منظور از مطابق با زمان عمل نمودن و تطبیق اسلام با زمان، این است که در عین تفقه و بصیرت در دین داشتن، برای اجرای قوانین ثابت و غیر قابل تغییر اسلام، ساز و کار مناسب پیدا کنیم؛ جامع ترین نظریه ای که به گونه علمی به تمام ابعاد این مسئله پرداخته، نظریه «اندیشه ی مدون» است. این نظریه بر این باور است که بر اساس مبانی و اهدافی که دین تعریف نموده و با شناختی دقیق از زمان و مکان می توان ساز و کاری کار آمد مطابق با نیازهای جامعه و جهان در تمام ابعاد آن از دین عرضه کرد. یعنی؛ عناصر جهان شمول دین را استنباط کرد و به فلسفه، مکتب و نظام اسلامی دست یافت البته رسیدن به فلسفه، به شیوه کلامی، و دستیابی به مکتب و نظام اسلامی، به شیوه فقهی و تحلیلی صورت می گیرد که فقهای ما متکفل بیان آن هستند و آنها را هم بیان کرده اند بله ساز و کارها، نیاز به امروزی شدن دارد که علوم در طراحی آنها کاربرد دارند و یقیناً پیشرفت آن در طراحی بهتر و دقیق تر ساز و کارها، مؤثر است و این امر بر عهده خصوص فقها نمی باشد و کار مشترک فقیهان و عالمان علوم بشری دیگر است.
به عنوان نمونه، اقتصادى که رسول اکرم(ص) در مدینه، در سال پنجم هجرى پیاده نمود با اقتصادى که ما در ایران در سال 1420 ه. ق پیاده میکنیم (البته اگر درست کشف کنیم و در کشف و استنباط خطا نکنیم)، باید در فلسفه و مکتب و نظام یکى باشند، اما در عینیت خارجى، ممکن است متفاوت باشند؛ چون شرایط آن زمان با زمان ما فرق دارد.
بسیارى از خطاهایى که امروزه در بعضى از مسایل پیدا میشود، ناشى از همین عدم تفکیک مفاهیم است. مثلاً زمانى در دادگاهها، دادستانى را حذف کردند، چون گمان میشد با حذف دادستانى که در زمان صدر اسلام وجود نداشت، دادگاه، اسلامى میشود. اما باید توجه کنیم که آیا دادستانى واقعاً مربوط به عناصر نظام قضایى اسلام است یا یکى از عناصر سازوکار است؟ شاید در آن زمان وجود چنین سازوکارى ضرورت نداشته اما در شرایط فعلى، وجود آن لازم باشد. دست یابى به صحت و سقم چنین مواردى، نیازمند استخراج صحیح نظام و اهداف اسلام در تمامى زمینه هاست. در پى این جستجو است که در مییابیم چه چیزهایى باید ثابت باشد و چه چیزهایى تابع شرایط است که ممکن است در شکلهاى مختلف تفاوت پیدا کند.[1]
برای اطلاع بیشتر به پاسخ سؤال 749 (سایت: ۹۲۶) با نمایه اسلام و نیازهای زمان مراجعه نمایید.
[1] برگرفته شده از پاسخ سؤال 749 (سایت: ۹۲۶).
منبع: http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa1471
