ناباروری و نازایی در حالی در کشور ما روند صعودی گرفته که ما از کنار بسیاری از عوامل ساده‌ای که منجر به این اختلال می‌شوند، به راحتی می‌گذریم. در صورتی که این روش‌های پیشگیرانه هزینه‌‌ای در بر ندارند و تنها با کمی تلاش و اراده قابل انجام هستند. بنابر‌این ما از زهره محسن‌پور قاضی جهانی، کارشناس مامایی، درباره این عوامل پرسیدیم.
این عوامل احتمال ناباروری را بسیار افزایش می‌دهند.
عوامل ناباروری و نازایی کدامند؟
1- پریود‌های نامنظم: از سیکل 25 تا 45 روزه نباید کمتر شود و باید هر ماه منظم باشد. چون اگر تعداد این روز‌ها هر ماه کم یا زیاد شود، احتمال کیست یا عفونت وجود دارد.
2- خونریزیهای خیلی شدید یا خیلی خفیف: مثلا اگر خانمی 2 روز لکه‌بینی داشته باشد و یا خونریزیهای عادت ماهانه‌اش بسیار زیاد باشد خوب نیست. خونریزی شدید رحم را از نظر طب سنتی ضعیف می‌کند چرا که خون و دم، بچه‌را جذب می‌کند و زمانی که خونریزی شدید باشد رحم ضعیف‌تر از حد نرمال است و نمی‌تواند اسپرم را بگیرد.
3- قاعدگی‌های دردناک لگنی: این اتفاق از دو جهت قابل بررسی است و هم احتمال عفونت لگنی و عفونت روده‌ها می‌رود و دومین احتمال چسبندگی‌های رحم یا آندومتریوز است که یکی از دلایل نازایی نیز محسوب میشود.
4- آندومتریوز یا چسبندگی‌های رحمی: یکی از شایعترین دلایل نازایی است. قاعدگی‌های دردناک و مقاربت‌های دردناک از نشانه‌های این اختلال هستند.
5- مشکلات پوستی: مشکلات پوستی مانند آکنه یا موی اضافه، موی پشت لب، موی اطراف و بین سینه‌ها، موی زیر چانه مشکلات هورمونی و مشکلات تخمدان‌ها را نشان می‌دهد.
6- تغییر توانایی میل جنسی: مانند فردی که توانایی جنسی کمی دارد اما به‌طور ناگهانی این میل در او از بین می‌رود که باید حتما پیگیری شود.
7- افزایش یا کاهش وزن: این مورد، مشکلات تیروئید را نشان می‌دهد. اضافه وزن نشان‌دهنده تغذیه بد خانم‌ها است و اضافه وزن و چاقی باعث عدم تخمک‌گذاری میشود و احتمال سرطان رحم و سینه را افزایش می‌دهد. چاقی حتی باعث عفونت‌های مکرر و بیشتر میشود. تغذیه مناسب، پرهیز از فست‌فود، سرخ‌کردنی، سس‌های خانگی و چاشنی و سرکه زیاد در عدم ابتلا به چاقی موثر هستند.
8- تغذیه نامناسب: بهتر است انواع غذا‌ها و خوراکی‌ها با مواد متعادل‌کننده خود‌شان مصرف شوند. برای مثال سرکه‌انگبین یکی از بهترین نوشیدنی‌ها است که از ترکیب سرکه، عسل و نعنا تهیه میشود و حتی می‌توان آن را به جای نوشابه مصرف کرد. ترشیجات سرکه‌ای، پنیر پیتزا، انواع فست‌فود‌ها و گوشت قرمز از جمله مضر‌ترین مواد غذایی برای باروری به شمار می‌آیند. همچنین لبنیات کارخانه‌ای که این روز‌ها مشخص شده در آن روغن پالم می‌ریزند نیز حالا به یکی از تهدیدات سلامتی به‌ویژه برای باروری افراد تبدیل شده است. اما مصرف لبنیات سنتی به همراه مواد متعادل‌کننده (مُصلِح) آن برای باروری مفید است. خانم‌ها می‌توانند به همراه لبنیات از گرمی‌هایی مانند عسل، زنجبیل و دارچین استفاده کنند، توت و خرما را جایگزین قند و شکر کنند. میوه‌هایی که پُر فیبر هستند و فروکتوز کمی‌دارند مانند سیب و هلو و گلابی بخورند اما مصرف انگور و خربزه را محدود کنند چون قند‌شان زیاد است. اگر یبوست دارند انجیر مصرف کنند.
9- ترشحات شیری: به دلیل افزایش هورمون پرولاکتین اتفاق می‌افتد و باعث نازایی میشود.
10- یبوست: یبوست در نازایی نقش بسیار مهمی بازی می‌کند به‌طوری که به آن اُم‌الامراض می‌گویند. چون وقتی به وجود می‌آید که مدفوع در روده‌ها باقی می‌ماند و به بافت‌ها و اندام‌های اطرافش سَم می‌رساند که تخمدان یکی از این اندام‌ها است و یبوست باعث کیست‌های مکرر میشود.
11- چاقی‌های شکمی: چاقی‌های شکمی یکی از علل نازایی است که حتما باید از بین بروند. چون چاقی شکمی به دلیل جمع شدن چربی است و تجمع چربی باعث مقاومت به انسولین شده و افزایش بروز دیابت را در پی دارد. مقاومت به انسولین نیز باعث اختلال در چرخه تخمدان برای تخمک‌گذاری میشود.
12- بی‌تحرکی و ورزش نکردن: شاخص بدنی (BMI) بین 19 تا 25 برای بارداری مناسب است.
13- دارو‌ها: ممکن است طب کلاسیک مصرف دارو‌های هورمونی را و استفاده از آن را به مدت زیاد بدون مشکل و عوارض بداند اما باید بدانید که مصرف زیاد این دارو‌ها باعث مختل شدن سیکل تخمدان میشود. بنابر‌این خانم‌هایی که این دارو‌ها را مصرف کرده و بعد از دوره‌ای آن را قطع می‌کنند، تا مدتی قاعدگی نامنظم دارند که همین باعث نازایی میشود. دارو‌های ضد افسردگی، دارو‌هایی که برای مشکلات گوارشی مصرف میشود مانند رانیتیدین و سایمتیدین که قدرت تخمک‌گذاری را کاهش می‌دهد، دارو‌های ضد فشار خون، دارو‌های مخدر، دارو‌های ضد اشتها به‌ویژه آنها که آمفتامین دارند مانند فِن فلورامین و ضد دیابت و دارو‌هایی که هورمون‌های مردانه را زیاد می‌کنند.
14- اشعه‌ها و امواج: از جمله‌عادت‌های بدی که چند سال است رایج شده استفاده مداوم از لب‌تاپ و گوشی‌های تلفن همراه است که تاثیر زیادی در نازایی و ناباروری دارند.
