سخنان بزرگان جهان در مورد تجارت

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : مَنْ باعَ و اشْتَری فَلْیَجْتَنِبْ خَمْسَ خِصالٍ وَ الاّ فَلا یَبِیعَنَّ وَ لا یَشْتَریَنَّ : الرِّبا، وَ الْحلْفَ وَ كِتْمانَ العیب وَ الْحَمْدَ اِذا باعَ والذَّمَّ اِذَا اشْتَری.

«بحارالانوار، ج103، ص95»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: فروشنده و خریدار باید از پنج خصلت دوری گزینند و الا از خرید و فروش خودداری کنند: 1. رباخواری 2. سوگند خوردن 3. نهان داشتن عیب‌ها، 4. ستایش كالا هنگام فروش 5. نكوهش کالا هنگام خرید.


 

2. قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : منْ اَقالَ نادِماً اَقالَهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ.

«میزان الحكمه، ج1، ص523»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: هر كس معامله شخص پشیمان را فسخ كند، خداوند روز قیامت از گناهان او بگذرد. 

8. قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : یا وَ زّانُ، زِنْ وَ ارْجَحْ.

«میزان الحكمه، ج1، ص523»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: ای توزین گر! وزن كن و اندكی بیافزای.


 

6. قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : التاجر الصَّدُوقُ تَحْتَ ظِلِّ الْعَرْشِ یَوْمَ الْقِیامَةِ.

«میزان الحكمه، ج1، ص528»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: بازرگان راستگو روز قیامت در زیر سایه ی عرش است.

 

قال الامام عَلی ـ علیه السلام ـ : اِذا طافَ فِی الْاَسْواقِ وَ وَعَظَهُمْ، یا مَعْشَرَ التُّجّار قَدِّمُوا الْاِسْتِخارَةَ وَ تَبَرَّكُوا بِالسُّهُولَةِ وَ اقْتَرِبُوا مِنَ الْمُتَتابِعینِ وَ تَزَیَّنُوا بِالْحِلْمِ وَ تَنازَهَوْا عَنِ الْیَمینِ وَ جانِبُوا الْكِذْبَ وَ ... .

«بحارالانوار، ج78، ص54»

امام علی ـ علیه السلام ـ وقتی در بازار می‌گشت و موعظه می‌فرمود چنین می‌گفت: هان ای گروه بازرگانان در آغاز از خدا خیر بخواهید و با سهل‌گیری بركت بجوئید و به خریداران نزدیك شوید (اخلاقاً و مكاناً) و به حلم و بردباری آراسته باشید و از سوگند باز ایستید و از دروغ دوری گزینید و از ستمگری كناره بگیرید و حق مظلومین را بپردازید و به ربا نزدیك نشوید و پیمانه و ترازو را كامل كنید و از اموال مردم كم نگذارید و در زمین فساد نكنید.

 

10. عَنِ النَّبِیِّ ـ صلی الله علیه و آله ـ : شَرُّ الْكَسْبِ كَسْبُ الرِّبا.

«بحارالانوار، ج103، ص115»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: بدترین درآمدها، درآمدی است كه از راه ربا بدست آید.

 

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : اِنَّ اللهَ غافِرُ كُلِّ ذَنْبٍ اِلّا مَنْ جَحَدَ مَهْراً اَوِ اغْتَصَبَ اَجِیراً اجَرَهُ اَوْ باعَ رَجُلاً حُرّاً.

«بحارالانوار، ج103، ص129»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: خداوند تمام گناهان را می‌آمرزد، مگر كسی كه مهر زنی را انکار کند یا مزد كارگری را غصب کند و یا شخص آزادی را بفروشد.

12. قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : غَبْنُ الْمُسْتَرْسِلِ رِباً.

«بحارالانوار، ج103، ص104»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: مغبون ساختن (متضرر کردن) كسی كه كار را به انصاف خود انسان سپرده، در حكم ربا است.

 

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : یا مَعْشَرَ التُّجّارِ، اِنَّ التُّجّارَ یُبْعَثُونَ فُجّاراً اِلّا مَنِ اتَّقَی اللهَ وَ بَرَّ و صَدَقَ.

«میزان الحكمه، ج1، ص527»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: هان ای بازرگان! همانا بازرگانان در قیامت گنه كار برانگیخته می‌شوند مگر كسی كه تقوای الهی پیشه كرده و نیكویی كند و راستگو باشد.

 

32. قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : یا صَاحِبَ الطَّعامِ، اَسْفَلُ هذا مِثْلَ اَعْلاهُ؟ مَنْ غَشَّ الْمُسْلِمینَ، فَلَیْسَ مِنْهُمْ.

«كنزالعمال، ج4، ص60»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: ای فروشنده طعام، آیا زیر این كالا همانند روی آن است؟ هر كس به مسلمانان خیانت كند, مسلمان نیست.

 

31. قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : اَلْمُسْلِمُ اَخُو الْمُسْلِمِ وَ لایَحِلُّ لِمُسْلِمٍ باعَ مِنْ اَخِیهِ بَیْعاً فِیهِ عَیْبٌ اِلّا بَیِّنَهُ.

«كنزالعمال، ج4، ص59»

رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: مسلمان با مسلمان برادر است و جایز نیست به برادرش چیز معیوبی را بفروشد مگر آن كه به او اعلام نماید.

 

28. قال الامام عَلی ـ علیه السلام ـ : لا تِجارَةَ كَالْعَمَلِ الصّالِحِ وَ لا رِبْحَ كَالثَّوابِ.

«میزان الحكمه، ج1، ص522»

امام علی ـ علیه السلام ـ فرمود: هیچ تجارتی همانند عمل صالح و هیچ سودی مانند پاداش الهی نیست.

29. قال الامام عَلی ـ علیه السلام ـ : التّاجِرُ الْجَبانُ مَحْرُومٌ وَ التّاجِرُ الْجَسُورُ مَرْزُوقٌ.

«وسائل الشیعة، ج12، ص323»

امام علی ـ علیه السلام ـ فرمود: بازرگان ترسو محروم است و بازرگان شجاع بهر‌ه‌مند.

 

30. قال الامام الصّادِقُ ـ علیه السلام ـ : اَرْبَعَةٌ یَنْظُرُ اللهُ عَزَّوَجَلَّ اِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ، مَنْ اَقالَ نادِماً اَوْ اَغاثَ لَهْفانَ اَوْ عَتَقَ نَسِمَةً اَوْ زَوَّجَ عَزَباً.

«وسائل الشیعة، ج12، ص4»

امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: در روز قیامت چهار كس مورد رحمت خداوند متعال قرار می گیرند: كسی كه معامله شخص نادمی را فسخ نماید، آن كه اندوه‌ زده‌ای را فریاد رسی كند، كسی كه برده‌ای را آزاد سازد و یا كسی كه زن یا مرد مجردی را همسر دهد.

 

قال الامام عَلی ـ علیه السلام ـ : تَعَرّضُوا لِلتّجاراتِ فَاِنَّ لَكُمْ فیها غِنیً عَمَّا فِی اَیْدِی النّاسِ وَ اَنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ الْمُحْتَرِفَ الْاَمِینَ.

«میزان الحكمه، ج1، ص520»

امام علی ـ علیه السلام ـ فرمود: دست به انواع بازرگانی بزنید كه تجارت‌ها عامل بی‌نیازی شما از اموال مردم است و براستی خداوند شخص صاحب حرفه درست‌كار را دوست دارد.