هه لپركی های كردی به چند قسمت اصلی تقسیم می شود
هه لپركی محلی با موسیقی كردی پیوندی ابدی داشته و معمولاً در جشن ها و شادی ها مردم كردستان به پایكوبی می‌پردازند. در این هه لپركی ها معمولاً یك نفر كه حركات را بهتر از دیگران می‌شناسد نقش رهبری گروه را به عهده گرفته و در ابتدای صف می‌ایستد و با تكان دادن دستمالی كه در دست راست دارد ریتمها را به گروه منتقل كرده و در ایجاد هماهنگی لازم آنان را یاری می‌دهد. این فرد كه سر چوپی كش نامیده می‌شود با تكان دادن ماهرانه دستمال و ایجاد صدا بر هیجان هه لپركی می‌افزاید.
هه لپركی كردی را یك هه لپركی رزمی می‌دانند كه دارای صلابت و متانتی خاص بوده و یاد آور یكپارچگی مردم در تمامی ادوار می‌باشد. در هه لپركی كردی تمامی گروه به سر گروه چشم دوخته و با ایجاد هماهنگی خاصی وحدت و یكپارچگی را به تصویر می‌كشند برخی هه لپركی های كردی دارای ملودی های خاصی بوده و توسط گروهی از زنان و مردان اجرا می‌شوند و در برخی از هه لپركی ها یكی از ا‌فراد گروه در وسط جمع به تنهایی به هنرنمایی می‌پردازند و در این حالت معمولاً رقصنده دو دستمال رنگی در دستها نگه داشته و با آنها بازی می‌كند كه اصطلاحاً به این نوع هه لپركی دو دستماله می‌گویند و بیشتر در كرمانشاه مرسوم است.
هه لپركی كردی را یك هه لپركی رزمی می‌دانند كه دارای صلابت و متانتی خاص بوده
هه لپركی های كردی را می‌توان به چند قسمت اصلی ذیل تقسیم كرد:
۱- گه ریان: گه‌ریان در زبان كردی به معنی گشت و گذار و راه رفتن بوده و حركات مختص این نوع نیز معنای گشت و گذار را تداعی می‌كنند. گه ریان دارای دو مقام بوده كه یكی متعلق به مناطق روستایی و دیگری مناطق شهری می‌باشد این هه لپركی زندگی با فراز و نشیب و زیر و بم هایش به تصویر كشده شده و بر ضرورت بینایی و كسب تجربه برای رویارویی با رودخانه پر تلاطم زندگی تاكید می‌شود. این نوع، گروه را برای هه لپركی های پر تحرك تر بعدی آماده می‌كند.
۲- پشت پا: پشت پا هه لپركی ای است كه كمی تندتر از گه ریان اجرا شده و در بیشتر مناطق كردنشین مخصوص مردها می‌باشد هه لپركی پشت پا همانطور كه از نامش پیداست انسان را به هوشیاری و به كارگیری تجارب می‌خواند تا مبادا شخص در زندگی از كسی پشت پا بخورد.
۳- هه لگرتن: هه لگرتن در لغت به معنای بلند كردن چیزی می‌باشد. این هه لپركی بسیار پر جنب و جوش و شاد اجرا می‌شود كه با شور و جنب و جوش بسیار به سوی هدف روانه است. ریتم تند ملودی مخصوص این هه لپركی هر گونه كسالت و خمودی را نفی كرده و بر اهمیت نشاط و هدفمندی در زندگی تاكید دارد.
۴- فه تاح پاشا: ملودی این هه لپركی در سر تاسر كردستان به شكلی یكنواخت و با ریتمی تند اجرا می‌شود و لذا این هه لپركی بسیار پر جنب و جوش می‌باشد بیشتر مردم كردستان از این هه لپركی استقبال می‌كنند.
۵- لب لان: این هه لپركی با ریتمی نرم و آهسته پس از فتاح پاشا اجرا می‌شود و می‌توان در آن لزوم تنوع در زندگی را مشاهده كرد. پس از اجرای پر جنب و جوش هه لپركی ها ی گه ریان، پشت پا، هه لگرتن و فتاح پاشا به ضرورت گروه لب لان می‌رقصند تا كمی استراحت كرده و تجدید قوا كنند .
۶- چه پی: چه‌پی همان طور كه اسمش پیداست به معنای چپ می‌باشد . ملودی این آهنگ با وزن دو تایی اجرا شده و در بیشتر مناطق كردنشین از جمله كرمانشاه ، كردستان ، سنجابی ، بسیار از آن استقبال می‌شود. فلسفه این هه لپركی قوت بخشیدن به قسمت چپ بدن می‌باشد چرا كه معمولاً قسمت چپ بدن در انجام امور روزمره نقش كمتری داشته و به مرور زمان تنبل می‌شود و برای استفاده متعادل از تمامیت جسمانی همواره باید بكارگیری اعضاء سمت چپ بدن آنها را تقویت كرد. به همین منظور در هه لپركی چه پی قسمت چپ بدن تحرك بیشتری یافته و از خمودگی خارج میگردد.
مردم كردستان معمولاً در جشن ها و شادی ها به پایكوبی می‌پردازند
۷- زنگی: زنگی یا زندی در این هه لپركی رقصندگان یك قدم به جلو گذاشته و سپس یك قدم به عقب می‌روند و این حالت تا پایان ادامه می‌یابد در این هه لپركی ضرورت احتیاط، دور اندیشی و تجزیه و تحلیل عملكرد از جانب انسان به تصویر كشیده می‌شود. در واقع در این هه لپركی سنجیده گام برداشتن مد نظر است.
۸- شه لایی: این هه لپركی را كه با ریتم لنگ اجرا می‌شود می‌توان یك تراژدی شكست دانست در این هه لپركی قدمها لنگان لنگان برداشته می‌شوند تا شكست در برابر چشمان حضار ترسیم گردد .
۹- سی جار: این نوع هه لپركی با ریتم آرام و گاهاً تند است كه همان طور كه از اسمش بر می‌آید به معنی سه بار است كه در آن سه حركت پا و سه حركت به جلو وجود دارد .
۱۰- خان امیری: خان امیری این هه لپركی نیز با ریتمی تند همراه است و در آن دستها از هم باز و در بالا قرار می‌گیرد و حلقه‌ای باز تر و فراختر می‌سازد و بیشتر تناسبی است بین حركت دستها و پاها. در این هه لپركی گونه‌ای خود نمایی و غرور خانی نیز دیده می‌شود .
منبع:negahmedia.ir
بیشتر بخوانید تا بیشتر بدانید
- آداب و رسوم مردم کردستان
- آداب و رسوم کردستانی‌ها در شب‌های قدر
- آداب ورسوم کردهای خراسان و مراسم عروسی آن
- آیین ازدواج در بین مردم عرب خوزستان
- آیین چوب بازی؛ رزم نمادین تاریخی
