نام شریف دهمین امام شیعیان حضرت امام هادی علیه السلام، علی است. در میان
القاب فراوان آن امام، «هادی» شهرت بیشتری دارد. کنیه امام هادی علیه السلام ابوالحسن است.
سال ولادت حضرت هادی 212 یا 214 هـ.ق است و محل ولادتش، جایی به نام صریا در نزدیکی
مدینه .
پدر بزرگوار امام هادی،
حضرت امام محمد جواد علیه السلام است و مادر بزرگوارش بانویی به نام
سمانه مغربیه. از
دوران کودکی
امام هادی جز چند واقعه، چیزی در تاریخ ثبت نشده است. با شهادت امام جواد
علیه السلام در سال 220 هـ.ق، حضرت هادی در سن هشت یا شش سالگی به امامت
رسیدند.
اگر چه حضرت هادی 42 سال بیشتر عمر نکرد، اما دوران 34 ساله امامت او
نسبت به دوران امامت برخی دیگر از ائمه علیهم السلام طولانی‌تر است. پدر
بزرگوار امام هادی علیه السلام در مواردی به امامت فرزندش تصریح فرموده
است. امام هادی به‌دلیل قابلیت و لیاقت و عنایت الهی، از
جایگاهی رفیع نزد خداوند برخوردار است.
امامت در کودکی و حاکمان معاصر
دوران امامت حضرت هادی علیه السلام همزمان بود با سلطه‌ی شش تن از
حاکمان عباسی،
و همین موضوع، شرایط ویژه‌ای را برای او ایجاد کرد. از طرفی امام می بایست
در شرایط خفقان و ارعاب حکومت عباسی، به رسالت الهی خویش عمل کند که
ارتباط با یاران و دوستان و هدایت آنان گوشه‌ای از این رسالت مهّم محسوب
می‌شد؛ و از طرفی به گونه‌ای عمل کند که حساسیّت حاکمان عباسی برانگیخته
نشود .
بر این اساس
دوران سی و چهار ساله امامت
امام هادی اگر چه طولانی است اما وی به علت محدودیت‌های ایجادشده از ناحیه
حاکمان عباسی، پیوسته در مراکز نظامی تحت نظر و مراقبت ویژه بود و کمتر
امکان ارتباط علنی و آزاد با یارانش را داشت .
تبعید امام به
سامراء ، یکی از از فشارهایی است که حکومت عباسی علیه وی اعمال کرده بود؛ و علت این که به امام هادی و نیز به فرزندش
امام حسن عسکری علیه السلام عسکرین
می گویند حضور اجباری و ناخواسته این دو بزرگوار در محلّه‌های نظامی و تحت
مراقبت نیروهای امنیتی و دستگاه ستم‌پیشه‌ی عباسی بوده است.
فضایل امام
در چنین وضعیتی، امام هادی علیه السلام به تناسب موقعیت‌های
مختلف مکانی و زمانی، گاهی با استفاده از نفوذ معنوی و تاثیر فوق‌العاده
نفسانی خویش
صحنه هایی را برای اتمام حجت و تبیین حق و هدایت افراد به تماشا می‌گذاشتند.
درایت و بینش توحیدی و برخورد اصولی و حکیمانه امام در زمان حکومت عباسیان باعث شد که دقیق‌ترین و عالی‌ترین
معارف توحیدی و اعتقادی برای جهان اسلام به یادگار بماند.
گذشته از پاسخ امام هادی علیه السلام به پرسش‌های گوناگون مردم و نیز احتجاجات آن حضرت در زمینه‌های مختلف، زیارت معروف به
جامعه کبیره که معرّفی و تبیین مقامات امامان معصوم علیهم السلام است نیز از سخنان ارزشمند به‌جا مانده از آن امام بزرگوار است.
حضرت هادی همچون سایر امامان شیعه در دوران امامت خود نمونه‌های فراوانی از
معجزات ، مکارم اخلاق، استجابت دعاها.
کلمات و سخنان حکیمانه آموزنده و حیات‌بخش در زمینه های متنوع را در تاریخ به ثبت رساندند.
همسر و فرزندان:
حضرت هادی علیه السلام حدود هجده سالگی یعنی تقریباَ در سال 230 هـ. ق با زنی به نام
حدیث یا سوسن ازدواج کرد که ثمره این ازدواج امام حسن عسکری علیه السلام است.
فرزندان دیگر امام هادی عبارتند از: حسین، محمد،
جعفر کذّاب و دختری به نام علیّه یا عایشه.
حضرت هادی علیه السلام برادری به نام
موسی مبرقع دارد و نیز دو خواهر به نام‌های فاطمه وامامه.
امام هادی سرانجام پس از 42 سال زندگی سراسر رحمت و برکت در سال 254 هـ. ق در سامراء توسط حاکمان ستمگر عباسی
به شهادت رسید و در همان شهر به خاک سپرده شد.
