حجت الاسلام علی صدوقی، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در رابطه با تربیت ارزشی فرزندان با الهام از سیره و تربیت علوی اظهار کرد: در روایات ما پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه و آله و امیرالمومنین امام علی علیه السلام به عنوان پدران امت معرفی شده اند؛ یعنی همه ائمه اطهار علیهم السلام و در عصر حاضر، حضرت امام مهدی علیه السلام پدران امت هستند.
وی افزود: بنابراین، هر پدر و مربی ای یا حتی هر مادری اگر بخواهد تعامل تربیتی با فرزند خود داشته باشد باید نظام ارتباطاتی خود با فرزندانش را در راستای رهنمودهای این پدران بزرگوار(ع) از نظر تربیتی تنظیم کند.
این کارشناس اخلاق تصریح کرد: از مجموعه محتوای فرهنگ اهل بیت علیهم السلام در حوزه تربیت چنین به دست می آید که اگر بتوانیم 4 خصلت اساسی را در فرزندانمان ایجاد کنیم، آنها می توانند در این جامعه باز و متضاد، بهترین نوع موضع‌گیری ها را داشته باشند. ما باید فرزندانمان را برای روزی تربیت کنیم که خودمان در کنار آنها نیستیم و آنها باید به استناد مبانی و فرهنگ خود و تحلیلی که متأثر از این مبانی و فرهنگ است در برخورد با زندگی موضع گیری درستی داشته باشند.
استقلال و شخصیت فرزندان را هم به لحاظ روش و هم محتوا جدی بگیریم
حجت الاسلام صدوقی اولین خصلت در این رابطه را استقلال و شخصیت فرزند برشمرد و افزود: نخستین خصلتی که ما باید در یک جامعه متضاد - که رسانه ها لحظه به لحظه آن را محاصره می کنند- به فرزندانمان بیاموزیم استقلال شخصیت است. ما باید استقلال و شخصیت فرزندان را هم از نظر محتوا و هم از نظر روش جدی بگیریم. از نظر روش یعنی به گونه ای با آنها رفتار کنیم که تکریم شخصیت را احساس کنند؛ شخصیت آنها را با بی ادبانه خطاب قرار دادن، خرد نکنیم؛ حریم آنها را نشکنیم؛ آبروی آنها را نبریم و چهارچوب شخصیت آنها را از نظر اجتماعی حفظ کنیم.
وی در تبیین حفظ شخصیت و استقلال فرزندان به لحاظ محتوایی گفت: از نظر محتوا باید معیارهایی را در اختیار آنها قرار دهیم که این معیارها بتواند نقش یک فیلتر فعال را بازی کند که وقتی با یک رسانه برخورد می کنند (مثبت یا منفی) یا با حادثه ای در حریم زندگی مواجه می شوند، فیلتری داشته باشند که هر چیزی را روی هوا نپذیرند. این فیلتر در آموزه های دینی ما تقوا است «لِباسُ التَّقْوى ذلِکَ خَیْرٌ ذلِکَ»
صدوقی با اشاره به اهمیت و جایگاه تقوا در این عرصه تصریح کرد: تقوا به یک لباس تشبیه شده و لباس آن شخصیت ویژه ای است که در نهاد یک فرزند تعبیه می شود و اجازه نمی دهد که حریم او مورد تجاوز قرار بگیرد.
انتقادپذیر نیستیم چون خدامحور نیستیم
«حریت و آزاد منشی» دومین خصلتی است که این کارشناس مرکز تخصصی مهدویت ضمن اشاره به آن گفت: ما بسیار کم انتقادپذیر هستیم، علت این مسئله آن است که ما خودخواهیم نه خداخواه؛ خودمحور هستیم نه خدامحور. انسان حرِّ و آزاد، خدامحور است. ما باید خدامحوری را در قلب فرزندانمان جاسازی کنیم. وقتی خدا در قلب آنها حاکم شد فرزند ما از غیر خدا آزاد است. لذا حق جو و حق پرست خواهد شد. پس در صحنه های گوناگون زندگی، سعی می کند که ملاک انتخاب و ملاک موضع گیری او حق باشد، اینجاست که حریت او شکوفا می شود و انتقادپذیری رشد و بالندگی و تحول به وضوح در او نمایان می شود. چرا که وابستگی به چیزی ندارد و با آرامش حرکت خود را در جهت عشق و معرفت به خدا انتظام بخشی می کند.
حجت الاسلام صدوقی ادامه داد: سومین خصلت آن است که زمینه رشد فکری و عقلی و قدرت تحلیل مسایل را برای او فراهم کنیم. یعنی فرزند ما قدرت تحلیل مسایل گوناگون زندگی را مبتنی بر تفکر و تعقل به دست آورد. الان فرزندمان ما اندیشه ورزی ندارند. با بازی های رایانه ای مسخ شده اند، تفکر آنها تعطیل است، ذهن آنها فعال نیست و قدرت تحلیل مسایل را ندارند؛ معیاری هم ندارند که بتوانند بر اساس آن موضع گیری کنند. لذا وقتی دختران و پسران ما ازدواج می کنند چون تحلیل و تعریفی از زندگی ندارند زود پژمرده شده و به طلاق می رسند.
وی یادآور شد: ما باید فرزندانمان را با زندگی آشنا کرده و به آنها آموزش دهیم که زندگی کوهی از مشکلات است اما همه مشکلات با تفکر و تعقل و تدبر حل می شود بنابراین، باید زمینه اندیشه ورزی و تمرین فکری و عقلی را برای فرزندان فراهم کرد.
احساس مسئولیت فرزندان باید مبتنی بر انس، ایمان و عاطفه عقلانی باشد
چهارمین خصلتی که صدوقی به آن اشاره کرد «تعاملات عاطفی فرزندان» است که در این باره گفت: ما باید تعاملات عاطفی فرزندانمان را با امت اسلامی، با جامعه و انسان ها برقرار کنیم یعنی احساس مسئولیت ویژه مبتنی بر ایمان، انس، معرفت و مبتنی بر عاطفه عقلانی را در فرزندان ایجاد کنیم تا آنها پیوندی میان خود و سایر مردم دنیا ببینند و احساس کنند که با امت اسلام پیوند دارند.
کارشناس دینی در ادامه ابراز کرد: وقتی ما در نماز می گوییم «السلام علینا و علی عباد الله الصالحین» این یک پیوند است یعنی سلام بر ما و همه بندگان سالم خدا در آمریکا، اروپا، آفریقا و ... یعنی هر جا انسان جهت داری به عنوان یک مسلمان حضور دارد و طریق زندگی او بر اساس فلاح و رستگاری است او برادر من است! «إنّما المومنون الاخوه» بنابراین ملاک اخوت، خون، نژاد، قومیت و ناسیونالیسم نیست بلکه ملاک ایمان است.
وی اظهار کرد: اگر این 4 خصلت را اضلاع یک مربع در نظر بگیریم و قطب های آن را رسم کنیم در داخل این مربع 4 مثلث متساوی الساقین ایجاد می شود. مرکز ثقل تلاقی این قطب ها را می توان «اسلام»، «ولایت اهل بیت(ع)»، «رضایت امام زمان(عج)»، «قرآن و عترت(عج)» یا هر عنوان دیگری نام نهاد. به عبارت دیگر استقلال و شخصیت فرزندی که با این خصلت ها تربیت می شود تحت «قرآن و عترت(ع)» یا «ولایت» و ... هویت پیدا می کند و آشکار می شود.
حجت الاسلام صدوقی در پایان خاطرنشان کرد: اگر محور تربیت را توحید قرار دهیم و محور عمل ما این باشد که در مسیر رضایت امام زمان علیه السلام حرکت کنیم، این خصلت ها ایجاد می شود و از این طریق جامعه به یک جامعه مستقل، آزاد و درخور تحول و حرکت تبدیل خواهد شد. بالندگی، طراوت، شادابی و نشاط به وضوح در این جامعه مشهود خواهد بود و این نقطه عطفی است که ما به آن نیاز داریم. چرا که سکویی است که می تواند فردای انقلاب اسلامی را بسازد و آن را در مسیر ظهور قرار دهد. همچنین جامعه ی فردا را جامعه ای منتظرانه تعریف و تربیت کند. توصیه می کنم نامه ۳۱ نهج البلاغه را که پدری مهربان یعنی امیرالمومنین علیه السلام برای فرزندشان امام حسن علیه السلام نگاشته است را باید بخوانیم چراکه توصیه های ارزشمندی دارد و می تواند هویت ارزشی مبتنی بر تربیت علوی را برای منتظران تبیین کند.
