خاندان وی از شناخته شدگان کوفه بود. از فرزانگان و فقهای شیعی بود و خاندان وی به علم و دانش و فقاهت و تحدیث شهره بودند. نقش برجسته ای در حوزه نشر و ترویج و بالندگی آموزه های اسلام در تاریخ شناخته شده است.
صَفوان بن مهران بن مغیره اسدی کاهلی راوی روایت هایی از امام صادق(علیه السلام) و امام کاظم(علیه السلام) که نامش در سلسله اسناد روایات، زیارات و ادعیه‌ای مانند زیارت اربعین، زیارت وارث و دعای علقمه وجود دارد. صفوان به جهت اینکه شترانی داشت و آنها را اجاره میداد، به جمّال معروف بود. کنیه اش «ابومحمد» بود و چون بعدها در کار و کسب درآمد، شترداری پیشه کرد و شتران خود را کرایه میداد، ملقّب به «جمال» شد و چون زادگاهش شهر کوفه بود، به «کوفی» معروف گردید و از آن جا که از تبار قبیله معروف بنیاسد بود، به «اسدی» نیز شناخته می شد.
شکوفایی صفوان
صفوان بن مهران به سان ده ها و صدها محدث دیگر که در شهر کوفه میزیستند، دوره نوجوانی و جوانی را در دامن پرمهر و محبت خاندان خود سپری نمود و چون گام در مرحله عقلانیت و درک درست زندگی و حیات معنوی و فرهنگی نهاد، دل و جانش با شنیدن روایات و آموزه های دینی که به وسیله شاگردان و تربیت شدگان حوزه علمی امام باقر (علیه السلام) هم چون زراره ها و محمد بن مسلم ها و ابوبصیرها، مجذوب اهل بیت علیهم السلام شد و قلبش شیفته یادگیری و فهم این آموزه ها و معارف گردید. او احساس کرد که برای فراگیری هر چه بیشتر این معارف ناب و انسان ساز، باید خود را به سرچشمه زلال و گوارای دانش برساند؛ پس تصمیم خود را گرفت در پوشش شغل و کار اقتصادی خود، روانه مدینة الرسول شد؛ جایی که محبوب و امامش و حجت زمان حضرت امام صادق (علیه السلام) در آن جا زندگی میکرد و صدها دلداده و شیفته و عاشق علم و حدیث به گرد وجود پربرکت و فیاض آن کوثر دانش، جمع شده بودند و از محضر پرفیض آن حضرت بهره میبردند.
خاندان وی از شناخته شدگان کوفه بود. از فرزانگان و فقهای شیعی بود و خاندان وی به علم و دانش و فقاهت و تحدیث شهره بودند. نقش برجسته ای در حوزه نشر و ترویج و بالندگی آموزه های اسلام در تاریخ شناخته شده است.
جایگاه وی در تاریخ
رجالیان بزرگ در مورد ایشان گفته اند که او ثقه، جلیلالقدر و از راویان حضرت صادق و حضرت کاظم علیهماالسلام است. او کتابی دارد که جماعتی از اصحاب از او نقل کردهاند. او عقایدش رابه شرح زیر محضر امام صادق (علیه السلام) عرضه داشت، و امام به او فرمود: «رحمک الله». علامه مجلسی ، از قرب الاسناد، از سندی بن محمد، از صفوان جمال، روایت کرده که گفت: عقاید خود را به امام صادق (علیه السلام) چنین عرضه داشتم:
شهادت میدهم که نیست خدایی جز خدای یگانه و شریکی ندارد، و شهادت میدهم که محمد (علیه السلام) رسول خدا و حجت بر خلق است، و پس از او، علی امیرالمؤمنین (علیه السلام) حجت بر خلق است. حضرت فرمود: خدا تو را رحمت کند. سپس عرض کردم: پس از او، حسن بن علی (علیه السلام) حجت بر خلق است. حضرت فرمود: رحمک الله. عرض کردم: پس از او، حسین بن علی (علیه السلام) حجت بر خلق است. فرمود: خدا تو را رحمت کند. سپس عرض کردم: پس از او، علی بن الحسین (علیه السلام) حجت بر خلق است؛ و پس از او، محمد بن علی (علیه السلام) حجت خداست بر خلق؛ و بعد از او، شما حجت بر خلق میباشید. حضرت فرمود: خدا تو را رحمت کند.
تولیت حرم امام علی علیه السلام
از افتخارات منحصر به فردی که شامل حال صفوان شد، این بود که به عنوان اولین شخص، بنا بر دستور حضرت صادق (علیه السلام) قبر شریف امیرالمؤمنین را مرمت و بازسازی کرد و این بازسازی مختصر، سرآغاز پایه گذاری آستان قدس علوی بود که به مرور زمان، نجف اشرف رونق گرفت و برای حضرت علی (علیه السلام) صحن و سرا و حرم ساخته شد. این مرد بزرگ، خود نقل میکند در یکی از سفرها که در خدمت امام صادق (علیه السلام) بودم و حضرت، جدّشان را زیارت میکرد، به من چند درهم داد و من قبر مطهر را اصلاح و سر و سامان دادم.
منابع:
1 دانشنامه اهل بیت
2. دانشنامه عاشورا
3. پایگاه اطلاع رسانی حوزه
محمد باعزم - تبیان
