بنام خدا
در شب قدر چه دعایی بکنیم؟
بعد از هجده روز روزه داری و تحمل سختی های روزه، بالاخره به شب های سرنوشت ساز قدر رسیدیم. یکسال منتظر این شب ها بودیم که برای سرنوشت یک سال از عمرمان دعا کنیم. ولی براستی چه دعایی بکنیم که ضرر نکنیم و بهترین ها را برای یک سال آینده عمرمان درخواست کنیم؟
جواب پیامبر(صلی الله علیه و آله) که در شب قدر چه دعایی کنیم؟
از پیغمبر اکرم، خاتم رسل، محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله) سؤال شد: در شب قدر چه دعایی کنیم؟ افضل لیالی و ایّام در ماه مبارک رمضان، شب و روز قدر است. اتّفاقاً این روایت در کتب اهل جماعت از جمله سنن ابن ماجه هم آمده: «لَمّا سَألَتهُ عائشَةُ عَنِ الدُّعاءِ فی لَیلَةِ القَدرِ» عایشه می‌گوید: از پیامبر از دعای در شب قدر سؤال کردم، حضرت فرمودند: «تَقولینَ» تو می‌گویی، «اللّهُمَّ إنَّکَ عَفُوٌّ تُحِبُّ العَفوَ، فَاعفُ عَنّی»، خدا! تو اهل عفو و بخشایشی و بخشش را هم دوست داری، پس از من درگذر و من را ببخش.
اصلاً یکی از مواردی که پروردگار عالم به آن، عشق می‌ورزد، همین آمرزش است.
ما عفو را دوست نداریم. البته شاید برای بار اوّل و دوم دوست داشته باشیم، امّا اگر دو بار خیانت و یا به تعبیر عامیانه نارویی ببینیم، دیگر از طرف نمی‌گذریم. می‌گوییم: او خیانت کرده و خائن است. امّا پروردگار عالم هزاران هزار بار از ما خیانت دیده، بالاترین خیانت هم این است: اعضاء و جوارحی را که خودش گفته: باید در راه خودش خرج بشود؛ در راه گناه خرج کردیم و در طاعت خرج نکردیم. گناه کردیم، آن معروف خدا را منکر و آن منکر را معروف کردیم. یعنی ضدّ فرمایش پروردگار عالم انجام دادیم. امّا تا آمدیم و الهی العفو گفتیم، پروردگار عالم بخشید. چرا؟
«اللّهُمَّ إنَّکَ عَفُوٌّ تُحِبُّ العَفوَ، فَاعفُ عَنّی»، تو می‌آمرزی! تو بخشایش‌گر هستی! تو اهل عفوی! و بخشش را هم دوست داری، حالا که آن را دوست داری، از من درگذر.
در سوره نساء، آیه ۴۳ در انتهای آیه می‌فرماید: «إنَّ اللّهَ کانَ عَفُوَّا غَفُورا»، عفوّاً یعنی خیلی زیاد، کما اینکه غفور بودنش هم همین است و زیاد است. «إنَّ اللّه َ کانَ عَفُوَّا غَفُورا» خدا خیلی دوست دارد ببخشد، عفو کند و در گذرد و اهل غفران است.(فرازی از سخنان آیت الله فرهی در شرح دعای ابوحمزه ثمالی)
اما پس از طلب بخشش باید دعاهای دیگری هم داشته باشیم و از خدای مهربان طلب نماییم:
1- دعا برای نسل صالح
از جمله مهمترین ادعیه بندگان ویژه خداوند درخواست یک نسل صالح و پاک بوده است تا مسیر حق و حقیقت را ادامه بدهند:
وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا: و كسانىاند كه مىگویند پروردگارا به ما از همسران و فرزندانمان آن ده كه مایه روشنى چشمان [ما] باشد و ما را پیشواى پرهیزگاران گردان. (74 فرقان/)
از اهمیت این دعای شریف همین بس که امام سجاد علیه السلام یکی از مناجات های خود با خداوند در صحیفه سجادیه را به دعا برای فرزندانش اختصاص داده است و روش صحیح دعا و توجه به همه ابعاد مادی و معنوی فرزندان را در این دعای شریف به ما آموخته است:
«اى خداوند،بر من احسان كن و فرزندانم را برایم باقى گذار و شایستگیشان بخش و مرا از ایشان بهرهمند گردان.اى خداوند،براى من،عمرشان دراز نماى و بر زندگانیشانبیفزاى.خردسالشان را پرورش ده.ناتوانشان توانا گردان.تنشان و دینشان و اخلاقشان به سلامت دار.در جانشان و جسمشان و در هر كار ازكارهایشان كه روى در من دارد،عافیت بخش و وظیفه روزى ایشان،براى من و بر دست من پیوسته گردان.
اى خداوند، فرزندان مرا همه نیكان و پرهیزگاران و بینایان قرار ده.و چنان كن كه فرمانهاى تو را بنیوشند و اطاعت كنند،یاران تو را محبان و نیكخواهان و با دشمنان تو دشمنان و كینهتوزان باشند.آمین»
2- دعا برای سرانجام نیک
از جمله دعاهایی که بسیار مشهور است و بر سر زبان هاست، دعا برای عاقبت به خیری است، اما معمولا این دعا بیشتر ناظر به جنبه اقتصادی بوده و برخی عاقبت به خیری را در داشتن یک خانه گران قیمت و یک اتومبیل شیک و ... می دانند، اما در کنار همه این مصادیق عاقبت به خیری و سرانجام نیک جنبه مهمتری نیز داشته و آن سرانجام نیک در دینداری و بندگی خداوند متعال است، چرا که بسیاری از افراد با داشتن سال ها عبادت، سرانجام نیکی در بندگی خداوند کسب نکرده و عاقبت با بندگی شیطان دار فانی را وداع گفتند.
اهمیت این دعا از آنجا روشن می شود که خداوند متعال در آیات متعددی از قرآن مجید افراد را به مطالعه و دقت در سرانجام گروه های مختلف دعوت کرده است تا با بررسی احوال آنها به عوامل دخیل در سرانجام نیک و یا شر آنها آگاهی پیدا کنند.
و به جهت اهمیت این دعا امام سجاد علیه السلام پیرامون عافیت و سلامتی کامل در ابعاد مادی و معنوی در دعای بیست و سوم از صحیفه سجادیه می فرماید:
«بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و جامه عافیت خویشبر تن من بپوش و مرا در عافیت خود فروپوشان و در حصار عافیت خودجاى ده و به عافیت خود گرامى دار و به عافیت خود بىنیاز فرماى و عافیت خود به من بخش و عافیت خود به من ارزانى دار و عافیت خود براى من بگستران و عافیت خود در خور من گردان و میان من و عافیتخود در دنیا و آخرت جدایى میفكن. »
3- دعا برای عقل کامل
یا هشام! مَن أرادَ الغِنى بلا مالٍ و راحةَ القلبِ من الحسدِ والسلامةَ فی الدینِ فَلْیَتضرعْ الى اللهِ فی مسألتهِ بأن یَكملَ عقله، فمن عَقلَ قَنعَ بما یَكفیه و مَن قَنعَ بما یكفیه اِستغنى ومَن لمْ یَقنعْ بما یكفیه لم یدرك الغنى أبدا ؛
هر كسى كه غنا و بىنیازى بدون مال را بخواهد و آسایش دل از حسد را بخواهد و هر كه بخواهد در دین سالم بماند باید پیش خداى متعال تضرع كند و از او بخواهد كه عقلش را كامل كند، اگر عقل انسان كامل شد این سه خواسته مهم انسان حاصل مىشود. (تحف العقول:ص 388 )
خلاصه کلام آنکه این ها بخشی از مهمترین دعاهایی بود که می تواند زندگی ما را دستخوش تحول کند و شب های قدر فرصت مناسبی برای درخواست عقل کامل و فرزندانی صالح و سر انجام نیک از خداوند متعال است تا با اجابت این ادعیه یک سال سرشار از موفقیت را برای خود و جامعه رقم بزنیم.
منابع:
سایت صاحب الزمان(عج)
سایت افکارنیوز
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان،فرآوری: هدهدی
