جامِ ازل

مــــــازاده عشقيم و پســــرخـــوانده جاميم          در مستى و جــــــانبازى دلدار تماميم

دلـــــــداده ميخــــــــــانه و قــــربانى شربيم          در بارگــــــه پيرمغان، پيــــــــر غلاميم

همبستر دلـــــــــدار و زهجــــرش به عذابيم          در وصـــل غريقيم و به هجران مداميم

بى رنگ و نـــــــــواييم؛ ولــــــى بسته رنگيم         بى نام ونشانيم و همى در پى ناميم

با صوفــــــــى و با عارف و درويش، به جنگيم          پـــــــــرخاشگـر فلسفه و علم كلاميم

از مــــــــــدرسه مهجور و ز مخــــــلوق كناريم         مطــــــرود خرد پيشه و منفور عواميم

با هستى و هستى طلبان، پشت به پشتيم           بــــــا نيستى از روز ازل گام به گاميم

بار يار

اكنون كه در ميكده بسته است به رويم        بهتر كــــه غم خـــــويش به خمــّار بگويم

من كشتــه آن سـاقى و پيمانه عشقم         مــــن عــــــــاشِق دلداده آن روى نكويم

پروانــــــه صفت در بــرِ آن شمع بسوزم         مجنــــــــــــونم و در راه جنون باديه پويم

راز دل غمـــــديده خـــود را به كه گويم؟         مـــن تشنه جام مى از آن كهنه سبويم

بــــــردار كتاب از بــــــرم و جام مى آور           تا آنچه كه در جمع كتب نيست، بجويم

از پيچ و خـــم عِلم و خرد، رخت ببندم            تا بــــــــــار دهد يار، به پيچ و خم مويم

وادى ايمن

مــن در اين باديــــــه صاحبنظرى مـــى‏جويم      راه گــــــم كــــــرده‏ام و راهبرى مى‏جويم

از ورق پــــــاره عرفان، خبرى حـــاصل نيست      از نـــــــهانخــــانه رندان، خبرى مى‏جويم

مسند و خــــرقه و سجــاده ثمـــربخش نشد      از گلستـــــــان رُخ او، ثمــــــرى مى‏جويم

ايمنــــــى نيست در اين وادى ايمـن، مــــا را       من در اين وادى ايمن، شجرى مى‏جويم

تــــــرك ميخـــــــانه و بتخانه و مسجد كردم        در ره عشقِ رُخت، رهگـــــذرى مى‏جويم

سفــــر از هيچ به سوى همه چيزم، در پيش       لنگ لنگـــــــن روم و همسفرى مى‏جويم

گفته بودى كه ره عشق، ره پر خطرى است        عــــــاشقم من كه ره پر خطرى مى‏جويم

اندر اين ديـــــر كهــــن، ريخته شد بال و پرم         بـــــــهر منزلگه خود، بال و پرى مى‏جويم

بت يكدانه

خـــرّم آن روز كــه ما عاكف ميخانه شويم     از كف عقل، بــرون جسته و ديوانه شويم

بشكنيــــــــــــــم آينه فلسفه و عرفان را      از صنمخــــــــــانه اين قافله، بيگانه شويم

فارغ از خـــــــــانقه و مدرسه و دير شده      پشت پايى زده بر هستى و فرزانه شويم

هجرت از خويش نموده، سوى دلدار رويم     والــــــه شمع رُخش گشته و پروانه شويم

از همــــــــــــه قيد بريده، ز همه دانه رها     تا مگــــــــــــر بسته دام بت يكدانه شويم

مستى عقل ز سر برده و آييم به خويش     تا بهـــــــــــوش از قدح باده مستانه شويم

مىِ چاره ساز

ســـاقى، به روى من درِ ميخانه بــاز كن       از درس و بحث و زهد و ريا، بى‏نياز كن

تــــارى ز زلفِ خم خم خود در رهم بنــه       فارغ ز علـم و مسجد و درس و نماز كن

داوودوار نغمــــه زنـــــــان ساغــــرى بيار      غــافــــل ز درد جاه و نشيب و فــراز كن

بــــــر چين حجاب، از رُخ زيبــــا و زلف يار      بيگانــــه ام ز كعبــــه و مُلك حجــاز كن

لبــريز كن از آن مىِ صافى، سبــوى من       دل از صفــــا به ســـوى بت تــركتاز كن

بيچاره گشته‏ام، ز غم هجر روى دوست        دعـــوت مــرا به جام مى چاره ساز كن

راز گشايى

بس كــــن اين يــاوه سرايى، بس كن      تــا به كى خويش ستايى، بس كن

مخلصـــــــــان لــب به سخن وا نـكنند       بـــــركَن ايـــن ثوبِ ريايى، بس كن

تو خطــــــــا كـــارى و حق، آگاه است       حيلــــه گـــــر، زهد نمايى بس كن

حــــق غنــــــىّ است، برو پيش غنى       نــــــزد مخلـــــوق، گـدايى بس كن

هر پرستش كه تو كردى، شرك است        بـــى خــــدا، چند خدايى بس كن

شــــرك در جـــــــــان تـــــو منزل دارد        دعــــوى شــــرك زدايــى بس كن

تــــــــوى شيطــــان زده و عشقِ خدا !       نبــــــرى راه به جـــــايى، بس كن

سيّئــــــات تـــــو، به است از حسنات         جــان مـــن، شرك فزايى بس كن

خيــــل شيطــــــــــان، نبود اهل اللّه           اى قلـــــم، راز گشـــايى بس كن

 بس كن كه در گفتار و نوشتار تو با همه ادعاهاى پوچ، بويى از حق نيست؛ پس اين قلم را كه در دست ابليس است، عفو كن و راه خود پيش گير؛ ولى از رحمت خداوند - تعالى - مايوس مباش كه آن، سر حلقه همه خطاها است.

 والسلام               

 روح اللّه الموسوى الخمينى

 25 بهمن 1365      

باده حضور

در لقــــــاى رُخش، اى پيـــر! مرا يارى كن     دستگيرى كن و پيرى كن و غمخوارى كن

از ســــــر كــــوى تو، مايوس نگردم هرگز      غمـــزه‏اى، غمـــزدگان را تو مـددكارى كن

هلــــه، با جرعه‏اى از باده ميخانه خويش     هــــــوشــم از سر ببر، آماده هشيارى كن

گــــر به لطفـــــــم ننوازى و پناهم ندهى      عشـــــوه كن، ناز كن، آغاز ستمكارى كن

عــــاشقم، عــــاشقم، افتاده و بيمار توام       لطف كــــــن، لطف، ز بيمار پرستارى كن

تو و سجّاده خويش و من و پيمانه خويش        با مـــن باده زده، هر چه به دل دارى، كن

گــــر نخــــــواهى ز سر لطف نوازى ما را        از درِ قهــــــــر بــــــرون آى و دل آزارى كن

ساحل وجود

عـــــــاشق روى توام، دست بـــدار از دل من         به خـــدا! جــــــــز رخ تو، حل نكند مشكل من

مهـــــــــر كـوى تو، در آميختــــه در خلقت ما          عشق روى تو، سرشته است به آب و گل من

نيست جــــز ذكر گل روى تـــو، در محفــل ما          نيست جــــز وصل تـــــو، چيز دگرى حاصل من

پاره كن پــــــرده انـــــوار، ميـــان من و خـــود           تا كند جلــــــوه، رخ مـــــــاه تو انـــــدر دل من

جلـــوه كن در جبــــــــل قلب من، اى يار عزيز          تــــا چــــو مـــوسى بشود زنده، دل غافل من

در ســــراپــــــاى دو عالم، رخ او جلوه‏گر است         كـــــه كنـــــد پــــــوچ، همـه زندگى باطل من

مــوج درياست جهان، ساحل و دريايى نيست         قطـــــره اى از نــــم درياى تو شد، ساحل من

زد خليل، عالـــم چون شمس و قمر را به كنار         جلــــــــوه دوست نباشد، چـــو من و آفل من

ساغر فنا

تـــا در جهــــــان بــــــود اثر، از جــــاى پاى تو       تا نغمــــه‏اى بــــود به فلك، از نداى تو

تا ساغر است و مستى و ميخوارگى و عشق      تا مسجد است و بتكـده و دير، جاى تو

تــــــا هست رنگــــــى، از سخــــن دلــپذير تو      تا هست بويـــــى، از تو و از مدّعاى تو

تـــــا هست واژه اى ز تــــــو در بين واژه هـــا       تا هست رونقــــى ز تو و گفته هاى تو

هـرگز نه آنچه در خور عشق است و عاشقى       تا يك نشــــــــــانه‏اى نبود، از فناى تو

كعبه در زنجير

خـــــار راه منــــــــــى اى شيخ! ز گلــــزار برو     از ســـر راه من اى رنـــــد تبهكـــــــار، برو

تو و ارشاد من، اى مرشد بــــى رشد و تباه؟!     از بـــــرِ روى مـــن اى صوفــــى غدّار، برو

اى گــــــرفتار هواهــــاى خـود، اى دير نشين       از صف شيفتگـــــــــان رخ دلــــدار، بــــرو

اى قلندر منش، اى باد به كف، خرقه به دوش     خــــرقــــــه شــرك تهى كرده و بگذار برو

خـــــانه كعبــــه كــه اكنون، تو شدى خادم آن     اى دغــــل! خادم شيطانى، از اين دار برو

زين كليســـــاى كـــــه در خدمت جبّاران است     عيسىِ مريم از آن، خــود شده بيزار، برو

اى قلـــــم بر كفـــــــِ نقـــــــــــــــّادِ تبهكارِ پليد     بنه اين خــامـــه و مخلـــــوق ميـــازار، برو

باده عشق

مــــن خراباتى‏ام؛ از من، سخن يار مخواه      گنگم، از گنگ پريشان شده، گفتار مخواه

من كــه با كورى ومهجورى خود سرگرمم     از چنين كور، تــــــــو بينايى و ديدار مخواه

چشم بيمـــــار تو، بيمــار نموده است مرا     غير هــــــذيان سخنى از من بيمار مخواه

با قلنـــدر منشين، گر كه نشستى هرگز      حكمت و فلسفـــه و آيـــــه و اخبار مخواه

مستم از باده عشق تو و از مستِ چنين       پند مردان جهــــان ديده و هشيار، مخواه

شمس كامل

صف بيــــــاراييد رنــــــــدان، رهبر دل آمده      جـــان براى ديـدنش، منزل به منزل آمده

بلبل از شوق لقـــايش، پر زنان بر شاخ گل    گل ز هجــر روى ماهش، پاى در گِل آمده

"طور سينــا" را بگو: ايّام "صَعْق" آخر رسيد    مــــوسى حق، در پـى فرعون باطل آمده

بانگ زن، بـــــر جمع خفّاشان پست كوردل     از وراى كـــوهساران، شمس كامل آمده

بـــازگو اهريمنان را، فصل عشرت بار بست    زندگــــى بر كـــــامتان زهـــر هلاهِل آمده

دلبـــر مشكل گشـــــا، از بام چـــرخ چارمين   با دم عيســــى، بـــراى حل مشكل آمده

غم مخور اى غرق درياى مصيبت، غم مخور    در نجــــاتت نوح كشتيبان به ساحل آمده

عطر يار

مـــــا نــــدانيم كه دلبستــــه اوييم، همه       مست و سرگشته آن روى نكــــوييم، همه

فـــــارغ از هر دو جهانيم و ندانيم كـــه ما        در پــــى غمــــــــزه او باديـــه پوييــم، همه

ســــاكنان در ميخـــــانه عشقيم، مـــدام        از ازل، مست از آن طــــرفه سبوييم، همه

هر چه بوييم ز گلزار گلستـــان وى است         عطـــر يـــــار است كه بوييده و بوييم، همه

جــــز رخ يـــــار، جمالــــى و جميلى نبود         در غم اوست كه در گفت و مگوييم، همه

خود ندانيم كه سرگشته و حيران همگى         پــــى آنيم كــــه خـود روى به روييم، همه

درياى هستى

در غم عشقت فتــــــادم، كاشكى درمان نبــــودى      من سر و سامان نجويم، كاشكى سامان نبودى

زاده اسمـــــــــــاء را با جَنّةُ الْمَأوى چـــه كــــارى؟       در چــــمِ فردوس مى ماندم، اگر شيطان نبودى

از مَلَك پـــــرواز ـكن و ز ملك هستى، رخت بر بند       نيست آدم‏زاده آنكس كــــز مَلَك پـــــــرّان نبودى

يــــــوسفا، از چـــــــــاه بيرون آى تا شاهى نمايى       گرچه از اين چــــــاه بيرون آمـــدن، آسان نبودى

ساغرى از دست ساقى گير و دل بر كن ز هستى       بر شـــــــود از قيد هستى آنكه فكر جان نبودى

عـــــــاشقم، عاشق كه درد عشق را جز او نداند        غــــرق بحــر عشقم و چون نوح پشتيبان نبودى

بار امانت

غــمى خواهم كه غمخوارم تـو باشى       دلــــــى خواهم، دل آزارم تو باشى

جهــــــــان را يك جـــوى ارزش نباشد        اگر يــــــــــــارم، اگر يارم تو باشى

ببــوسم چــــوبـــه دارم به شـــــــادى       اگر در پـــــــــــاى آن دارم تو باشى

به بيمـــــارى، دهــــم جان و سر خود        اگر يار پـــــرستارم تـــــــــو باشى

شــــوم، اى دوست! پرچمدار هستى        در آن روزى كه ســـردارم تو باشى

رسد جــــانم به فـــوق "قاب قوسين"        كه خورشيد شب تــــارم تو باشى

كِشم بــــــار امـــــــــانت، با دلى زار         امـــــانتـــــدار اســــرارم تو باشى