جنبه ای ناگفته از زندگی امام حسن مجتبی علیه السلام

یکی از جنبه هایی که در حیات حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام بدان کمتر پرداخته شده است، بیان شجاعت ها و دلاوری هایی است که از میان خطبه هایی که ایشان در مکان ها و موقعیت های متفاوت پیش آمده است، بیان کرده اند.

آشنایی مختصری از حضرت امام حسن مجتبی

بعد از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) مقام امامت به فرزندش امام حسن (علیه السلام) رسید. مادر امام حسن (علیه السلام) حضرت فاطمه سرور بانوان دو جهان ، دختر پیامبر اسلام ، سیّد رسولان ، حضرت محمد (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) است ، کُنیه او ((ابومحمّد)) می باشد.

ایشان در شب نیمه ماه رمضان سال سوّم هجری در مدینه چشم به این جهان گشود، مادرش حضرت فاطمه - سلام اللّه عَلَیها - روز هفتم تولدش اورا در پارچه حریر بهشتی - که جبرئیل آن را برای پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم ) آورده بود - پیچید و نزد پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) آورد، پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) او را ((حسن)) نامید و گوسفندی برای او قربانی کرد، این مطلب را جمعی ، از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده اند.

یکی از جنبه هایی که در حیات حضرت امام حسن مجتبی بدان کمتر پرداخته شده است، بیان شجاعت ها و دلاوری هایی است که از میان خطبه هایی که ایشان در مکان ها و موقعیت های متفاوت پیش آمده است، بیان کرده اند.

برای نمونه سه خطبه حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام در دعوت مردم کوفه به جنگ و حضور در مقابل معاویه ارائه می شود که تحلیل گفتار حضرت در مقابل مردم کوفه، سابقه ایشان را بیشتر نشان خواهد داد که این موضوع باعث می شود تا علت عدم یاری رسانی به برادر ایشان امام حسین علیه السلام نیز مشخص شود.

دعوت مردم به حضور در جهاد جمل

یا ایها الناس! اجیبوا دعوه امیرکم، و سیروا الی اخوانکم، فانه سیوجد لهذا الامر من ینفر الیه، و الله لان یلیه اولوا النهی امثل فی العاجله و خیر فی العاقبه فاجیبوا دعوتنا و اعینونا علی ما ابتلینا به و ابتلیتم.
خطبه آن حضرت در جنگ جمل برای تحریض مردم به جنگ یکوتر است، پس دعوت ما را پپذیرید، و ما را یاری کنید، در آنچه شما و ما به آن دچار شده ایم.

دعوت مردم کوفه به یاری رساندن به امام علی علیه السلام

ایها الناس! ان امیر المؤمنین یقول: انی خرجت مخرجی هذا ظالما او مظلوما، و انی اذکر الله عزوجل رجلا رعی الله حقا الا نفر فان کنت مظلوما اعاننی و ان کنت ظالما اخذ منی و الله ان طلحه و الزبیر لاول من بایعنی و اول من غدر فهل، استأثرت بمال او بدلت حکما فانفروا فمروا بمعروف و انهوا عن منکر.

ای مردم! امیرالمؤمنین علیه السلام می گوید: من در این راه حرکت کرده ام، خواه ظالمانه و خواه مظلومانه، و من خداوند را به یاد می آورم، باری مردی که حقی را بر خداوند قائل است جز آنکه کوچ کند، اگر من مظلوم هستم مرا یاری کنید، و اگر ظالم هستم حقم را از من بگیرد، و سوگند به خدا که طلحه و زبیر اولین کسانی هستند که با من بیعت کردند، و اولین کسانی نیز می باشند، که به من مکر و حیله زدند، آیا مالی را برای خود برداشته ام، یا حکمی را تغییر داده ام، پس کوچ کنید، و به کار نیک امر و از کار زشت باز دارید.

سرزنش مردم برای عدم حمایت از امام علی علیه السلام در جنگ جمل

لم ینصره احد لرجوت ان یکون له فیمن اقبل معه من المهاجرین و الانصار و من یبعث الله له من نجباء الناس کفایه فانصروا الله ینصرکم.

ای مردم! امیرالمومنین در گذشته تمامی شما را یاری نمود، و هم اکنون آمده ایم تا شما را به سوی او بخوانیم، چرا که شما پیشوای شهرها و رؤسا عرب هستید. و خبر بیعت شکستن طلحه و زبیر و خروجشان به همراه عایشه به شما رسیده است، و آن ناشی از ضعف زنان و ضعف عقیده ایشان می باشد، و خداوند فرموده: مردان بر زنان تفوق دارند.و به خدا سوگند می خورم اگر کسی او را یاری نکند، در میان مهاجرین و انصار که برای یاری او می آیند، و آنانکه خداوند از انسانهای پاک که برای او می فرستد، برای او کافی می باشد، خداوند را یاری کنید تا شما را یاری کند.

با ملاحظه این خطبه ها که البته تعداد آنها بیش از موارد ذکر شده است، در می یابیم که سابقه مردم کوفه در حمایت و یاری رسانی به خاندان پیامبر چگونه بوده است و چرا پس از این جریان، واقعه ای مانند عاشورا رقم می خورد.

منبع:
1. کتاب نگاهی بر زندگی دوازده امام ( علیهم السلام )
2. کتاب صحیفه امام حسن ( علیه السلام )
3. کتاب امام حسن علیه السلام

 محمد باعزم - تبیان