زوجین باید باور و اطمینان داشته باشند که هرگز از هم جدا نخواهند شد و وصلت آنها دایمی است.
حضرت زهرا(س) در اولین روز زندگی مشترکشان با علی(ع) به ایشان گفتند:
ای علی من امروز از خانه پدرم به خانه شما منتقل شدم و روزی هم از این خانه به قبر و لحد پای خواهم گذاشت.
امروزه با توجه به حاکمیت زندگی مدرن و ماشینی، بیش از هر زمان دیگری ضرورت آسان کردن ازدواج بین جوانان احاسس می‌شود.
قوانین منتزع از سیره حضرت زهرا(س) در امر ازدواج، نمادی برای جوانان امروز
تمهیدات ازدواج حضرت زهرا(س) در کمال تعالی و با رضایت الهی بوده است، وی در همه اعمال و رفتارش جز رضایت دوستف چیزی در نظر نداشت و می‌فرمود: الهم انی اسئلک بما تحب و ترضی.
رضایتمندی زوجین
رضایت مندی زوجین، یکی از شروط اصلی در امر ازدواج است. حضرت زهرا(س) رضایت خود را از ازدواج با علی(ع) این گونه اعلام می‌نماید: رضیت بما رضی الله و رسوله؛ من به آنچه خدا و رسول خدا راضی‌اند، راضی و خشنودم.
یکی از عوامل مؤثر در ازدواج این است که خانواده‌ها به ازدواج فرزندانشان راضی باشند، زندگی حضرت زهرا(س) از ضمانت محکمی برخوردار بود. پیامبر در همه مراحل زندگی این زوج، با خشنودی و رضایت و به عنوان یک عقل مجرب، از تداوم این ازدواج حمایت می‌کردند و در رفع مشکلات آنها می‌کوشیدند.
دقت به ارزش ها و معیارهای الهی
از عوامل اساسی دیگر در امر ازدواج، دقت و توجه به ارزش‌ها و معیارهای الهی است، توجه بیش از حد به ارزش‌های پوچ و باطل در مقدمات ازدواج، مانند مهریه، جهیزیه، مراسم ازدواج و ... کدور‌ت‌ها و مشکلات را به وجود می‌آورد.
جهیزیه حضرت زهرا(س) هفده قلم بیشتر نبود. وقتی به فاطمه(س) طعنه زندند که تو همسر فرد فقیری شده ای، فرمود:
"رضیت به فوق الرضا" من به علی راضی هستم و رضایت من از او، فوق درجات رضایت است.
وقتی هم به علی(ع) طعنه زدند که می‌توانستی دختر ثروتمندی را به عقد خود درآوری تا خانه تو را پُر از جهاز کند، آن حضرت فرمودند:
همانا ما گروهی هستیم که به مقررات الهی رضایت داده‌ایم و جز رضایت او چیزی نمی‌خواهیمو افتخار ما به اعمال نیکوست. نه به مال و ثروت.
حضرت زهرا(س) با تکبیر به خانه علی(ع) مشرف شدند و در میانه راه، پیراهن عروسی خود را به مسکین بخشیدند.
دیدگاه همسران نسبت به یکدیگر
دیدگاه مثبت همسران نسبت به هم، یکی دیگر از عناصر مهم در ازدواج و تحکیم خانواده می‌باشد وقتی پیامبر در آغاز زندگی مشترک علی(ع) و فاطمه(س) دیدگاه آنها را جویا شدند، علی(ع) عرض کرد: چقدر او یاد و خبی در راه اطاعت خداست، و فاطمه (س) پاسخ داد: علی بهترین شوهر است.
اعتماد زوجین نسبت به هم
از عوامل مهم دیگر داشتن یقین و اعتماد زوجین به تداوم ازدواج می باشد. زوجین باید باور و اطمینان داشته باشند که هرگز از هم جدا نخواهند شد و وصلت آنها دایمی است، حضرت زهرا(ع) در اولین روز زندگی مشترکشان با علی(ع) به ایشان گفتند: ای علی من امروز از خانه پدرم به خانه شما منتقل شدم و روزی هم از این خانه به قبر و لحد پای خواهم گذاشت، یعنی به جز مرگ، چیزی نمی تواند در زندگی آنها خللی وارد کند.
هم کفوا و هم شأن بودن زوجین
یکی از عوامل مهم در ازادواج‌های موفق، هم شأن بودن، هم کفو و همتا بودن زن و مرد می‌باشد، چون درک متقابل زوجین را از یکدیگر امکان پذیر می‌سازد.
ام سلمه می‌گوید: رسول خدا فرمودند:
اگر خداوند علی(ع) را خلق نکرده بود، فاطمه(س) کفوی نداشت. از دیگر عوامل درک روحیات و حالات همسر در زندگی زناشویی می‌باشد، فاطمه(س) علی(ع) را بسیار خوب می‌شناخت و بر روحیات او اشراف داشت و از شدت دلبستگی همسرش به خود آگاه بود. از این روی در آخرین لحظات زندگی سعی نمود با زیباترین و ملایم‌ترین صورت ممکن، خبر مرگ خود را به علی(ع) برساند تا وی در برابر شنیدن این خبر از پای در نیاید. حضرت زهرا(س) همسرش را به بالین طلبید و عرض کرد:
پسرعموی من سلام بر شما، همانا این جبرئیل است که بر من سلام می‌کند. پس از مدتی تأمل بیان داشت:
این میکائیل بود که همانند دوستش جبرئیل بر من سلام کرد. زهرا(س) پس از تأمل دیگری به همسرش گفت: به حقیقت این عزرائیل است که بال‌هایش را در مشرق و مغرب گشوده است و پدرم او را برای من چنین وصف فرموده است.
حسن معاشرت و تواضع و فروتنی نسبت به همسر
در حسن معاشرت زن با شوهر، عامل تواضع و فروتنی در برابر همسر، عنصری اساسی است که می تواند مرد را در زندگی سرشار از خشنودی نماید. حضرت زهرا(س) با وجودی که سرور کائنات است در مقابل همسرش تواضعی ستودنی دارد مثلا وقتی در برابر شفاعت علی(ع) از خلیفه که برای عیادت او اجازه می‌خواست قرار گرفت چنین متواضعانه پاسخ داد: علی جان خانه توست و من کنیز تو هستم.
ابراز محبت و مهربانی نسبت به همسر
یکی از عوامل و تأثیرگذار در روابط میان زن و شوهر ابراز محبت و مهربانی به همسر است، پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید:
هیچ‌گاه این کلام شوهر که به همسر خود می‌گوید: دوستت دارم، از دل زن خارج نمی‌شود.
زن نیز باید به طور متقابل به همسر خود محبت نماید.
حضرت زهرا(س) در عبارتی خطاب به همسرشان می‌گویند:
روح من فدای روح تو باد و جان من سپر بلای جان تو باشد. ایجاد آراستگی ظاهری و باطنی برای همسر از عناصر اساسی دیگر است، گشادگی صورت و نگاه مهربان انواعی از زینت چهره می‌باشد. شادمانی باطنی و رضایت خاطر هم نوعی درخشندگی در چهره ایجاد می‌کند.
آراستگی در منزل
حضرت زهرا(س) سعی می‌کردند در محیط خانه عطرآگین و آراسته باشند حتی ایشان در آخرین لحظات زندگی خود به اسماء فرمودند:
عطر مرا که همیشه خود را با آن عطرآگین می‌نمودم بیاور.
علی(ع) نیز در اشاره در آراستگی ظاهر و باطن فاطمه زهرا(س) می فرمایند:
هرگاه به او می‌نگریستم همه ناراحتی‌ها و غم‌هایم برطرف می‌شد.
عمق بخشیدن به محبت و دفاع از همسر
یکی از عوامل در استحکام ازدواج‌ها عمق بخشیدن به محبت، حمایت و دفاع از همسر وقدردانی از تلاش‌ها و زحمت‌های اوست.
زمانی که حضرت علی(ع) را با اکراه و اجبار برای اخذ بیعت به مسجد مدینه می‌بردند حضرت زهرا(س) برای دفاع از همسرش به درب مسجد، آمدند و در یاوری علی(ع) فرمودند:
به خدا سوگند ای سلمان از درب مسجد مدینه پا را بیرون نمی‌گذارم تا آنکه پسر عموی خود را با چشمان خودم سالم ببینم.
زیبا، مؤدبانه و با احترام خطاب کردن همسر، یکی از عوامل ازدواج‌های موفق می‌باشد. در صورتی که صدا کردن همسر احترام‌آمیز باشد محبت و صمیمیت زیادی را در پی خواهد داشت. حضرت زهرا(س) نام همسر خود را با احترام یاد می‌کردند و گاهی او را با کنیه " ابوالحسن" می‌خوادند. گاهی با لقب شریف " یا امیرالمؤمنین" برای نمونه حضرت فاطمه(س) هنگام شکایت از مرگ پدر و مشکلات سیاسی، همسرش را اینگونه مورد خطاب قرار می دهد: "یابن ابی طالب"و با این خطاب متذکر نسبت علی(ع) با پیغمبر می‌شود.
تشویق به انجام کارهای خیر
از دیگر عوامل در تحکیم خانواده، تشویق همسر به انجام کارهای خیر است، زهرا(س) آنقدر با علی(ع) در خیرات و حسنات همسنگ بودند که علی(ع) بعد از وفات وی فرمودند:
وقتی رسول خدا از دنیا رفت، من یک رکن خود را از دست دادم و هنگامی که فاطمه(س) به شهادت رسید دومین رکن خود را نیز از دست دادم.
توجه به مسئله حجاب و عفاف
عوامل تأثیرگذار دیگر در تحکیم خانواده توجه زن به مسئله حجاب و عفاف است. اعتقاد حضرت زهرا(س) در باب حجاب دارای عزمتی وصف ناشدنی است در همین زمینه نقل کردند مردی نابینا از فاطمه(س) اجازه خواست که به خانه او وارد شود و حضرت زهرا(س) خود را پوشاند رسول خدا(ص) پرسیدند: چرا از او حجاب کردی؟
حضرت زهرا(س) عرض کرد اگر او مرا نمی بیند من که او را می بینم و همچنین مرد نابینا می تواند بوی مرا استشمام کند.
همکاری و مساعدت در امور زندگی
از ابعاد محبت و مودت میان زن و شوهر همکاری و مساعدت متقابل آنها برای گذراندن امور زندگی است. در زندگی مشترک علی(س) و فاطمه(س) تدبیر کارهای منزل بر عهده زهرا(س) و تدبیر امور بیرون منزل بر دوش علی(ع) بود.
امام باقر(ع) فرمودند:
حضرت فاطمه(س) کارهای منزل را با علی(ع) اینگونه تقسیم می‌کردند که خمیر کردن آرد، پختن نان و جارو زدن خانه بر عهده فاطمه(س) باشد و جمع آوری هیزم و تهیه مواد اولیه غذا را علی(ع) انجام دهد.
صبر و بردباری
از دیگر عوامل موفقیت در زندگی زوجین صبر و بردباری است که آنها را در معبر عبور از سختی ها یاری می دهد. در هر خانواده ای که صبر وجود نداشته باشد و بنای محبت و استحکام نیز دچار آفت می‌شود.
رسول خدا(ص) به خانه دخترش وارد شد و حضرت زهرا(س) را دید در حالی که لباسش بسیار نامناسب بود، از یک طرف مشغول آرد کردن و تهیه نان بود و از طرفی به فرزندش شیر می‌داد، پیامبر با چشمان پر از اشک به ایشان فرمودند: دخترم! اینگونه تلخی ها در دنیا برای رسیدن به پاداش اخروی است پس صبر را از دست نده، زهرا(س) در پاسخ پدر گفت:
خدا را حمد می کنم در برابر نعمت هایش..
سادگی و قناعت
سادگی و قناعت از جمله عواملی است که تأثیر بسزایی در ازدواج و پایداری خانواده دارد و افرادی که فقط به دنبال تشریفات و دنیا گرایی باشند نمی توانند به اهداف والایی در زندگی دست یابند.
سلمان فارسی می گوید:
روزی حضرت زهرا(س) را دیدم که چادری ساده ای بر سر داشت با تعجب عرض کردم، عجب! دختران پادشاهان به کرسی هایی طلایی می نشینند و پارچه های اشرافی به تن می کنند اما دختر رسول خدا نه چادر گران قیمتی بر سر دارد و نه لباس فاخر. حضرت زهرا(س) فرمودند: ای سلمان خداوند لباس های زینتی و تخت های طلایی را باری ما در روز قیامت ذخیره کرده است.
آری سیره و سخن آن بزرگوار که قابلیت الگوبرداری و درس آموزی دارد تقدیم گردید به امید آنکه بتوانیم در عصری که دشمن از هر سو اسلام، ایمان و ارزش های اصیل جوانان را هدف گرفته است افکار و رفتارهای خود را با آن حضرت هماهنگ نمایند.
