هادی سبزواری (۱۲۱۲-۱۲۸۹ هجری قمری) دانشمند علوم اسلامی و فیلسوف معروف و شاعر و فقیه ایرانی است. ملا هادی غزل‌های حکمی و عرفانی سروده‌است و در شعر «اسرار» تخلص می‌کرد.
وی در سال ۱۲۱۲ هجری معادل ۱۷۹۷ میلادی در شهر سبزوار به دنیا آمد. پدرش حاج میرزا مهدی سبزواری یکی از دانشمندان علوم اسلامی بود.
او هشت سال داشت كه به جمع محصلان علوم مقدماتى پيوست و در اوان نوجوانى ادبيات عرب ( صرف و نحو ) را فرا گرفت و ديرى نگذشت كه به جلسات درسهاى بالاتر راه يافت . وى هر چند در ده سالگى پدرش را از دست داد توانست به كمك يكى از اقوام خويش راههاى سخت آينده را هموار سازد . پسر عمه اش حاج ملا حسين سبزوارى كه خود اهل فضيلت و دانش بود در ادامه تحصيل وى را يارى كرد. و با كمك او راهى حوزه علميه مشهد شد و ده سال در كنار بارگاه امام رضا عليه السلام به تحصيل پرداخت .
تالیفات حکیم سبزواری:
1.منظومه و شرح منظومه سبزواری
2. دیوان حاج ملاهادی سبزواری
3 . اسرار الحكمه فى المفتتح و المغتتم
4 . شرح فارسى بر برخى از ابيات مشكل مثنوى مولانا .
5 . مفتاح الفلاح و مصباح النجاح : شرح دعاى شريف صباح منسوب به مولى الموحدين اميرالمومنين است .
6 . شرح الاسماء : شرح دعاى جوشن كبير است .
7 . النبراس فى اسرار الاساس : يك دوره فقه به طور خلاصه در قالب نظم ريخته شده و با اسرار و حكمت بيان شده است .
8 . راح قراح و كتاب رحيق در علم بديع
9 . حاشيه بر الشواهد الربوبيه فى المناهج السلوكيه اثر نفيس مرحوم صدر الحكماء المتاءلهين ملا صدر الدين شيرازى .
10 . حاشيه بر اسفار اربعه ملا صدر الدين شيرازى .
11 . حواشى بر كتاب مفاتيح الغيب ملا صدرالدين شيرازى .
12 . حاشيه بر مبداء و معاد صدر الدين شيرازى : البته نسبت به سه حاشيه قبل مختصرتر مى باشد.
13 . حاشيه بر شرح سيوطى لابن مالك ( در علم نحو ) .
14 . حاشيه بر كتاب (( شوارق )) اثر ملا عبدالرزاق لاهيجى ( در حكمت ) .
15 . هدايه الطالبين فى معرفه الانبياء و الائمه المعصومين .
ملا هادی سبزواری عصر روز بیست و پنجم ذی الحجه سال ۱٢۸۹ قمری در سن ۷۷ سالگی درگذشت. بنای آرامگاه او در ضلع جنوبی میدان کارگر شهر سبزوار واقع است.
نظردانشمندان جهان راجع به ملاهادی سبزواری:
كنت گوبينو فيلسوف فرانسوى: «شهرت او به قدرى عالمگير شده كه طلاب زيادى از ممالك هندوستان، تركيه و عربستان براى استفاده از محضر او به سبزوار رو آورده و در مدرسه او مشغول تحصيل هستند.»
اقبال لاهوری: «پس از ملاصدرا، فلسفه ايرانى با ترك آيين نو افلاطونى، به فلسفه اصيل افلاطون روى آورد. نماينده بزرگ اين گرايش جديد ملا هادى سبزوارى است . او بزرگترين متفكر عصر اخير ايران است . بنابراين بررسى فلسفه او براى شناخت نحوه تفكر اخير ايران لازم است . فلسفه سبزوارى مانند فلسفه هاى اسلاف او سخت با دين آميخته است . سبزوارى با اسناد فعليت به حق ، جهان بينى ايستاى افلاطون را دگرگون كرد و به پيروى از ارسطو حق را مبدا ثابت و موضوع همه حركات شمرد. از ديدگاه او همه موجودات عالم به كمال عشق مى ورزند و به سوى غايت نهايى خود سير مى كنند.»
پرفسور توشى هيكو ايزوتسو دانشمند ژاپنى و استاد فلسفه دانشگاه مك گيل كانادا: «حاج ملا هادى سبزوارى متفكرى است كه اثر معروف «منظومه و شرح آن » از اوست و به اتفاق همگان بزرگترين فيلسوف ايرانى در قرن نوزدهم بود. در عين حال وى در ميان استادان و بزرگان عارف آن عصر مقام اول را داشت.»
