکوه یکی از پربازدیدترین جاذبههای گردشگری آمریکای جنوبی و یکی از مهمترین مناطق باستانی در تمام دنیا است. این بقایای تاریخی در ارتفاعات آند قرار گرفتهاند و بیشتر اوقات زیر پوششی از مه و ابر قرار دارند؛ فضای مهآلود، این منطقهی باستانی را مرموزتر و دیدنیتر میکند. همهی بناهای ساخته شده در این مکان، به زیبایی هر چه تمامتر، شکوه معماری اینکاها را نشان میدهند و به خوبی حفظ و نگهداری میشوند.
پیاده روی و کوه پیمایی در مسیر اینکا تریل (Inca Trail)
بهترین راه برای سفر به ماچو پیچو، عبور از مسیر مشهور اینکا تریل است. این گردش و پیاده روی چند روزه این فرصت را فراهم میکند تا از کوهستانها و جنگلها عبور کنید و همان مسیری را طی کنید که قوم اینکا برای رسیدن به شهرشان طی میکردند. این تورها معمولا خیلی زود پر میشوند. اگر میخواهید در فصل شلوغ سال در این مسیر سفر کنید، حتما تور مورد نظرتان را از قبل رزرو کنید.
بازدید از جزایر شناور Islas Flotantes de los Uros
جزایر شناور Uros در ابتدا تخلیی و عجیب به نظر میرسند اما این جزایر مجموعهای از چند جزیرهی مصنوعی در دریاچهی Titicaca هستند. این جزایر محل زندگی قوم بومی Uros هستند که خانهها، جزایر و قایقهای خود را با نیهای مخصوصی میسازند که در حاشیهی این دریاچه رشد میکنند.
پیاده گردی در درهی کولکا (Colca Canyon)
این ژرفدره یکی از عمیقترین درههای دنیا است. عمق برخی از قسمتهای آن به دو برابر عمق گرند کنیون هم میرسد. بازدید از این دره را بدون سر زدن به دهکدههای کشاورزی آن از دست ندهید. در این دهکدهها میتوانید زندگی بومی اهالی منطقه را از نزدیک ببینید.
موجسواری در ساحل Máncora
در این ساحل محبوب و توریستی، فعالیتهای تفریحی متعددی برای گردشگران وجود دارد؛ لذت امتحان کردن غذاهای دریایی تازه، ورزشهای آبی، اسبسواری و استراحت در ساحل و آفتاب گرفتن. این ساحل یکی از بهترین سواحل توریستی در آمریکای جنوبی است و امواج آن شرایطی عالی برای علاقهمندان به موجسواری فراهم کرده است تا از این ورزش و تفریح جذاب، لذت ببرند. هزینهها در این ساحل از دسامبر تا مارس به بیشترین میزان خود می رسد و باید بسیاری از جاذبهها را از قبل رزرو کنید.
پرواز بر فراز خطوط نازکا
خطوط نازکا (Nasca Lines) مجموعهای از ژئوگلیفهای باستانی هستند که در بیابان سن خوزه و درهی نازکا قرار دارند. این مجموعه بیش از ۱۰ هزار خط و ۳۳۰ گیاه و جاندار مختلف است که با پیچیدگی خاصی به تصور کشیده شدهاند. بدون شک بهترین روش برای بازدید از این مجموعه، پرواز کردن بر فراز آنها با هلیکوپتر یا هواپیما است. این خطوط توسط فرهنگ نازکا بین ۲۰۰ (پیش از میلاد) تا ۷۰۰ م خلق شده است. این خطوط به جز از ارتفاع بسیار بالا قابل رویت نیستند. از اینرو آنها احتمالا هیچگاه اثر هنری خود را ندیدهاند.
سفر به دل تاریخ با بازدید از Batán Grande
این منطقهی باستانی از ۵۰ هرم و مقبرهی باستانی تشکیل شده که تخمین میزنند قدمت آنها به سالهای ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلادی برمیگردد. این مکان در گذشته پایتخت Sicán بوده و به مرور زمان و در طول سالهای متمادی، صنایع دستی و آثار زیادی در آن کشف شده است.
استراحت در ساحل دریاچهی تیتیکاکا (Titicaca)
یکی از مشهورترین و بزرگترین پهنههای آبی دنیا، دریاچهی تیتیکاکا است. این دریاچه ۸۳۷۲ کیلومترمربع وسعت دارد و عمق آن به ۱۰۷ متر میرسد. شهرهای اطراف این دریاچه، توریستی و ترکیبی از معماری استعماری و بازارچههای شلوغ هستند. چندین جزیره هم در این دریاچه وجود دارد که معمولا گردشگران از دیدن آنها صرف نظر میکنند.
سفر به کوزکو (Cuzco)
این شهر استعماری زیبا فاصلهی کمی تا ماچو پیچو دارد و یک مقصد گردشگری محبوب در کشور پرو است. فستیوالهای متعددی در این شهر برگزار میشود که مورد توجه گردشگران قرار دارند. بسیاری از علاقهمندان به پیاده روی در مسیر اینکا تریل و دوستداران تاریخ، این شهر را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب میکنند. کوزکو بدون شک یکی از مهمترین و دیدنیترین مقصدهای گردشگری در سفر به پرو خواهد بود.
سفر به Iquitos و گشت و گذار در دل جنگل
این شهر فقط از طریق قایق یا هواپیما قابل دسترسی است؛ شهری که در میان انبوه جنگلها قرار گرفته است. این شهر درست در دهانهی آمازون قرار دارد و بهترین مقصد گردشگری برای علاقهمندان به اکوتوریسم است. منطقهی حفاظتشدهی ملی acaya Samiria در نزدیکی همین شهر قرار دارد و با دو میلیون هکتار وسعت، بزرگترین منطقهی حفاظتشدهی پرو است. نزدیک به صد نوع پرنده، پستاندار، ماهی و خزنده در این منطقه زندگی میکنند.
اسکی روی ماسه در شهر هواکاچینا (Huacachina)
این شهر کوچک واحهای در دل بیابان است. وقتی از سفر به ماچو پیچو و عبور از مسیر دیدنی اینکا تریل برگشتید میتوانید جاذبههای متفاوتی را در این شهر تجربه کنید. این شهر مقصد گردشگری ارزانی است. هاستلها قیمتهای مناسبی دارند و امکانات اسکی روی ماسه را به گردشگران عرضه میکنند. برای لذت بردن از این تفریح متفاوت، لازم نیست آن را از قبل رزرو کنید. علاوه بر این، یک تالاب احاطه شده با درختان نخل هم در این شهر وجود دارد. میتوانید برای گشت و گذار در این تالاب، قایق پارویی کرایه کنید.
تماشای حیات وحش در Paracas
این منطقه در جنوب پرو قرار دارد و به خاطر حیات وحش متنوعش شهرت دارد. هزاران پرنده، شیردریایی و پنگوئن در آبهای این منطقه زندگی میکنند. با تورهای همراه با راهنما میتوانید با قایق در منطقهی حفاظت شدهی Paracas گشتی بزنید و از تماشای حیات وحش لذت ببرید. برای این کار باید زودتر یعنی ساعت ۸ صبح به این منطقه بروید.
گشت و گذار در شهر سفید
شهر آرکیپا (Arequipa) یک شهر زیباست که مناطق تاریخی متعددی دارد که روی خاکسترهای آتشفشانی به جا مانده از آتشفشانهای اطرافش ساخته شدهاند. یکی از دیدنیهای این منطقه، صومعهی سانتا کاتالینا (Santa Catalina) است. تماشای مومیایی یخزدهی اینکا و معماری متفاوت و زیبای این شهر، از دیگر جذابیتهای سفر به آرکیپا است.
کوهپیمایی در اواراز (Huaraz)
اواراز یک مقصد گردشگری عالی برای علاقهمندان به هیجان و ماجراجویی است. کوههای این منطقه چشماندازهای فوقالعادهای دارند و بهترین مکان برای پیادهگردی و کوهپیمایی چند روزه هستند. اگر دوست دارید چند روزی را به فعالیتهای ورزشی در دل طبیعت بینظیر پرو بپردازید، این شهر بهترین مقصد برای سفر شماست.
پارک Aguas
این پارک در شهر لیما قرار دارد. یک آبنمای زیبا در این پارک وجود دارد و پارک از سهشنبه تا یکشنبه از ساعت سه بعدازظهر تا ۱۰:۳۰ دقیقهی شب باز است. شبها نمایش زیبای نور در این پارک برگزار میشود. رویدادهای مختلفی در فصلهای مختلف سال در این پارک برگزار میشود که توجه گردشگران را جلب میکند.
بازدید از شهر چاچاپویاس (Chachapoyas)
این منطقه در نواحی کوهستان آند واقع شده و خانهی تمدن چاچاپویا است که بین سالهای ۵۰۰ تا ۱۴۳۲ میلادی در این منطقه زندگی میکردند. امروزه در این منطقه میتوانید از استحکامات شهر Kuelap دیدن کنید که با نام ماچوپیچوی شمال هم شناخته میشود. یکی از دیدنیهای این منطقه آبشار Gocta یکی از بلندترین آبشارهای دنیا است. با کمک تورهای مختلف از شهر چاچاپویاس میتوانید خود را به این آبشار زیبا برسانید.
سفر به شهر تروخیو (Trujillo)
در مسیر سفر خود به Mancora حتما در شهر کوچک ماهیگیری تروخیو توقف کنید. در این شهر ساحلی، منطقهی باستانی چان چان (Chan Chan) بزرگترین شهر خشتی جهان قرار دارد. این شهر را تمدن Chimu ساخته است. این تمدن پیش از اینکاها از سال ۸۵۰ تا ۱۵۳۴ در این منطقه زندگی میکردند.
رژیم غذایی
آشپزی در پرو انعکاسی از تکنیکها وشیوههای آشپزی اهالی بومی از جمله اینکاهاست. مهجران اروپایی، آسیایی و آفریقایی هم به مرور زمان بر شیوهی آشپزی این کشور تاثیرگذار بودهاند. مهاجران این کشور که مواد غذایی آشنای منطقهی خود را در اختیار نداشتند، شیوههای آشپزی و دستورهای خود را با محصولات و مواد غذایی بومی ترکیب کردند.
مواد غذایی اصلی در پرو عبارتاند از ذرت، سیب زمینی، سبزیجات و حبوبات. برنج، آرد گندم و انواع گوشت مرغ و گوساله هم توسط اسپانیاییها وارد رژیم غذایی این کشور شده است. البته در سالهای اخیر استفاده از محصولات بومی و شیوههای آشپزی سنتی، محبوبیت پیدا کرده است و بیشتر از گذشته رواج دارد.
تنوع شیوههای آشپزی و مواد غذایی در پرو باعث شده که غذاها در این کشور بسیار متنوع باشند. در این کشور میتوانید متنوعترین غذا ها را با طعمها و عطرهای متفاوت امتحان کنید؛ غذاهایی که مانند آن را در هیچ کجای دیگر دنیا نخواهید یافت.
در ادامه با تعدادی از بهترین و معروفترین غذاهای پرویی آشنا میشویم.
Ceviche
این غذای ملی پرویی، در بسیاری از کشورهای دنیا با دستورهای متفاوت تهیه میشود. در پرو این غذا را با ماهی پختهی سرد مارینه شده در آبلیمو، پیاز، نمک و فلفل تهیه میکنند.
Lomo Saltado
این غذا یکی دیگر از غذاهای محبوب پرو است و برای تهیهی آن مواد غذایی محلی را با شیوهی تفت دادن در ماهیتابهی داغ که مخصوص آشپزی چینی است، آماده میکنند. گوشت مارینه شده در سس سویا، پیاز و سیب زمینی از مواد غذایی اصلی برای طبخ این غذا هستند. این غذا را معمولا با برنج و سیب زمینی سرخ کرده سرو میکنند. این غذا را معمولا در همهی رستورانهای این کشور و حتی رستورانهای پرویی سایر کشورهای دنیا میتوانید پیدا کنید.
Aji de Gallina، مرغ خامهای
این غذا با تکههای گوشت مرغ تهیه میشود که آن را همراه با سسی غلیظ تهیه شده از خامه، پنیر، گردو و فلفل سرو میکنند. این سس نسبتا ملایم و کمی تند است. در نهایت ترکیب مرغ و سس را همراه با برنج، سیب زمینی آب پز و زیتون سیاه سرو میکنند.
Papas a la Huancaina، سیب زمینی با سس پنیری تند
یکی دیگر از غذاهایی که همراه با سس غلیظ سرو میشود همین غذاست. قطعات سیب زمینی پخته شده با سسی متشکل از سیر، شیر غلیظ، آبلیمو و... سرو میشود. همراه با آن معمولا تخم مرغ پخته هم سرو میکنند. این غذا را معمولا به عنوان ساید دیش یا پیش غذا سرو میکنند. مبدا این غذا، نواحی کوهستانی Huancayo است و یکی از غذاهای رایج و پرتکرار در رژیم غذایی این کشور است.
Causa، کاسرول سیب زمینی
این غذا به شکلهای مختلفی تهیه میشود و مواد اصلی تشکیلدهندهی آن عبارتاند از سیب زمینی، روغن و سس فلفل. گاهی مواد دیگری مثل انوع آبزیان در ترکیب با سس مایونز هم به لایههای این غذا اضافه میکنند. یک لایه آووکادو، تخم مرغ آب پز و زیتون هم به این غذا اضافه میشود. به همین ترتیب لایه لایه این غذا را آماده میکنند. آن را معمولا سرد یا به عنوان ساید دیش استفاده میکنند.
Rocoto Relleno، فلفل شکم پر
برای تهیهی این غذای اشتها برانگیز، نوعی از فلفل چیلی را با پیاز، سیر، زیتون، سبزیجات، ادویهجات و گوشت پر میکنند و میپزند. این غذا را همراه با سسی تهیه شده از شیر و تخم مرغ و پنیری به نام queso fresco سرو میکنند. در نظر داشته باشید که این فلفل از فلفلهای دلمهای معمولی تند تر است.