براى بيان اهميت صفات ظاهرى امام عصر(عج) مى توان به موارد زير اشاره كرد :
1- راهى روشن براى عموم مردم است تا امام زمان خود را بشناسند.
2- دليلى واضح براى رسوا كردن مدّعيان دروغين مهدويت است.
3- برهانى آشكار بر اثبات مهدويت شخصى (و ردّ مهدويت نوعى) است.
4- مدركى محكم بر اثبات مهدويت عينى و ردّ مهدويت معنوى (مهدى ساخته ذهنى در اثر فشارهاى جامعه) است[1].
5- روشى مؤثر براى محسوس كردن وجود امام زمان(عج) و ايجاد تعلق خاطر و عشق و محبت سرشار به آن حضرت(عج) است.
اوصاف و ويژگى هاى ظاهرى و جسمانى امام زمان(عج) در روايات به شرح زير بيان شده است.
1- چهره و سيماى مبارك
حضرت مهدى(عج) داراى صورتى زيبا و درخشنده است؛
الف. «المهدى من ولدى وجهُهُ كالقمر الدُّرّى»[2] ؛ «پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «مهدى از فرزندان من است، صورتش همچون ماه تابان است...«.
ب. «... على خَدِّه الأيمن خالٌ»[3] ؛ «... بر گونه راستش خالى هست».
ج. «حَسَنُ الوجه... و نور وجههِ يَعلو سواد لحيته»[4] ؛ «مهدى صورتى نيكو دارد... درخشندگى چهره اش بر سياهى محاسنش غلبه مى كند»
د. «وجهُهُ كالدّينار و اَسنانه كالمنشار...»[5] «چهره اش مانند دينار گرد و گلگون و دندان هايش مانند شانه، ظريف و منظم است».
ه. «المهدى طاووس اهل الجنّة عليه جلابيبُ النّور»[6] ؛ «مهدى، طاووس بهشت است كه هاله اى از نور، او را احاطه كرده است»
و. «شابّ صبيحُ الوجه...»[7] ؛ «جوانى گشاده روى است»
ز. «شابٌ حسن الوجه»[8] «جوانى زيباروى است»
ح. «وجهُه كالكوكبٌ درّىٌّ»[9] ؛ «چهره اش مانند ستاره درخشان است»
ط. «مسنون الخدّين»[10] ؛ «مهدى داراى گونه هاى كم گوشت است»
ى. «سهل الخدّين على خدّة الأيمن خالٌ كأنّه فتات مسك على رضراضة عنبر»[11] ؛ «گونه هايى نرم با خالى در گونه راست دارد كه مانند دانه مشك بر روى عنبر است»
2- پيشانى و ابرو و چشم
حضرت مهدى(عج)، داراى پيشانى گشاده، صاف و روشن است. ابروى آن حضرت(عج) نيز باريك، كشيده و نزديك به هم - اما ناپيوسته - است. چشم هايش سياه و درشت و فرورفته و پلك هاى او درخشنده است.
الف. «المهدى منّى، اجلى الجبهَة اَقنى الأنف...»[12] ؛ «مهدى از من است، پيشانى باز و نورانى و بينى كشيده و باريك دارد»
ب. «اَكحَلُ العَينَين... كثُّ اللحية...»[13] ؛ «ديدگان مباركش سرمه كشيده... محاسن مباركش پر مو است...».
ج. «اَزَجُّ، اَبلَجُ، اَدعَج، اَعيُنُ، اَشَمُّ الأنف اَقنى اَجَلى»[14] ؛ «ابروهاى كشيده، صورتى نيكو، ديدگان مشكى، بينى باريك و نيكو خميده، و پيشانى باز و درخشان دارد»
د. «مُشرِفُ الحاجبين، غائرُ العينين»[15] ؛ «او بلند ابرو است و چشمانى فرو رفته دارد».
3- قامت و رنگ بدن و صورت
امیرالمومنین امام على (علیه السلام) فرموده اند: «يخرجُ رَجُلٌ مِن وُلدى فى آخِرِ الزّمان ابيضُ اللون مُشرَبٌ بالحُمرَة مُبدَحُ البَطنِ عَريضُ، عَظيمُ مُشاشِ المنكبين، بِظَهرِه شامَّتانِ : شامَّةٌ على لَونِ جِلده و شامَّةٌ على شبهِ شامّة النبى»[159] ؛ «مردى از فرزندان من در آخرالزمان ظهور مى كند كه صورتى نقره فام و چهره اى گلگون دارد. شكمش پهن، ران هايش پر گوشت و شانه هايش عريض است. در پشت او دو علامت هست كه يكى به رنگ پوست و ديگرى شبيه مهر نبوّت است».
4- سر و مو
امام على (علیه السلام) فرموده اند: «حَسَنُ الوَجه، حَسَنُ الشِعر يَسيلُ شعرُه على مِنكَبَيه...»[16] ؛ «چهره اى زيبا و موهايى جاذب دارد كه بر شانه هايش فرو ريخته است».
«بشعر قطط»[17] ؛ «مويش كمى مجعّد است».
5- در سيماى جوانان
امام رضا (علیه السلام) فرموده است: «علامَتهُ اَن يكون شيخ السنّ شاب المنظر حتى اَنَّ الناظِرَ اِلَيه لَيَحسبه ابن اربعين سنة اَو دونَها و اِنّ مِن علاماتِهِ اَن لا يَهرِمَ بمرور الايام و الليالى حتى يأتى اَجَلُه»[18] ؛ «نشانه مهدى آن است كه در سن پيرى است؛ ولى جوان به نظر مى آيد. هر كسى او را ببيند، گمان مى كند كه چهل سال يا كمتر دارد. يكى ديگر از نشانه هاى او اين است كه با گذشت زمان، تا هنگام رسيدن اجل، اثر پيرى در او مشاهده نمى شود.»
6- اوصاف اخلاقى و درونى
1- امام حسين (علیه السلام) مى فرمايند: «تَعرِفون المهدى بالسَّكينةِ و الوقارِ و بمَعرِفَةِ الحَلالِ و الحَرامِ و بِحاجَةِ النّاسِ اليه و لا يحتاجُ الى احد»[19] ؛ «مهدى را با سكينه و وقار، شناخت حلال و حرام، نياز همگان به او و بى نيازى او از همه خواهيد شناخت.»
2- در روايت ديگرى آمده است: «يكونُ اَولى بالنّاسِ من اَنفُسِهِم و اَشفَقَ عليهم من آبائِهم و اُمّهاتهم و يكونَ اَشَدّ الناس تَواضُعا للّهِ عَزَّ و جَلَّ و يكونُ اخَذَ النّاسِ بِما يَأمُرُ به و اَكَفَّ النّاس عَمّا يَنهى عنه»[20] ؛ «او براى مردم از خودشان اولى تر، از پدر و مادرشان مهربان تر و در برابر خدا، از همه متواضع تر است. آنچه به مردم فرمان مى دهد، خود بيش از ديگران به آن عمل مى كند و آنچه مردم را از آن نهى مى كند، خود بيش از همگان از آن پرهيز مى كند».
3- دلالته فى خصلتين: فى العلم و استجابَةِ الدَّعوةِ و كلِّ ما أخبَرَ بِهِ من الحوادثِ الّتى تَحدُثُ قبلَ كونِها فذلك بعَهد معهود اليه من رسول الله (صلی الله علیه و آله) توارَثَه عن آبائه عنه (علیه السلام) »[21]؛ «مهدى، دو نشانه بارز دارد كه با آنها شناخته مى شود: دانش بيكران و استجابت دعا. آنچه از رويدادها پيش از وقوع آنها سخن بگويد، به صورت پنهانى است كه توسط پدران خود، از رسول خدا(ص)، به ارث برده است»
4- امام رضا (علیه السلام) فرموده است: «... يكونُ اَعلَمُ النّاس و اَحكَمُ النّاس و اَتقى النّاس و اَسخَى النّاس و اَعبَدُ النّاس... و يكونُ مُحَدِّثا»[22] ؛ «... او داناترين مردم و حكيم ترين، پرهيزگارترين، بردبارترين، سخى ترين و عابدترين آنان است و فرشتگان با او سخن مى گويند».
منابع:
[1]. فصلنامه انتظار، ش 5، ص 152.
[2]. ينابيع المودة، ص 188 ؛ كشف الغمة، ج2، ص 481.
[3]. بحارالانوار، ج 51، ص 80 ؛ منتخب الاثر، ص 166.
[4]. منتخب الاثر، ص 186.
[5]. الغيبة النعمانى، ص 274، ج 1.
[6]. كشف الغمة، ج2، ص 481.
[7]. بحار الانوار، ج52، ص 177.
[8]. الغيبة طوسى، ص 269 ؛ الارشاد، ج 2، ص 382.
[9]. دلائل الامامة، ص 233.
[10]. كمال الدين، ج 2، ص 446.
[11]. كتاب الغيبة، ص 266.
[12]. كشف الغمة، ج 2، ص 481.
[13]. منتخب الاثر، ص 166 ؛ كشف الغمة، ج3، ص 260.
[14]. الملاحم و الفتن، ص 58 ؛ نور الابصار، ص 170.
[15]. الزام الناصب، ص 138.
[16]. منتخب الاثر، ص 250 ؛ بحار الانوار، ج 51، ص 35.
[17]. كتاب الغيبة، ص 281 ؛ بحارالانوار، ج 51، ص 36.
[18]. كمال الدين، ج2، ص 475.
[19]. كمال الدين، ج 2، ص 652.
[20]. الغيبة النعمانى، ص 127 ؛ منتخب الاثر، ص 309.
[21]. الزام الناصب، ص 10.
[22]. عيون الاخبار، ج1، ص 170.
[23]. من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 418.
منبع : کتاب مهدویت پیش از ظهور – رحیم کارگر
