هر اجتماعی هر چند کوچک نیاز به یک سر پرست و رئیس دارد حتی اگر این جمع یک خانواده کوچک دو نفره باشد. بر اساس شرع مقدس اسلام و با تمسک به آیه « اَلرِجالُ قَوامُونَ علیِ النُساء»(1) سرپرستی و ریاست خانواده بر عهده مرد نهاده شده است.
مردانه ریاست کنید
واگذاری سرپرستی مرد بر خانواده به معنای برتری مرد به زن در محضر خداوند متعال نیست بلکه به واسطه مصالح اجتماعی و ویژگی های طبیعی و فطری زن و مرد است که خداوند برای هر یک نقش و جایگاه خاصی را در خانواده در نظر گرفته است. تقسیم بندی وظایف به معنای تقسیم بندی جنسیتی و کرامت و برتری مرد بر زن نیست. امام صادق (علیه السلام ) در مورد ریاست مرد بر خانواده می فرمایند: از سعادت مرد آن است که سر پرست و قیم خانواده اش باشد.(2)
در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران نیز پس از منعقد شدن عقد نکاح هر یک از زوجین وظایف و مسئولیت هایی را در قبال یکدیگر بر عهده می گیرند . طبق ماده 1105 قانون مدنی ، ریاست خانواده به صراحت از ویژگی ها و مسئولیت های مرد به شمار رفته است . در ماده 1105 آمده است : در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است.
تحمیل نظر ممنوع
نکته ای که باید به آن توجه ویژه شود آن است که مقام ریاست و سرپرستی در خانواده یک امتیاز و یک حق فردی برای شوهر نیست. او نباید با اهل خانواده اش مستبدانه بر خورد نماید و در هر مسئله ریز و درشتی نظرات و آراء خود را به دیگران تحمیل نماید. در واقع ریاست خانواده بیشتر یک وظیفه اجتماعی بر دوش مرد است. این امر کمک می کند، در مواقعی که مصالح خانواده ایجاب می نماید و در شرایطی که اعضای خانواده نتوانستند در مورد مسئله ای با بحث و مشورت و گفتگو صمیمانه به نتیجه برسند، فردی بتواند تصمیم آخر را بگیرد و دیگران نیز آراء او را بپذیرند.
سلطنت بر قلب مرد از هر ریاستی ارزشمند تر است، خداوند سلاحی به دست زنان داده است، تا بتوانند قلب مرد را به تسخیر در آورد
تامین آرامش روانی خانواده
ریاست در هر شکلی چه ریاست بر اجتماعات بزرگ مانند رهبری جامعه و چه ریاست بر یک جامعه کوچک مانند خانواده نیازمند تعقل، تدبر، دور اندیشی، کنترل عواطف و احساسات، صلابت روحی و تحمل برخورد با مشکلات و حوادث است. خداوند متعال با توجه به ویژگی های شخصی که در مردان وجود دارد، این وظیفه سنگین را بر عهده آنها نهاده است. همین طور که بسیاری از نقش های ویژه و خاص را با توجه به فطرت و ویژگی های شخصیتی زن به او واگذار نموده است.
زنان وزیران خانواده
یکی از مهمترین این وظایف تامین آرامش روانی و روحی همسر و فرزندان و حمایت عاطفی از آنهاست. باید توجه داشت که هر فرد بنا بر مسئولیتی که بر عهده او نهاده شده است، باید در محضر خداوند پاسخگو باشد. باید مردان به اینکه توجه داشته باشند، هیچ گاه از موقعیتی که برای آنها به وجود آمده است، سوء استفاده نکنند. زیرا این امر به معنای نادیده گرفتن مقام زن و مادر در خانواده نیست، بلکه زن به عنوان وزیری در کنار مرد ایفاء نقش می کند و به همسرش مشورت می دهد.
در مواقع عدم حضور همسر، اداره و سر پرستی فرزندان را بر عهده می گیرد و از همین روست که اسلام ریاست داخل خانواده را بر عهده زنان گذاشته است. در این زمینه پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند : «هر فرد از افراد بنی آدم رئیس است مرد، در امر ریاست خانواده و زن در امور خانه و خانه داری ریاست دارد.»(3)
زن به عنوان وزیری در کنار مرد ایفاء نقش می کند و به همسرش مشورت می دهد
پس در واقع می توان گفت زن و مرد در امر خانواده مکمل یکدیگرند و در پیش برد مصالح خانواده دوشادوش یکدیگر قرار دارند و مردان نقش حمایت گر خانواده را بر عهده داشته و باید به بهترین نحو با همسر و فرزندانشان برخورد نمایند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این مورد می فرمایند : «خانواده مرد تحت حمایت او هستند. دوست داشتنی ترین بندگان کسی است که نسبت به کسانی که در حمایتش هستند رفتار خوبی داشته باشد .»(4)
قلب مرد را تسخیر کنید
زنان باید به این نکته توجه ویژه داشته باشند که ریاست خانواده امر مهمی است، ولی سلطنت بر قلب مرد زندگی تان، از هر ریاستی ارزشمند تر است. خداوند سلاحی به دست زنان داده است تا بتوانند قلب مرد را به تسخیر در آورد . درست است که در ظاهر مرد بر زن تسلط دارد اما این زن است که اگر بتواند از هنر زن بودن خود به نحوی درست و صحیح استفاده نماید می تواند بر مرد تسلط روحی و قلبی داشته باشد. مرد هم به علّت علاقه و محبتی که در قلبش دارد در برابر خواسته های معقول همسرش خاضع می شود. پس اجازه دهید هر کس بر اساس فطرت الهی خود ریاست کند ، مرد رئیس خانواده باشد و شما رئیس قلب همسرتان.
پی نوشت
1) سوره النساء آیه 34
2) اصول کافی ، ج 4 ، ص 13
3) کنز العمال ، ج 6 ، ص 22 ، جمله 14669
4) وسایل الشیعه ، ج 20 ، ص 161
