بزرگ جنایت کار تاریخ !

در طول تاریخ همواره افرادی بودند که حاضر شدند در عوض معامله با دنیا، ننگ ابدی تاریخی را برای خویش بخرند، هشام بن عبدالملک مروان با دستور شهادت حضرت امام باقر علیه السلام،یکی از این افراد ابدی تاریک تاریخ است.

عبدالملک بن مروان پنجمین خلیفه اموی است که پس از مرگ پدرش مروان بن حکم در سال ۶۵قمری به خلافت رسید و به مدت ۲۱ سال خلافت کرد. وی در دورانی به پادشاهی رسید که جامعه اسلامی دچار اختلافات درونی بسیار و با تهدیدات خارجی روبرو بود اما توانست با زور و حیله و خشونت تمام مخالفان خود را سرکوب کند.

موروثی بودن خلافت را، اول بار در اسلام، معاویه ریشه دار ساخت. پس از آن، هر کسی از خلفای اسلامی!! از دنیا می رفتند، فرزند بزرگتر، جانشین و خلیفه بعدی مسلمانان! می شد.

در سال ۱۰۹ هشام، ضمن جدا کردن خراسان از قلمرو حکومت خالد و با تغییر دادن والیان، کوشید پریشانی‌های آن ناحیه را سامان بخشد، ولی موفق نشد و در سال ۱۱۷، بار دیگر، خراسان را به خالد سپرد، اما ستمکاری خالد در عراق چنان بود که در سال ۱۲۰، هشام وی را به دلایل متعدد، از جمله گردآوری ثروت و بی‌اعتنایی مکرر به خلیفه، از فرمانروایی عزل کرد و به جانشین او، یوسف بن عمر ثقفی، عامل یمن، دستور داد خالد و کارگزارانش را دستگیر و شکنجه کند. گفته شده است که یوسف‌ بن عمر، پنهانی، وارد عراق شد، که نشان‌ می‌دهد تا چه اندازه از بروز فتنه بیمناک بوده است.

هشام مرحلۀ نوینی از جنگ و فتوحات را در ناحیۀ روم آغاز کرد، که در دور نگه داشتن نظامیان از عرصه‌های سیاسی بی‌تأثیر نبود. او بجدّ جنگ با امپراتوری روم را پی گرفت و لشکریان او تا متصرفات فرانسه پیش رفتند. فرزندان او، معاویه و سلیمان، نیز در این امر نقش مهمی داشتند.

هشام در ۱۰۷ مسلمه بن عبدالملک را والی ارمنستان و آذربایجان کرد و سعید ‌بن عمرو حرشی را به فرماندهی مقدمۀ سپاه گسیل داشت. سعید با لشکری از خزر، که ده اسیر مسلمان به همراه داشتند، جنگید و آنان را شکست داد، اسیران را پس گرفت و پسر خاقان را کشت و سرش را نزد هشام فرستاد. اما هشام بر وی خشم گرفت و دستور داد او را به زندان اندازند.

از عمال مهم هشام در عراق خالد بن عبد الله قسری است که به مدت 15 سال از همان آغاز خلافت هشام، عراق را در اختیار داشت. بعضی خالد را در ردیف حکامی نظیر زیاد بن ابیه و حجاج آورده اند.  و البته در این باره افراطی نکرده اند. خالد یکی از اشخاص مورد اعتماد امویان بود که آنها به او متکی بودند. این خصوصیتی بود که حجاج نیز داشته و کاملا وفادار به بنی امیه بود. هشام بن عبد الملک با اینکه نسبت به او غضب کرده بود حاضر نشد گفته جانشین او را در عراق بپذیرد که خالد را متهم به کمک به اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) کرده و خواسته بود تا قیام زید را تحریک شده خالد بشناساند. هشام در پاسخ یوسف بن عمر که این اتهامات را به خالد زده بود نوشت: «دروغ می گویی، ما هیچگاه خالد را در مورد «طاعت » متهم نکردیم ».  شباهت او در این جهت با حجاج از آنجا نیز آشکار می شود که درست همان سخن حجاج را که «خلیفه » بر «رسول » برتری دارد به خالد نیز نسبت داده اند،  هر چند بعدها خالد به طعنه این مطلب را به بعضی از حاشیه نشین های هشام نسبت می داد.

خلاصه:

هشام بن عبدالملک مروان کسی بود که دستور قتل حضرت امام باقر علیه السلام را به جهت نفوذ زیاد وی در میان مردم و اعتبار و جلالت قدری که خاندان اهل بیت پیامبر در میان مردم داشتند، صادر کرد و همواره این ننگ ابدی را برای خود خرید و با دنیا معامله ای دو سر باخت را به جهت شهادت عالم آل محمد صلی الله و علیه و آله، کرد.

منابع:

1. دانشنامه اهل بیت

2. پایگاه اطلاع رسانی حوزه

3. کتاب تاریخ الخلفا

محمد باعزم -  تبیان