جام جم

بــــــا گلرخان بگوييد ما را به خود پذيرند           از عــــــــــاشقان بيدل، همواره دست گيرند

دردى است در دلِ ما، درمان نمى پذيرد           دستى به عاشقان ده، كـز شوقِ دل بميرند

پـــــا نه بــــه محفلِ ما، تاراج كن دل ما            بنگـــــــر به بــــاطل ما، كز آب و گِل خميرند

ســـوداگرانِ مرگيم، ياران شاخ و برگيم            رنـــــدان پا بــــــــرهنه، بر حال ما بــــــصيرند

پاكند مى‏فروشان، مستانِ دل‏خروشان            بــــربسته چشم و گوشان، پيران سر به زيرند

بــردار جام مى را، جم را گذار و كى را             فــــــرزند مـــــاه و دى را، كاينان چو ما اسيرند

جلوه جام

اى كــــــاش، دوست درد دلــم را دوا كـــند       گــــــر مهــــــربانيم ننمايد، جفــــــا كند

صوفـــى كه از صفــا، به دلش جلوه‏اى نديد       جامـــــــى از او گرفت كه با آن صفا كند

دردى ز بــى‏وفايـــى دلبر، به جـــان ماست       سـاقـــــى، بيــــار سـاغر مى تا وفا كند

بيگـــانه گشته، دوست ز من، جرعه‏اى بده        بــــــاشد كــــــه يــار غمزده را آشنا كند

پنهـــان به ســـوى منــــزل دلــــدار بر شدم        ترسم  كه محتسب، غم من بر ملا كند

آن يـــار گلعـــذار قـــــــدم زد به محفلـــــــم         تـــــا كشف راز از دل ايــــن پارســا كند

با گيسوى گشاده، سرى زن به شيخ شهر          مـــــگذار شيخِ مجلس رنــدان، ريا كند

رازِ مستى

گشــاى در كه يار ز خُم نوش جان كند    راز درون خويش ز مستى، عيان كند

بـــا دوستان بگو كه به ميخانه رو كنند      تا يار از خمـارى خـــود، داستان كند

بردار پرده از دل غمديده‏ات كه دوست      اشك روانِ خويش ز دامن، روان كند

با گل بگو كه چهره گشايد به بوستان      تا طيـــر قدس، راز نهــان را بيان كند

جـــــامى بيار بـــــر در درويش بى‏نوا        تا رازِ دل عيـــــان، برِ پير و جوان كند

بلبل به باغ، ناله كند همچو عاشقان       گــــويى كه ياد از غم فصل خزان كند

بگـــــذار دردمنـــــــدِ فـــــــراقِ رُخ نگار     از درد خــويش، نالــه و آه و فغان كند

پرده نشين

اين قافلــــه از صبح ازل، ســــوى تــــو رانند         تا شـــام ابـــد نيز به سوى تو روانند

سرگشته و حيران، همه در عشق تو غرقند         دلسوخته، هر ناحيه بى تاب و توانند

بگشـــــــاى نقــــــاب از رُخ و بنماى جمالت          تا فـــاش شود آنچه همه در پى آنند

اى پــــرده نشين در پــــــى ديــــدار رُخ تـــو          جــــانها همه دل باخته، دلها نگرانند

در ميكــــده، رنـــــدان همه در ياد تو مستند          با ذكـــــر تـو در بتكده‏ها پرسه زنانند

اى دوست، دل ســـوختــه‏ام را تو هدف گير           مــــژگان تـــو و ابروى تو، تير و كمانند

سايه لطف

بــوى گل آيد از چمن، گويى كه يار آنجا بود       در بـــــــاغ جشنى  دلپسند از يـــــــاد او، بر پا بود

بـــر هر ديارى بگذرى، بر هر گروهى بنگرى       با صــــــد زبان، با صد بيان، در ذكـــــر او غوغــا بود

آن سرو دل آراى من، آن روح جان افزاى من       در ســايه لطفش نشين كاين سايـــــــه دل آرا بود

اين قفلـــها را بـاز كن، از اين قفس پرواز كن       انجــــام را آغــــــاز كـــن كــــــــآنجا ز يـــــار آوا بود

اين تارها را پــاره كن و اين دردها را چاره كن       آواره شـــو، آواره كـــن از هر چه هستـــــى‏زا بود

بردار اين ارقــــــام را، بگـــــذار اين اوهـام را         بستان ز ساقى جام را، جامى كه در آن "لا" بود

درياى فنا

كـــــــاش، روزى به سـر كوى توام منزل بود          كــــه در آن شـــــــادى و اندوه، مـــراد دل بود

كـــــــاش، از حلقـه زلفت، گرهى در كف بود         كه گـــــــره بـــــازكن عقـــــده هـر مشكل بود

دوش كـــز هجر تو دلْ حالت ظلمتكده داشت         ياد تو، شمـــــع فـــــــروزنــــــده آن محفل بود

دوستـــان مـــى‏زده و مست و ز هوش افتاده         بى نصيب آنكه در اين جمع، چو من عاقل بود

آنكه بشكست همه قيد، ظلوم است و جهول         وآنكه از خويش و همه كــون و مكان غافل بود

در بـــر دلشــــدگان، علمْ حجاب است، حجاب         از حجاب آنكه بـرون رفت، بحـــق جاهـــل بود

عاشــــق از شوق به درياى فنا غوطه ور است         بيخبــــر آنكـــــــه به ظلمتكـــده ساحـــل بود

چــــــون به عشق آمـــدم از حوزه عرفان، ديدم          آنچـــــه خــوانديم و شنيديم، همه باطل بود

طريق عشق

فـــــــــــــراق آمد و از ديدگان، فروغ ربود          اگر جفا نكند يار، دوستيش چه سود؟

طلوع صبح سعادت، فــرا رسد كه شبش         يگــــانه يـــــار، به خلوت بداد اذن ورود

طبيبِ دردِ مــــن، آن گلـــــرخ جفا پيشه           به روى من درى از خانقاه خود نگشود

از آن دمى كه دل از خويشتن فرو بستم           طــريق عشق، به بتخانه‏ام روانه نمود

به روز حشــــر كـــه خوبان روند در جنّت           ز عـــاشقان طريقت كسى نخواهد بود

اگر ز عارف ســـالك، سخن بـــــود روزى           يقين بدان كه نخواهد رسيد بر مقصود

مستى نيستى

در محضــــــــر شيخ، يــــــادى از يار نبود         در خـــــانقــه از آن صنم آثــار نبود

در ديـــــــر و كليســــا و كنيس و مسجد         از ســـاقــــى گلعـــــذار ديــّار نبود

ســــرّى كــه نهفته است در ســـاغر مى        با اهــــل خِـــرد، جــرأت گفتار نبود

دردى كه ز عشق، در دلِ مــى زده است         با هشياران مجـــــال اظهـــار نبود

راهى است ره عشق كـــــه بـــا رهرو آن         رمــزى باشد كه پيش هشيار نبود

زين مستى نيستى كه در جان من است         در محكمــــه هيچ جــاى انكار نبود

هشيار مبــــاش و راه مستـــــان را گيـــر          كانـــــدر صف هشياران، ديدار نبود

سلطان عشق

گـر سوز عشق در دل مـــــا رخنه گر نبود        سلطان عشق را به سوى ما نظر نبود

جــــان در هـــــواى ديــــدن دلـــدار داده‏ام        بايـــد چه عذر خواست، متاع دگر نبود

آن ســــر كــــه در وصال رخ او، به باد رفت        گـــر مانـــــده بود، در نظر يار سر نبود

مـــــوسى اگــــر نديد به شاخ شجر رُخش       بـــى‏شك درخت معـرفتش را ثمر نبود

گـر بار عشق را به رضا مى‏كشى، چه باك       خــــاور به جــــا نبــــود و يا باختـر نبود

بلقيس وار گـــر در عشقش نمــــــى زديم        مــــا را به بـــارگــاه سليمان، گذر نبود

گــــر مرغ باغ قدس، به وصلش رسيده بود        در جمــع عاشقان تو، بى بال و پر نبود

كعبه عشق

از دلبــــرم به بتكـــــــده، نام و نشان نبود           در كعبــــــــه نيز جلـوه‏اى از او عيان نبود

در خانقــــــــاه، ذكرى از آن گلعذار نيست           در ديــــــر و در كنيسه، كلامى از آن نبود

در مَــــدْرسِ فقيه به جز قيل و قال نيست          در دادگـــــــاه، هيچ از او داستــــــان نبود

در محضـــــر اديــــب شـــــدم، بلكه يابمش        ديــــدم كلام، جـــــز ز معــــانى بيان نبود

حيــــرت‏زده شـــــدم به صفــــــوف قلندران         آنجــــا بجــــز مديحتى از قلـــــــدران نبود

يك قطــــره مـــــى ز جام تو اى يار  دلفريب        آن مى دهد كه در همـه ملك جهان نبود

يك غمزه كرد و ريخت به جان، يك شرر كز آن      در بــــارگـــــــــاه قــدس برِ قدسيان نبود

گواه دل

ســـاغر از دست ظريف تو، گناهى نبود        جز سر كوى تو اى دوست، پناهى نبود

درِ امّيد ز هر سوى به رويم بسته است       جـــز در ميكــــده امّيـــد به راهـــى نبود

آنكــــه از بـاده عشق تو، لبى تازه نمود        ملك هستى بر چشمش پرِ كاهى نبود

گــــــر تو در حلقـــه رندان نظرى ننمايى        به نگاهت، كه در آن حلقه، نگاهى نبود

جـان فــــداى صنم باده فروشى كه بَرَش       هستى و نيستى و بنده و شاهى نبود

نظــــرى كن كه نباشد چو تو صاحبنظرى        به مريضى كه در او جز غم و آهى نبود

عاشقـــم، عاشق دلسوخته از دورى يار         در كفـــم جــز دل افسرده گواهى نبود

زنجير دل

جـــز گل روى تـــــــو، امّيــد به جايى نبود        درد عشق است، به غير تو دوايى نبود

بنده مـــــوى توام، دست فشـــانى نرسد        راهـــى كــــوى تــــوام، راهنمايى نبود

حلقـــه زلف تو زنجيـــــر دل غمگين است         از دلـــم جـــز رُخ تو حلقه گشايى نبود

صوفى صافى از اين ميكــــده بيـــرون نرود         كه بجـــز كلبــــه عشـّاق صفايى نبود

عاكف كوى بتان باش كه در مسلك عشق        بــــوسه بر گــــــونه دلدار خطايى نبود

خادم پير مغان باش كه در مـــذهب عشق        جــــــز بت جام به كف، حكمروايى نبود

خضر راه

چــه شد كه امشب از اينجا گذارگاه تو شد           مگـــــر كه آه من خسته، خضر راه تو شد؟

بســـــــــاط چون تو سليمان و كلبه درويش           نعـــــــــــــــوذ باللّه، گويى ز اشتباه تو شد

كنـــــــــون كه آمدى و با چو من صفا كردى            بســـــــــاط فقر چو كاخ شه از پناه تو شد

شبـــــى كه ظلمتش از دود آه من، بُد بيش          چــــــــــو روز، روشن از نور روى ماه تو شد

بگو به شيخ كه امشب بهشت موعود است          نصيب مـــــن به عيان، خواه يا نخواه تو شد

تـــــو شـــــاه انجمنِ حُسن و "هندى" بيدل           هر آنچه هست ز جان، خاك بارگاه تو شد

كتاب عمر

پيـــــــــــرى رسيد و عهـــــــــد جـــوانى تباه شد               ايّام زنــــدگى، همــــــه صــرف گناه شد

بيــــــــــراهه رفتـــــه پشت به مقصد، همــى روم              عمــــرى دراز، صرف در اين كـوره راه شد

وارستگــــان، به دوست پنـــــــــاهنده گشتـــــه‏اند             وابسته‏اى چو من به جهـان، بى پناه شد

خودخواهى است و خودسرى و خودپسندى است             حاصل ز عمرِ آنكه خــــودش، قبله‏گاه شد

دلــــــدادگان، كــــــه روى سفيدنـــــــــــد پيش يار             رنج مـــــرا نديده كـــــه رويــــم سيـاه شد

افســـــوس بـــــر گذشتــــــه، بر آينده صد فسوس             آن را كـــه بستــه در رسن مال و جاه شد

از نـــــــورْ رو به ظلمتــــــم؛ اى دوست، دست گير              آن را كـــه رو سيه بــه سراشيب چاه شد

دعوى اخلاص

گــــر تــــو آدم‏زاده هستى "عَلّم اَلاَسما" چه شد؟       "قابَ قَوْسينت" كجا رفته است؟ "اَوْاَدْنى" چه شد؟

بـــــر فـــــــــراز دار، فـــــــــرياد "اَنَا الحق" مى‏زنى         مــــــدّعىِ حــــــــق طلب، اِنيّت و اِنّـــــا چه شد؟

صــــوفى صـــــافى اگر هستى، بكن اين خرقـه را          دم زدن از خــــويشتن با بـــــوق و با كرنا چه شد؟

زهــــــد مفـــــــروش اى قلنـــــدر، آبروى خود مريز          زاهـــــد ار هستى تو، پس اقبال بر دنيا چه شد؟

اين عبــــادتــها كه ما كرديم، خوبش كاسبى‏است          دعــــــــــوى اخلاص با اين خود پرستيها چه شد؟

مــــــرشد از دعوت به سوى خويشتن، بردار دست          "لا الهت" را شنيدستم؛ ولــــــــى "الاّ" چه شد؟

مـــــاعر بيمايه، بشكن خـــــامـــــه آلــــــــــــوده‏ات          كـــــــــــم دل‏آزارى نما، پس از خدا پروا چه شد؟