سخنان بزرگان جهان در مورد خوش بینی و بدبینی

«پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:

إنَّ حُسنَ الظَّنِّ مِنَ العِبادَةِ.

حسن ظن و خوش‌بيني انسان خود يكي از مصاديق عبادت است. (شهاب‌الاخبار، ص ۳۵۷)

۲ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:

أَفضَلُ الوَرَعِ حُسنُ الظَّنِّ.

حسن‌ظن و خوش‌بيني بالاترين مرتبة تقوي و پرهيزکاري است. (فهرست غرر، ص ۲۲۶)

۸ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:

اِطرَحوا سُوءَ الظَّنِّ بَينَكُم فَاِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ نَهي عَن ذلِكَ.

سؤ‌ظن و حس بدبيني را نسبت به همديگر از خود دور کنيد. اين يک وظيفه و دستور خداوند متعال است. (خصال، ج ۲، ص ۱۶۳)

«مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:

اِتَّقوا ظُنونَ المُؤمنينَ فَاِنّ الله تعالي جَعَلَ الحَقَّ عَلَي اَلسِنَتِهِم!

از ظن و فراست مؤمنان برحذر باشيد كه خداوند متعال حقيقت را بر زبان آنان جاري ساخته است! (نهج‌البلاغه، کلمة ۳۰۱)

ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:

أَحسِنوا ظنُونَكُم بِاِخوانِكُم تَغَتَنِموا بِها صَفاءَ القَلبِ وَ نَقاءَالطَّبعِ.

در حق برادران خود حسن‌ظن داشته باشيد که براي شما صفاي دل و پاکيزه‌طبعي به دنبال خواهد داشت. (بحار، ج ۵، ص ۱۹۶)

امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:

اذاَ اتَّهمَ المُؤمنُ اَخاهُ اِنْماثَ اَلاِيمانُ في قَلبهِ كَمايَنماثُ المِلحُ في ‌الماءِ!

هرگاه مؤمن برادر ديني خود را تهمت بزند، ايمان او همانند نمک که در آب حل مي‌شود ذوب و مضمحل مي‌گردد!‌ (بحار، ج ۷۵، ص ۱۹۸)

مولي اميرالمؤمنين(عليه‌السلام)»:

حُسنُ الظّنِّ أَن تُخلِصَ العَمَلَ وَ تَرجُوَمِنَ الله أَن يَعفُوَ عَنِ الزَّلَلِ.

حسن‌ظن (به خدا) آن است که تو (اوّل) عمل را خالص کني بعد اميد داشته باش که خدا از خطاهايت درگذرد. (فهرست غرر، ص ۲۲۷)

ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:

ماكَرِهتَهُ لِنَفسِكَ فَاكرَهْ لِغَيرِكَ وَ ما اَحبَبتَهُ لِنَفسِكَ فَأَحِبَّهُ لِأَخيك.

چيزي که براي خودت خوش نداري براي ديگران هم خوش‌ مدار و آنچه براي خودت دوست مي‌داري براي برادر ديني‌ات هم دوست بدار. (بحار، ج ۷۷، ص ۶۷)

۲۱ـ امام جواد(ع):

مَن لَم يَرضَ مِن اَخيهِ بِحُسنِ النَّيَّةِ لَم يَرضَ مِنُه بِالعَطِيَّةِ.

کسي که از حُسن نيّت برادر ديني‌اش خشنود نباشد از محبّت و عطاهاي او نيز خوشنود نخواهد بود. (بحار، ج ۷۸، ص ۳۶۵)

پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:

مَخرَجُ المُؤمِنِ مِنْ سُؤِ الظَّنِّ أَنْ لايُحقِّقَهُ .

مؤمن، براي رهايي از بدگماني، بايد که سؤظن خود را (هيچگاه در خارج) به فعلّيت نرساند. (بحار، ج ۷۵، ص ۲۱)

ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:

مَن عَرَّضَ نَفسَهُ لِلتُّهمَةِ فَلايَلومَنَّ مَن أساءَ الظَّنَّ بِه.

کسي که خود را در معرض تهمت قرار مي‌دهد، ديگر حق ندارد کساني که به او بدگمان مي‌شوند ملامت نمايد. (بحار، ج ۷۵، ص ۹۱)

امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:

ايّاكُم وَ الظَّنَّ، فإنَّ الظّنَ اَكذَبُ الكِذبِ!

به هوش باشيد و از گمان‌هاي بي‌پايه بپرهيزيد و بدانيد دروغ بودن گمان، بيش از هر دروغي ديگر حقيقت دارد! (بحار، ج ۷۵، ص ۲۵۲)

مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:

سُوءُ الظَّنِّ بِمَن لايَخونُ مِنَ اللُّؤْمِ.

سؤظن بردن به کسي که اهل دغل و خيانت نيست نشانة لئامت و فرومايگي است. (فهرست غرر، ص ۲۲۷)

«مولي اميرالمؤمنين(عليه‌السلام)»:

المُريبُ اَبداً عَليلٌ!

آدم شکّاک و بدگمان هميشه مريض است! (فهرست غرر، ص ۱۴۶)

«مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:

مَن ساءَ ظَنُّهُ بِمَن لايَخونُ حَسُنَ ظَنُّهُ بِما لايَكونُ!

کسي که به شخص اميني که اهل خيانت نيست گمان بد ببرد (در عوض) به آنچه که واقعيت ندارد خوش‌گمان خواهد بود! (فهرست غرر، ص ۲۲۸)