مریم، به‌روایت مسلمانان دختر عمران، خواهر (یا از نسل) هارون و از طایفهٔ لاوی بود ولی به‌روایت مسیحیان از از طایفه یهودا بود و نسب‌اش به داوود پادشاه می‌رسید.
مادرش، حنّا نام داشت و دختر ابیّا بود که خواهرش الیصابات، همسر زکریّا می‌شد.
مریم در ناصره شهری در جلیل به‌دنیا آمد و در زمان تولّد مریم، پدرش عمران کشته شده بود.
"ولادت مریم ۵۵٧٠ سال بعد از هبوط حضرت آدم بوده و تولد حضرت مسیح با توجه به تواریخ دول و ملل روی زمین در آن زمان ۵۵٨۵ سال بعد از هبوط حضرت آدم بوده است".
و بنابه نقل صاحب ناسخ‌التواریخ، فاصله تولد حضرت مریم و حضرت عیسی ۱۵ سال بوده است و حضرت مریم از سن ۱٣ سالگی به عیسی باردار شده است.
بنابر این، تاریخ تولد مریم، را می‌توان شانزده سال پیش از میلاد تخمین زد.
اگرچه بین سخن دهخدا که بارداری مریم را در سن ۱٨ سالگی ذکر می‌کند با سخن صاحب ناسخ‌التواریخ اختلاف است، اما قول دوم که بارداری او در سن ۱٣ سالگی باشد، قوی‌تر به‌نظر می‌رسد.
با وجود این، با آن که زمان تولد مریم، در کتاب‌های اسلامی بر پایه‌ی حدس و گمان استوار هست، ولی بعید از واقعیت نمی‌نماید.
چنان که گفته شد، در مورد تولد مریم و سرگذشت او پیش از تولد عیسی مسیح در اناجیل مطلبی نیامده است.
در قاموس کتاب مقدس چنین سخن رفته: "باکره که مادر مسیح و از سبط یهودا و از نسل داود و خویش الیصابات، مادر یحیی تعمیددهنده که از سبط لاوی و نسل هارون بود و بعد از حوادث طفولیت مسیح یعنی زیارت شبانان و مجوسیان و ختنه مسیح و حاضر نمودنش در هیکل و به مصر رفتن به‌هیچ‌وجه مریم باکره بیش از پنج مرتبه در کتاب مقدس (عهد جدید) مذکور نیست."
به‌روایت قرآن، همسر عمران، در هنگام بارداری، آنچه در رحم داشت، برای خدمت در بیت‌المقدّس نذر کرد.
با این که فرزند عمران، دختر بود، او را در خدمتگزاری معبد آزاد گذاشتند.
حنّه دخترش را مریم به‌معنی عبادت کننده نام نهاد.
زکریا، شوهر خاله مریم، توانست کاهنان را متقاعد کند تا مریم برای خدمتگزاری معبد سلیمان در اورشلیم ساکن شود.
بر اساس روایت "انجیل"، "مریم" یک دختر عادی بود که تنها در روزهای اعیاد یهودیان به اورشلیم و "هیکل" می‌رفت.
در زندگی او پیش از سخن گفتن خداوند با وی، هیچ نشانه‌ای که حکایت از برتری و برگزیدگی او باشد، وجود نداشت.
در "انجیل" همچنین هیچ اشاره‌ای بر خدمت کردن "مریم" در معبد در کودکی و یا بزرگسالی وجود ندارد.
بر اساس اعتقاد مسیحیان، آنچه موجب انتخاب "مریم" به‌عنوان مادر و به دنیا آورنده "عیسای مسیح" بود، صرفا یک انتخاب بود که از جانب خداوند و با حکمت او انجام گرفت.
در انجیل متی ۱٨:١ آمده است: "تولد عیسی چنین بود: مریم مادر او به عقد یوسف درآمده بود قبل از آنکه به خانۀ شوهر برود بوسیلۀ روح‌القدس آبستن شد."
و حتی مضحک‌تر از این عقیدۀ مورمونها دربارۀ مریم باکره است که می‌گویند: "مریم و خدا باهم ازدواج کرده بودند!"
اورسن پرات چنین می‌نویسد: "عیسی برای داشتن چنان بدن جسمانی نیاز به داشتن نه فقط مادر بلکه پدر نیز داشت.
به این دلیل پدر و مادر عیسی از نظر جسمانی می‌بایست به‌صورت زن و شوهر با متحد شده باشند.
مریم باکره در این مدت می‌بایستی همسر شرعی خدای پدر بوده باشد."
و باز در دنبالۀ همان صفحه آمده است:
"همانطور که خدا شوهر اول مریم بود محتمل است که او مریم را به یوسف فقط برای مدتی که در این زمین به‌سر می‌برند داد و بعد از قیام دوباره او را بار دیگر به همسری خود خواهد گرفت تا ارواح فناناپذیر در ابدیت تولید کنند."
عیسی مسیح ٣٣ ساله بود که به توطئۀ یهودیان توسط سربازان رومی به‌صلیب کشیده شد.
تاریخ‌نگاران اسلامی می‌نویسند:
"مریم در فراق فرزند همواره نالان بود و از خدا می‌خواست که از این جهان بدر شود و به فرزند عزیزش ملحق گردد.
مدت زندگانی وی ٦٣ سال بود و سپس درگذشت.[ناسخ‌التواریخ، جلد حضرت عیسی، ص ۱۱٣]
عقیده عیسویان آن است که چون مریم وفات کرد او را به خاک سپردند و بعد از ٣ روز زنده شد و از مدفن خود برخاسته به‌سوی آسمان عروج کرد.
او مانند عیسی همیشه زنده خواهد ماند".
اما شیخ باقر مجلسی روایت می‌کند که:
"حضرت مریم را حضرت عیسی (ع) غسل داد، چون صدیقه را باید صدیق غسل بدهد."[بحارالانوار، ج ۴٣، ص ٢٠٦، ح ٣٢، باب ٧]
این روایت به‌طور آشکار اشتباه است؛
زیرا، نه‌تنها به‌گفتۀ یوحنا "او زمانی که عیسی را مصلوب می‌کردند، در آنجا حاضر بود"، بلکه به‌گفتۀ صاحب ناسخ‌التواریخ "٦٣ سال زندگی كرد".
مورد اخیر حاکی از آن است که پس از مصلوب شدن عیسی، در حدود ۱۵ سال زنده بود.
مریم در کتاب مقدس
شجره‌نامۀ عیسی در انجیل‌های متی و لوقا ذکر شده است.
این شجره‌نامه‌ها تا حدی با هم متفاوت هستند.[راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٣٠]
اما نکتۀ مشترکی که در این دو شجره‌نامه دیده می‌شود، این است که هر دو آنها به شجرنامۀ یوسف نجار اشاره می‌کنند، در حالی که برخی از مسیحیان بر این باور هستند که لوقا اجداد مریم را در نظر داشته است؛
زیرا که عیسی "به‌حسب جسم از نسل داوود زاده شده" (رومیان ٣:١) و از خون مریم است.
راهنمای مطالعه کتاب مقدس می‌نویسد:
"شجره نامۀ مریم بر حسب رسوم یهودی، در اسم شوهرش یوسف مستقر بود. "
یوسف پسر هالی بود" (لوقا ٢٣:٣) و این بدین معنی است که هالی پدر زن یوسف بود و در واقع این یعقوب بود که پدر واقعی یوسف بود (متی ١٦:١)"[راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٣١]
به‌هر حال، بررسی درستی یا نادرستی این نظر در اینجا نمی‌گنجد؛ اما آنچه مسلم است، این است که در هیچ جای کتاب مقدس به پدر و مادر یا شجره‌نامۀ مریم به صراحت اشاره‌ای نشده است.
همچنان زمان زایش و دوران کودکی او مشخص نیست.
داستان مریم در انجیل لوقا با مژدۀ تولد عیسی آغاز می‌شود.
در این انجیل آمده:
"در ششمین ماه بارداری الیزابت، فرشتۀ خدا جبرائیل را به ناصره، یکی از شهرهای استان جلیل فرستاد تا وحی او را به دختری به‌نام مریم برساند. مریم نامزدی داشت به‌نام یوسف از نسل داوود پادشاه."
متی، پس از توصیف داستان تولد مسیح و سفر عیسی ١٢ ساله به اورشلیم، اشارۀ مختصری به مریم می‌نماید.
بر حسب متی (۵۵:١٣-۵٦) او مادر ٦ فرزند دیگر به غیر از عیسی بوده است.
اولین معجزۀ عیسی در قانای جلیل شامل تبدیل آب به شراب، به پیشنهاد مریم صورت گرفت (یوحنا ١:٢-١١).
بعدها دیده می‌شود که او سعی می‌کند که در ازدحام و شلوغی جمعیت عیسی را پیدا کند (متی ۴٦:١٢، مرقس ٣١:٣ و لوقا ١٩:٨)
و این همان زمانی است که عیسی برای مریم مشخص می‌کند که ارتباط خانوادگی او با عیسی هیچ امتیاز روحانی خاصی به او نخواهد بخشید.
او زمانی که عیسی را مصلوب می‌کردند، در آنجا حاضر بود و در همان زمان، عیسی او را به یوحنا می‌سپارد (یوحنا ٢۵:١٩-٢٧).
شواهدی حاکی از این که عیسی پس از قیام، خود را بر وی ظاهر نمود یا نه در دست نیست... آخرین باری که از مریم صحبت شده، در اعمال ١۴:١ است که در حال دعا با شاگردان بود.
اینها همۀ اطلاعاتی است که کتاب مقدس دربارۀ مریم ارائه می‌دهد.[راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٣٣]
سخن گفتن با فرشتگان
چون مریم بانویی پاک و برگزیده از سوی خداوند بود، فرشتگان بر او نازل می شدند و می گفتند:
ای مریم! خدا تو را برگزیده و پاک ساخته و بر همه زنان جهان، برتری داده است .
این سخن، از بلندی مقام مریم، حکایت می کند . خداوند در جای دیگر می فرماید:
فرشتگان گفتند: ای مریم! همانا خداوند، تو را به کلمه ای از خود بشارت می دهد که نامش، مسیح عیسی بن مریم است و در دنیا و آخرت آبرومند و از مقربان است .
سخن گفتن با فرشتگان را در اصطلاح «محدثه بودن » می گویند . پس حضرت مریم نیز «محدثه » بوده است .
برگزیده شدن از سوی خداوند
و (به یاد آرید) هنگامی که فرشتگان گفتند: ای مریم! خدا تو را برگزیده است و پاک ساخته و بر همه زنان جهان برتری داده است .
امام باقر (ع) درباره این آیه می فرماید:
«برگزیدن حضرت مریم از دو جهت است »:
1 - پذیرفتن و برگزیدن او برای بندگی، فرستادن رزق بهشتی برای او، بی نیازی از کسب، پاک گردانیدن از هر ناپاکی و در نهایت، معصوم قرار دادن او .
یعنی او را از نسل پیامبران برگزید که در گناهکاری پدران و مادرانش، هیچ احتمالی نیست .
2 - فرستادن فرشتگان به سوی او، هدایت وی، اعطای کرامت های گونه گون به او و بالاتر و مهم تر از همه اینکه، حضرت عیسی (ع) را بدون پدر به دنیا آورد و این، سبب تقدم او بر همه جهانیان است .
امام صادق (ع) فرمود: «خدا مریم را برای ذریه پیامبران برگزید (پیامبران پس از خود) و هر چیز زشتی را از او پاک گردانید و او را بر همه زنان زمان خود برتری داد .
پس از برگزیدن وی، فرشتگان به او گفتند:
اکنون در برابر پروردگارت، خضوع و سجده و رکوع به جای آور و این در حقیقت، شکرانه ای در برابر آن نعمت بزرگ بود .
خوردن روزی بهشتی
خداوند، مریم را به شایستگی پذیرفت و به نیکویی، گل وجود او را پرورش داد .
مریم در لوای سرپرستی زکریا بزرگ شد .
وی آنچنان در بندگی خدا غرق بود، که در 9 سالگی، روزها روزه بود و شب ها به عبادت می پرداخت .
آنچنان در تقوا و شناخت پروردگار پیش رفت که بر احبار و دانشمندان پارسای آن زمان پیشی گرفت .
خداوند در قرآن می فرماید:
هرگاه زکریا در کنار محراب او قرار می گرفت و برای دیدار او می آمد، غذاهای مخصوصی کنار محراب می دید (که از آن در شگفت می شد) و از او می پرسید:
این غذا را از کجا آورده ای؟ مریم در پاسخ می گفت: این از سوی خداست و اوست که هر کس را بخواهد بی حساب، روزی می دهد .
از روایت ها برمی آید که غذا، گونه ای میوه بهشتی بوده که در زمانی غیر از فصل به بار نشستن آن، در آنجا حاضر می شده است . البته این شگفت نیست که خدا از بنده پرهیزکارش، اینگونه پذیرایی کند .
علامه طباطبایی (ره) در ذیل این آیه شریفه و در توضیح این که چرا خداوند «رزق » را بدون الف و لازم آورده است، می فرماید:
این نکته اشاره به این است که رزق نامبرده، طعام معهود در بین مردم نبوده، همچنان که بعضی هم گفته اند که زکریا در آنجا میوه زمستانی را در تابستان و میوه تابستانی را در زمستان می دید .
مؤید این حکایت، این است که اگر رزق نام برده از طعام های معمول آن روز و طعام موسمی بود، در این صورت، زکریا از پاسخ مریم که این رزق از ناحیه خداست، قانع نمی شد;
زیرا از ناحیه خدا بودن رزق، اختصاص به رزق مریم ندارد .
رزق همه مردم از ناحیه خداست و جا داشت که زکریا دوباره بپرسد:
این رزقی که خدا روزی کرده، به وسیله چه کسی به تو رسیده است؟ چون ممکن است افرادی از مردم که به معبد آمد و شد دارند، برایش آورده باشند .
حال چه هدف خدایی در نظر داشته باشند و چه هدف شیطانی .
پس همین که می بینیم زکریا از پاسخ مریم قانع شده، معلوم می شود رزق نامبرده، رزق معمولی نبوده ... و با وجود خود بر کرامت خدایی نسبت به مریم دلالت می کرده ... در اینجا بود که او نیز کرامت الهی را طمع کرده از حضرتش درخواست فرزندی طیب کرد .
پاکدامنی
قرآن کریم در این زمینه می فرماید:
خداوند مثل می زند برای مؤمنان ... مریم دختر عمران را که دامن خود را از هر آلودگی، حفظ کرد .
سپس ما از روح خود در او دمیدیم (و نطفه حضرت عیسی را با معجزه الهی در رحم او قرار دادیم) و مریم، کلمات پروردگار خود و همه کتاب هایی را که بر پیامبران نازل شده است، تصدیق کرد و از پیروی کنندگان همیشگی حق تعالی گشت .
امام صادق (ع) فرمود:
«حضرت مریم، خود را از حرام حفظ کرد که مدت آن زیاد بود . این، گواه به پاکی اوست از هرگونه پلیدی » .
راست گویی بسیار
یکی دیگر از ویژگی های برجسته حضرت مریم (س)، بسیار راستگو بودن ایشان است .
قرآن مجید نیز در این باره شهادت می دهد و می فرماید:
مادر حضرت عیسی (مریم) بسیار راستگو بود .
این ویژگی های برجسته و برخی ویژگی های دیگر، او را شایسته مادری یک پیامبر اولوالعزم قرار داده است .
دانش نامه ی آریانا
http://harchyz.rasekhoonblog.com
harchyz.com
