دفاع از خطوط ساحلی یکی از مسائل مهم و استراتژیک برای کشورهای دارای دسترسی به دریا به شمار می رود چراکه تهدیدات مختلفی در بحث دفاع ساحلی وجود دارد که بایستی از طریق ابزار گوناگون با آنها برخورد کرد.
جغرافیا و تهدیدات متفاوت؛ پاسخ های متفاوت
یکی از مهم ترین بحث ها در مسئله دفاع ساحلی؛ یکی مسئله نوع سواحل و جغرافیای منطقه مورد نظر و از طرف دیگر نوع تهدیدات پیش روی کشور مورد نظر است که بایستی بر اساس آن سیستم دفاع ساحلی شکل بگیرد. موشک های کروز ضد شناور که روی پرتابگرهای متحرک سوار شده اند یکی از گزینه های محبوب برای بسیاری از کشورها به شمار می آید و اکثر موشک های ضد کشتی دنیا دارای مدل های ساحل پرتاب هستند.
کشوری مثل آمریکا به دلیل داشتن سواحل بسیار طولانی در کنار دو اقیانوس و همچنین دارا بودن حجم زیادی از شناورهای رزمی و ناوهای هواپیمابر بیشتر از ترکیب شناورها و پوشش هوایی برای دفاع از سواحل خود بهره می برد. در کشوری مثل چین، انبوهی از پرتابگرهای ساحل به دریا، شناورها به همراه پوشش جنگنده های زمین پایه و موشک های سطح به هوای حاضر در خشکی عملیات دفاع ساحلی را بر عهده دارند.
پرتابگر موشک کروز ضد کشتی RBS-15 ساخت سوئد
توپ 130 میلی متری خودکششی روس در نقش دفاع ساحلی
در روسیه علاوه بر تسلیحات معمول مثل موشک های ضد کشتی، از سامانه توپ متحرک 130 میلی متری نیز برای امر دفاع ساحلی استفاده می شود. در عین حال نسل جدیدی از موشک های ضد کشتی ساحل به دریا نیز در این کشور توسعه پیدا کرده و در بخش های مختلف خط ساحلی روسیه مستقر شده است.
موشک های ضد زره؛ پاسخی متفاوت برای تهدیدات خاص دریایی
همه تهدیدات دریا پایه در حقیقت شناورهای بزرگ و سنگین به حساب نمی آیند و در بسیاری از موارد می توان تهدید را به شکل قایق های کوچک یا شناورهای آبی خاکی حاوی نیروهای تهاجمی دشمن فرض کرد.
در بسیاری از موارد موشک های کروز ضد کشتی که سلاح اصلی برای بحث دفاع سلاحی محسوب می شوند اصولا نه توان قفل بر روی این اهداف کوچک را دارند و از طرفی اصولا بهای تمام شده یک تیر موشک کروز بسیار بیشتر از بهای این گونه اهداف کوچک به شمار می آید. اما در عین حال این شناورهای کوچک نیز تهدید بزرگی هستند و بایستی با آنها به مقابله پرداخت.
استفاده از موشک های ضد زره برای این منظور یکی از گزینه های خاص برای این بخش است. موشک های ضد زره مثل تاو یا کورنت و گونه های "شلیک کن – فراموش کن" با قابلیت حمله عمودی مثل سری اسپایک یا جاولین از جمله این موشک ها هستند.
کره جنوبی یکی از کشورهایی است که سالهاست به حالتی از جنگ سرد و رقابت تسلیحاتی با همسایه شمالی خود وارد شده است. کره شمالی برای نابود کردن پرتابگرهای راکتی و قبضه های توپ کره شمالی، موشک های مدل Spike NLOS با برد 25 کیلومتر را تهیه کرده است. در بخش دریایی نیز قرار است بالگردهای AW159 نیروی دریایی این کشور به همین موشک ها مجهز شده و به مقابله با شناورهای کوچک و لندینگ کرافت ها در صورت نزدیک شدن به سواحل این کشور درگیر شوند.
شلیک موشک اسپایک توسط کره جنوبی
بالگرد AW159 ارتش کره جنوبی
کشور فنلاند هم از جمله کشورهایی است که از این تاکتیک استفاده می کند. این کشور کوچک در منطقه بالتیک در قاره اروپا دارای خطوط ساحلی است و از طرف دیگری دارای نیروی دریایی بزرگی نیست.
پرتابگر موشک اسپایک ارتش فنلاند
یکی از راه های دفاعی فنلاندی ها برای دفاع از سواحل کشورشان، استفاده از موشک های ضد زره اسپایک در مدل ER با برد 8 کیلومتر برای نقش ضد کشتی استفاده می کند.
دهلاویه سلاح جدید تفنگداران نیروی دریایی ارتش
اما در جریان رزمایش ولایت 95 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از موشک ضد زره دهلاویه در نقش ضد شناور استفاده شد. این موشک در حقیقت یک سلاح ضد زره است که چند سال پیش توسط وزارت دفاع به تولید انبوه رسیده و پیش از این نیز به نیروی زمینی ارتش تحویل شده بود. این موشک با برد حدودا 5 کیلومتر و هدایت لیزری می تواند اهداف کوچک سطحی را نابود کند.
آزمایش موشک دهلاویه در رزمایش اخیر نداجا
به گفته مسئولان کشورمان، میزان نفوذ این موشک در زره های واکنشگر در بالاترین حد موشک های ضد زره جهان است. نگاهی به فهرست این تسلیحات عدد 1200 تا 1250 میلیمتر را نشان می دهد. در اینصورت هیچ یک از تانک های ساخته شده در دنیا نمی تواند در برابر دهلاویه با این میزان نفوذ مقاومت کند و این موضوع در خصوص اکثر شناورهای سبک دنیا نیز صدق می کند.
با توجه به اینکه قبلا اعلام شده دهلاویه توانایی هدف قرار دادن بالگردها را نیز دارد، از اینرو مانند خانواده موشک های توفان، تندر و توسن، این سلاح را نیز باید موشکی چند منظوره محسوب کرد و در عین حال، عدم استفاده از هدایت سیمی و استفاده از یک پیشران راکتی مفروض، برد بالاتری را برای دهلاویه در مقایسه با نسل های قبلی موشک های ضد زره ایران را فراهم خواهد کرد.
البته با توجه به محدودیت های تسلیحات هدایت لیزری در محیط های پر از رطوبت که احتمال ابری شدن و بروز طوفان نیز در آن بالا است، می توان از موشک هدایت اپتیکی مثل سری طوفان نیز استفاده کرد. در حقیقت با اضافه شدن این نوع سلاح ها، لایه ای جدید، مهم و پر کاربرد به لایه های دفاعی ساحلی کشور در کنار موشک های ضد کشتی، شناورهای سبک و سنگین و پهپادها اضافه می شود.
