حضانت به معنى دامن گرفتن كودك است، و در اصطلاح، مسئوليت شرعى سرپرستى و نگهدارى پدر و مادر از فرزند خود است. اگر فرزند پسر بود، مادر تا دو سال و اگر دختر است، تا هفت سال در نگهدارى آن بر پدر اولويت دارد و پس از آن تا بلوغ، مسئوليت با پدر مىباشد.(1) و اين تقسيم بندي به جهت مصلحت و نياز كودك تعيين شده است . بنابراين روشن مىشود كه مسئوليت حضانت تنها براى پدر نيست، بلكه مادر نيز در انجام آن مسئوليت دارد و در زمانى كه فرزند نياز بيشترى به مادر دارد، اولويت نگهدارى فرزند به او داده شده و در عين حال در همين مدت، تأمين هزينه زندگى كودك برعهده پدر است.
همان گونه كه از اين حكم به دست مي آيد ، در اينجا احكام اسلامي بر طبق مصالح فرزندان تنظيم شده است و چون در كودكي نياز فرزند به مادر بيشتر است،مسئوليت سرپرستي به مادر داده شده و در سنين بالاتر كه فرزند نياز به لوازم زندگي دارد ، مسئوليت آن به پدران داده شده است. البته اگر هر كدام از پدر و مادر نخواهند اين مسئوليت را بپذيرند ، از اين جهت كه به زندگي فرزند آسيب مي رساند ، حاكم شرع و قاضي اين مسئو ليت را بر ديگري مي گذارد.
بنا بر اين تا زمان بلوغ فرزندان ،مسئلهاى كه مطرح است سرپرستى و حفظ و نگهدارى آنان است و اين بين والدين تقسيم شده است. در پسران ، دو سال یعنی تا دو سالگی ، و در دختران ، هفت سال ، یعنی تا هفت سالگی مربوط به مادران است و بقيه برعهده پدران مىباشد.
قوانين مذكور در صورت عدم توافق والدين در نگهدارى كودك است و در صورت توافق طبق توافق، عمل كردن اشكال ندارد.
هم چنين اين حق حضانت به صورت مطلق نيست،بلكه اگر صلاحيت مرد براى حاكم شرع و قاضي محرز نشود، حضانت را بر عهده زن قرار مى دهد يا بالعكس.
اما پس از بلوغ، فرزندان مستقل هستند و پيش هر يك از والدين مىتوانند زندگى كنند يا مستقل باشند.
البته آنچه در غرب جریان دارد ، تا حدی که بیان شد در جامعه ما و حکم اسلام نیز هست ، اما نگاه غرب به خانواده و فرزند و... متاسفانه چندان مطلوب نیست و به همین خاطر می بینیم که به راحتی از هم جدا می شوند و تعدا فرزندانی که تنها با یکی از والدین زندگی می کنند ، بسیار زیاد است.
در عین حال اشتغال بیش از حد زنان و اعلام استقلال و از هم پاشیدگی خانواده ها و... که در غرب وجود دارد ، چندان مطلوب اسلام که خواهان استحکام خانواده و برخورداری فرزندان از مهر پدر و مادر هر دو است ، نمی باشد.
1 - مصطفى حسينى دشتى، معارف و معاريف، ج 4، ص 574، ماده حضانت.
و تحرير الوسيله امام خميني، ج 2، حقوق اولاد.
منبع: t-pasokhgoo.ir
