خداوند برخی پیامبران را بر بعضی دیگر برتری داده است(1). رسول خدا، حضرت محمد(ص) خاتم پیامبران بودند و فضایلی داشتند که سایر انبیاء نداشتند. در این مطلب قصد داریم تا به نمونه های کوچکی از این برتری ها اشاره ای کنیم.
خداوند در مورد حضرت آدم(ع) می فرماید: «آدم پروردگارش را نافرمانی کرد، و از پاداش او محروم شد!»(2)
و در قصه نوح(ع) فرمود: «آنچه را از آن آگاه نیستی، از من مخواه!»(3)
و در مورد یونس(ع) فرمود: «و ذا النون [ یونس ] را (به یاد آور) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت و چنین می پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت (امّا موقعی که در کام نهنگ فرو رفت،) در آن ظلمتها (ی متراکم) صدا زد: «(خداوندا!) جز تو معبودی نیست! منزّهی تو! من از ستمکاران بودم!»»(4)
و داوود(ع) را چنین یاد کرد: «(داوود) گفت: مسلّماً او با درخواست یک میش تو برای افزودن آن به میش‌هایش، بر تو ستم نموده … داوود دانست که ما او را (با این ماجرا) آزموده ایم، از این رو از پروردگارش طلب آمرزش نمود و به سجده افتاد و توبه کرد. »(5)
و موسی(ع) را این‌چنین یاد کرد: «موسی مشت محکمی بر سینه او زد و کار او را ساخت (و بر زمین افتاد و مرد) موسی گفت: «این (نزاع شما) از عمل شیطان بود، که او دشمن و گمراه کننده آشکاری است »(6).
مواردی که آورده شد نمونه هایی از لغزیدن غیر عمدی پیامبران الهی بود که از آن به عنوان «ترک اولی» یاد می شود.
اما از آنجا که خداوند برخی از پیامبران را بر برخی دیگر برتر قرار داده است، در مورد رسول خدا، حضرت محمد(ص) می فرماید: «لِیَغْفِرَ لَکَ اللّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَ ما تَأَخَّرَ؛ خداوند تو را از گناهان گذشته و آینده گذر داد و تو را از گناه پوشیده داشت.(7)
یا ایها الرسول
خداوند عزّ و جل هر پیغمبری را به نام یاد کرده و فرموده است: یا آدم! یا نوح! یا ابراهیم! یا لوط! یا شعیب! یا هود! یا صالح! یا داود! یا موسی! یا یوسف! یا عیسی! ولی برای خطاب خاتم پیامبران می فرماید: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنّا أَرْسَلْناکَ شاهِدا» و «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ»
تحفه ای از نام الله
اسماء پروردگار دو نوع است، دسته ای از این اسامی مانند خالق و رازق و ... را نمی توان به مخلوقات نسبت داد اما دسته ای دیگر از اسامی خداوند را می توان به مخلوقات نسبت داد. گاهی در وصف برخی از پیامبران یکی از صفات خداوند به کار برده شده اما فقط رسول خدا(ص) هستند که دو اسم و صفت پروردگار عالم در مورد ایشان به کار رفته است. برای مثال خداوند در مدح نوح می فرماید: «إِنَّهُ کانَ عَبْدًا شَکُورا» در حالی که در مدح خود فرمود: «إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکُور» و در حقّ ابراهیم فرمود: «لَحَلیمٌ أَوّاهٌ مُنیبٌ» در حالی که در مدح خود فرمود: «إِنَّ اللّهَ لَعَلیمٌ حَلیمٌ» و در حق موسی فرمود: «وَ جاءَکُمْ رَسُولٌ کَریمٌ» و در حق خود فرمود: «إِنَّ رَبّی لِغَنِیُّ کَریمٌ». ولی نوبت به رسول خدا(ص) که می رسد دو اسم خود را یک جا برای نبی خود به کار می برد: «لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُوءْمِنینَ رَوءُفٌ رَحیمٌ» و در مدح خود فرمود: «إِنَّ اللّهَ بِالنّاسِ لَرَوءُفٌ رَحیمٌ».
رسولی برای همه
خدای تعالی هر یک را از پیغمبران را برای طایفه ای معین فرستاد و برای مثال فرمود: «إِنّا أَرْسَلْنا نُوحًا إِلی قَوْمِهِ»(8) و یا در جای دیگر فرمود: «وَ إِلی عادٍ أَخاهُمْ هُودًا، وَ إِلی ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحًا، وَ إِلی مَدْیَنَ أَخاهُمْ شُعَیْبًا، وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا وَ سُلْطانٍ مُبینٍ، إِلی فِرْعَوْنَ وَ مَلَإِیْهِ»؛ امّا حضرت محمد(ص) را برای هدایت جمله خلایق فرستاد و فرمود: «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاّ کَافَّةً لِلنّاسِ بَشیرًا وَ نَذیرًا».(9)
دین محمد(ص)، آسان ترین دین
شرافت دیگر خاتم پیامبران بر سایر انبیاء این است که خداوند متعال سختی ای که در ادیان پیشین وضع کرده بود را بر امت رسول خدا(ص) سهل و آسان گردانید و فرمود: «یُریدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ»(10) و «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا»(11)
فرشتگان در سپاه رسول (ص)
فرشتگان برای هیچ پیامبری با کافران نجنگیدند؛ اما برای مبارزه با کافران در سپاه پیامبر(ص) وارد می شدند و کمک می کردند: «یُمِدَّکُمْ رَبُّکُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ»(12)
کوثر فقط برای محمد(ص)
«إِنّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ»(13) و کوثر چیزی بود که اولین و آخرینِ خلق بر او حسرت می خورند. وقتی کافران به رسول خدا(ص) گفتند که تو ابتر و دنباله بریده ای و فرزندی نداری. خداوند عالم پاسخ داد: «همانا (تو ابتر و بی نسل نیستی) دشمن توست که دم بریده و بی نسل است» (14)
پي نوشت:
1. بقره،253
2. طه، 121
3. هود، 46
4. انبیا، 87
5. ص،24
6. قصص، 15
7. فتح: 2.
8. نوح، 1
9. سبا، 28
10. بقره، 185
11. شرح، 5
12. انفال، 9
13. کوثر،1
14. کوثر، 3
منبع: مقاله گوهر فضيلت، فضایل رسول اللّه در قرآن، مجله گنجینه، آذر 1382، شماره 33؛ با تصرف و تلخيص
