بنام خدا
وسواس ! مراقب این بیماری شیطانی باشید!
در عصری زندگی می کنیم که به موازات پیشرفت های تکنولوژیکی، صنعتی، اقتصادی و اجتماعی، نابسامانی های روانی و عصبی روز به روز در حال گسترش است و بسیاری از افراد از ناراحتی ها و نابسامانی های روانی به شدت رنج می برند و نه تنها خود در عذاب هستند، بلکه خانواده و جامعه را نیز دچار مشکل می کنند.
با توجه به اینکه دین مقدس اسلام همواره به سلامت جسم و روان انسان اهمیت داده است، از این رو، مراجعه به منابع دینی به ویژه قرآن کریم به منظور بهره گیری از توصیه های ارزشمند آن پیرامون شناخت و درمان مشکلات مختلف جسمی و روانی از جمله بیماری وسواس ضروری به نظر می رسد.
معنا و مفهوم وسوسه
در تبیین مفهوم وسوسه، راغب اصفهانی در مفردات آورده است که کلمه وسوسه به معنی خطور افکار زشت در دل است و اصل آن از وسواس است. علامه طباطبائی نیز معتقد است که وسواس به معنای دعوت کردن به امری به آهستگی و پنهانی است.(تفسیر المیزان/ج8/ص 40)
انواع وسواس در قرآن
وسوسه در قرآن اساساً بیرون رفتن از مرز اعتدال تلقی می گردد و به اشکال و انواع مختلف بروز می نماید. گاهی وسوسه در امور اعتقادی و گاه در اعمال انسان ها بروز پیدا می کند.
به این صورت که گاه می بینیم افرادی در نیت، وضو گرفتن، غسل، نماز؛ تعداد رکعات و ادای مخارج حروف در نماز و... تکرار و وسواس دارند.
گروهی در تمیز کردن و شستشو این بیماری را از خود بروز می دهند که این نکته در این ایام آخر سال متأسفانه در میان خانم های عزیز زیاد دیده می شود. در حقیقت در این نوع از وسواس علاوه بر اینکه یک بیماری را فرد به همراه دارد گناهی را در حال ارتکاب است و آن اسراف می باشد. اسراف و اسرافکار در بیان قرآن کریم جزو برادران شیطان هستند؛ ... إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کَانُواْ إِخْوَانَ الشَّیَاطِینِ (اسراء، 26 و 27)
با بررسی آیات قرآن، به این نکته می توان پی برد که یک مسلمان واقعی هیچ وقت گرفتار بیماری وسواس نمی شود چرا که خداوند متعال در این باره در قرآن می فر ماید: «یرید الله بکم الیسر و لا یرید بکم العسر» (سوره بقره/ آیه 185) یعنی: خداوند برای شما آسانی خواسته است نه سختی.
علل بروز وسواس از دیدگاه قرآن
در قرآن کریم از شیطان، نفس و مردم به عنوان سه عامل موثر در بروز وسوسه یاد شده است.
1- شیطان
آیات متعددی در قرآن به نقش شیطان در ایجاد وسوسه در انسان ها اشاره کرده است. خداوند متعال در این رابطه می فرماید: «شیطان موجودی است که پیوسته در دل مردم وسوسه می کند» (سوره ناس/ آیه 4 و 5)، «از گام های شیطان پیروی نکنید» (سوره بقره/ آیه 28 سوره بقره، آیه68، سوره انعام، آیه 142؛ سوره نور، آیه 21)، «از زمینه های نفوذ شیطان در انسان، شک و تردید است» (سوره سبا، آیه21)، «یوسف با دخالت شیطان، سختی ها و گرفتاری های زیادی کشید» و «بی شک شیطان ها به دوستان خویش وحی می کنند تا با شما به جدال برخیزند» (سوره انعام، آیه 121)
2- نفس
در حقیقت می توان گفت آن که درون انسان ها است و آنان را گمراه می کند، نفس اماره انسان است. گمراه شدن انسان از طریق ابلیس یا شیطان بیرونی ، از راه نفس اماره و شیطان درون است که مربوط به انسان است.
گاهی اوقات منشأ وسوسه، نفس انسان است. در این رابطه، خداوند متعال می فرماید: «و لقد خلقنا الانسان و تعلم ما توسوس به نفسه» یعنی: ما انسان را آفریدیم و وسوسه های نفس او را می دانیم.»
2- مردم
سومین عامل برانگیزنده وسوسه که در قرآن به آن اشاره شده مردم است. کسی یا کسانی که با انسان برخورد می کنند و مثلاً با گفتارهای تردید آفرین و یا نوشته های وسوسه انگیز، یقین را از انسان ها دور نموده و در آن ها، کشش ها و گرایش های نامعقول و نامشروع پدید می آورند. در این رابطه، در قرآن آمده است: «الذی یوسوس فی صدور الناس من الجنة و الناس» (سوره ناس، آیه 5 و 6) به خداوند پناه می برم از شر آن که در سینه ها وسوسه می کند، چه از جنس جن و چه از جنس مردم.
کلام آخر
خلاصه کلام آنکه در این روزها که شیطان و نفس انسان و گروهی از مردم که از عوامل دمیدن وسوسه در بین انسان ها هستند، مراقب باشیم تا خدایی ناکرده جزو انسان های وسواسی و برادران شیطان نباشیم...
منابع:
نگرشی بر اختلال وسواس؛ سایت روانشناسی نگرش، 12 دی 1395
برادران شیطان چه کسانی هستند؟؛ سایت آفتاب، 5 آذر 1392
بخش قرآن تبیان،فرآوری: زهرا اجلال
