مقبره شيخ حيدر پدر شاه اسماعيل اول كه بنايي شبيه برج است با شماره 184 به ثبت آثار باستاني ملي رسيده است. اين مقبره در باغ سبز و با صفايي كه قبرستان قديمي مشگين شهر بوده و در مركز شهر قرار دارد، واقع شده است. نماي خارجي اين بنا به صورت برج بلندي به ارتفاع تقريبي 18 متر و به قطر 5/10 متر به صورت استوانه اي است كه در چهار سوي آن نماي درگاه مانندي با تزيينات معقلي تعبيه نموده و ورودي اصلي فوقاني را در جبهه باختري قرار داده اند . سرداب آن زير برج قرار دارد و داراي يک در ورودي در شمال برج است. در قرن اخير اتاق و راهرويي بزرگ براي بيتوته متولي بنا و زايران ساخته بودند كه با راه پله و راهرو به سرداب متصل مي شد. امروزه كه اين اتاق ها را برچيده اند، در ورودي اصلي نمايان شده و تزيينات آن به خوبي ديده مي شود .
درباره‌ي تاريخ بناي آن نظرات متعدد وجود دارد. عده اي از باستان شناسان و مورخين سال بناي آن را اوايل قرن دهم يعني سال 915 هجري قمري مي دانند، ولي بنالدويلبر معتقد است كه اين بنا از آثار قرن هفتم و هشتم هجري قمري است و در دوره صفويه نسبت به تكميل و تزيينات كاشي كاري آن همت گماشته اند. با توجه به نوع مقرنس كاري كتيبه هاي كوفي نظريه بنالدويلبر صحيح به نظر مي رسد. اين بنا تقريبا مقارن با اواخر حكومت مغول مي باشد و كاشي كاري آن كامل تر از كاشي كاري مقبره اولجاتيو در سلطانيه است و به 709 تا 711 هجري قمري مربوط مي شود . بند برج بنا به احتمال قوي از سوره هاي قرآن به صورت كاشي هاي فيروزه اي در متن آجر تزيين شده است. قبل از اين كه متن آن خوانده شود اين جا را بقعه «الله علي الله» مي گفتند. يكي از اساتيد خط كوفي بر اساس نظريه خود بدنه بنا را از سوره هاي قرآن دانسته است .
داخل مقبره از دو طبقه تحتاني و فوقاني تشكيل شده است و درب ورودي سردابه در شمال برج قرار دارد كه به وسيله يک راه پله بلند به راه باريک منتهي به سردابه راه يافته است. طاق اين قسمت بر روي ستون آجري در وسط و ديواره هاي جانبي قرار دارد. مدفن شيخ حيدر در منتهي اليه سردابه قرار گرفته است. پلان برج يا اتاق فوقاني به شكل دوازده ضلعي منظمي است كه هر ضلع آن 20/2 متر مي باشد و به علت احداث شيارهاي سراسري در سطح داخلي برج، بنا بلندتر ساخته شده و ارتفاع بيش تري دارد . ديوارهاي جانبي داخل قبلا داراي تزيينات گچ بري بوده كه به مرور زمان از بين رفته است. امروزه در داخل بنا هيچ گونه تزييني وجود ندارد و تا كنون تاريخ و كتيبه اي كه نشان گر صاحب اصلي اين مقبره باشد، به دست نيامده است .
در ورودي و سه پنجره آن با مقرنس كاري گچي و كاشي تزيين شده است و قاب محرابي شكل بر همه جاي بنا ديده شده مي شود. در دو سوي در ورودي، دوگل پر و دو قطعه سنگ رسوبي كرم رنگ به ابعاد 80× 70 سانتي متر كنده كاري شده كه به دوره پيش از صفويه منسوب است. سطح داخلي بنا نيز بسيار زيبا است. مقطع بنا در سطح داخلي 12 ضلعي منتظم و هر ضلع آن 2/2 متر است . قسمت بالا با باريكه هاي گوشه و كمي بالاتر با طاقچه هاي نيمه مدور كه بالاي آن ها مقرنس كاري آجري است، بلندتر جلوه مي كند. قاب و نماي محراب مانند سردر و پنجره هاي مسدود و به رنگ هاي سياه، آبي سير و سفيد در قرنيس، كاشي لعاب، شكاف روكار آجري با كاشي هاي مربع آبي روشن كه طرح سراسري و اسامي مقدسي تشكيل مي دهند و هم چنين سفال بدون لعاب قرمز در كتيبه هاي خراب شده در دور سردر، مجموعه زيبايي هاي معماري آن را تشكيل مي دهد
