سخنان بزرگان جهان در مورد تواضع و فروتنی

 أَشْرَفُ الْخَلَائِقِ التَّوَاضُعُ وَ الْحِلْمُ وَ لِينُ الْجَانِبِ.

شريف ترين اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خويى است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 115 ، ح 2555

 إِنَّ فِي السَّمَاءِ مَلَكَيْنِ مُوَكَّلَيْنِ بِالْعِبَادِ فَمَنْ تَوَاضَعَ لِلَّهِ رَفَعَاهُ وَ مَنْ تَكَبَّرَ وَضَعَاهُ.

در آسمان دو فرشته بر بندگان گماشته شده اند پس هر كس براى خدا تواضع كند، او را بالا برند و هر كس تكبر ورزد او را پَست گردانند.

كافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص122، ح2

 إِنَّ مِنَ التَّوَاضُعِ أَنْ يَرْضَى الرَّجُلُ بِالْمَجْلِسِ دُونَ الْمَجْلِسِ وَ أَنْ يُسَلِّمَ عَلَى مَنْ يَلْقَى وَ أَنْ يَتْرُكَ الْمِرَاءَ وَ إِنْ كَانَ مُحِقّاً وَ لَا يُحِبَّ أَنْ يُحْمَدَ عَلَى التَّقْوَى.

از تواضع است كه انسان به پايين مجلس رضايت دهد، به هر كس بر مى خورد سلام كند، مجادله را رها كند اگر چه حق با او باشد و دوست نداشته باشد كه او را به پرهيزكارى بستايند.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 72، ص 465 ، ح 4

فى صِفَةِ المُتَّقينَ ـ : مَلبَسُهُمُ الاِقتِصادُ وَ مَشيُهُمُ التَّواضُعُ؛

در وصف پرهيزكاران ـ : لباسشان ميانه رويست و راه رفتن و رفتارشان متواضعانه است.

تحف العقول ص 159 - امالی(صدوق) ص 159 - نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 303 ، خطبه 193

امام على عليه السلام :

 لا حَسَبَ كالتَّواضُعِ

 هيچ شرافت خانوادگى اى چون فروتنى نيست.

مَن تَواضَعَ قَلبُهُ لِلَّهِ لَم یَسأم بَدنهَ مِن طاعَةِ اللهِ


هر که قلبش برای خدا تواضع داشته باشد،بدنش از طاعت خدا خسته نمی شود.

کنز الفؤاد ج 1 ، ص 278 - بحار الانوار(ط-بیروت) ج 75 ، ص 90 ، ح 95

إنَّ مِن التَّواضُعِ أن يَجلِسَ الرّجُلُ دُونَ شَرَفِهِ؛


تواضع در مجلس، آن است كه كسى در كم‏تر از جايگاهش بنشيند

كافي(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 123، ح 9

كانَ النَّبىّ صلی الله علیه و آله قَبْلَ الْمَبْعَثِ مَوْصُوفاً بِعِشْرِينَ خَصْلَةً مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِيَاءِ لَوِ انْفَرَدَ وَاحِدٌ بِأَحَدِهَا لَدَلَّ عَلَى جَلَالِهِ فَكَيْفَ مَنِ اجْتَمَعَتْ فِيهِ كَانَ نَبِيّا أَمِيناً صَادِقاً حَاذِقاً أَصِيلًا نَبِيلًا مَكِيناً فَصِيحاً عَاقِلًا فَاضِلًا عَابِداً زَاهِداً سَخِيّاً كَمِيّاً قَانِعاً مُتَوَاضِعاً حَلِيماً رَحِيماً غَيُوراً صَبُوراً مُوَافِقاً مُرَافِقاً لَمْ يُخَالِطْ مُنَجِّماً وَ لَا كَاهِناً وَ لَا عَيَّافا

رسول اكرم صلی الله علیه و آله پيش از مبعوث شدن، بيست خصلت از خصلت‏هاى پيامبران را دارا بودند، كه اگر كسى يكى از آنها را داشته باشد، دليل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پيامبرى امين، راستگو، ماهر، اصيل، شريف، استوار، سخنور، عاقل، با فضيلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلير و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غيرتمند، صبور، سازگار، و نرم‏خو بودند و با هيچ منجّم (قائل به تأثير ستارگان)، غيب‏گو و پيش‏گويى هم‏نشين نبودند.

مناقب (ابن شهر آشوب) ج 1، ص 123

إِنَّ صَاحِبَ الدِّينِ فَكَّرَ فَعَلَتْهُ السَّكِينَةُ وَ اسْتَكَانَ فَتَوَاضَعَ وَ قَنِعَ فَاسْتَغْنَى وَ رَضِيَ بِمَا أُعْطِيَ وَ انْفَرَدَ فَكُفِيَ الْإِخْوَانَ وَ رَفَضَ الشَّهَوَاتِ فَصَارَ حُرّاً وَ خَلَعَ الدُّنْيَا فَتَحَامَى الشُّرُورَ وَ اطَّرَحَ الْحَسَدَ فَظَهَرَتِ الْمَحَبَّةُ وَ لَمْ يُخِفِ النَّاسَ فَلَمْ يَخَفْهُمْ وَ لَمْ يُذْنِبْ إِلَيْهِمْ فَسَلِمَ مِنْهُمْ وَ سَخَتْ نَفْسُهُ عَنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ فَفَازَ وَ اسْتَكْمَلَ الْفَضْلَ وَ أَبْصَرَ الْعَافِيَةَ فَأَمِنَ النَّدَامَةَ.

آدم دين‏دار چون مى ‏انديشد، آرامش بر جان او حاكم است. چون خضوع مى‏ كند متواضع است. چون قناعت مى ‏كند، بى‏ نياز است. به آنچه داده شده خشنود است. چون تنهايى را برگزيده از دوستان بى‏ نياز است. چون هوا و هوس را رها كرده آزاد است. چون دنيا را فرو گذارده از بدى ‏ها و گزندهاى آن در امان است. چون حسادت را دور افكنده محبتش آشكار است.مردم را نمى ‏ترساند پس از آنان نمى‏ هراسد و به آنان تجاوز نمى ‏كند پس از گزندشان در امان است. به هيچ چيز دل نمى ‏بندد پس به رستگارى و كمال فضيلت دست مى ‏يابد و عافيت را به ديده بصيرت مى‏ نگرد پس كارش به پشيمانى نمى‏ كِشد.

امالى (مفيد) ص 52، ح 14

التَواضُعُ أن تُعطِی الناسَ ما تُحبُّ أن تُعطاهُ؛

فروتنی در آن است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو چنان باشند .

کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ،ص 124 ، ح 13

التَّواضُعُ نِعمَةٌ لا یُحسَدُ عَلیها؛

تواضع و فروتنی نعمتی است که بر آن حسد نبرند.

تحف العقول ص 489

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 لا حَسَبَ إلاّ بِتَواضُعٍ

 شرافت خانوادگى، جز به فروتنى نيست.

سَمِعتُهُ یَقُولُ إنَّ فِی السَّمَاءِ مَلَکَینِ مُوَکَّلَینِ بِالعِبادِ فَمَن تَواضَعَ لِلهِ رَفَعَاهُ وَ مَن تَکَبَّر وَضَعَاهُ



شنیدم آن حضرت می فرماید: در آسمان دو فرشته موکل بندگان خدایند. هر کس فروتنی کند برای خدا، آن دو او را بالا ببرند، و هر کس تکبر ورزد، خوار و ذلیلش کنند.

کافی(ط-الاسلامیه) ج2 ، ص122 ، ح2

فیما أَوحَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إلَی دَاوُدَ یا دَاوُدُ کَما أنَّ أقرَبَ النَّاسِ مِنَ اللهِ المُتَوَاضِعونَ کَذَلِکَ أبعَدُ الناسِ مِنَ اللهِ المُتَکَبِّرُونَ.



از جمله وحی های که خدای عزوجل به داود این بود: ای داود همچنان که نزدیک ترین مردم به  خدا انسان های فروتن هستند، دور ترین مردم از خدا نیز متکبران اند.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 123 ، ح 11

تنبيه الخواطر : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: 

مالي لا أرى علَيكُم حَلاوَةَ العِبادَةِ ؟! قالوا : و ما حَلاوَةُ العِبادَةِ ؟ قالَ : التَّواضُعُ

چه شده است كه حلاوت عبادت را در شما نمى بينم؟! عرض كردند: حلاوت عبادت چيست؟ فرمود: فروتنى.