در این مقاله از مجموعه مقالات معرفی سوغات استان‌ها، به سراغ استان چهارمحال و بختیاری رفته‌ایم. سوغات این استان شامل انواع مواد خوراکی و صنایع دستی است. برای آشنایی بیشتر با چند نمونه از سوغات این استان،
استان چهارمحال و بختیاری، قسمتی از مناطق کوهستانی فلات مرکزی ایران را در بر گرفته و مرکز آن شهرکرد، مرتفع‌ترین مرکز استان کشور است. علاوه بر این که قله‌های مرتفع بسیاری مانند زردکوه (دومین قله‌ی بلند زاگرس بعد از دنا) در این استان قرار دارند، بیشتر مناطق استان نیز در ارتفاع بالایی قرار گرفته‌اند، به همین جهت استان چهارمحال و بختیاری به بام ایران مشهور است.
در این استان، بختیاری‌ها بیشترین جمعیت را دارند و در حدود ۵۶ درصد از جمعیت استان را تشکیل می‌دهند. استان چهارمحال و بختیاری، پیشینه‌ای کهن دارد و بر اساس کشفیات تپه‌های باستانی موجود در استان، قدمت سکونت در آن به هزاره‌ی هفتم قبل از میلاد برمی‌گردد.
کوهستان‌های این استان در مسیر بادهای مرطوب مدیترانه‌ای قرار دارند و از میزان بارش مطلوبی برخوردار هستند. رودخانه‌های کارون و زاینده‌رود از این کوهستان‌‌ها سرچشمه می‌گیرند.
استان چهارمحال و بختیاری، از استان‌های پرآب کشور است و در حالی که یک درصد از مساحت ایران را به خود اختصاص داده است، ۱۰ درصد از منابع آب کشور را در اختیار دارد. این استان جاذبه‌های طبیعی فراوانی دارد و یکی از مقاصد مهم گردشگری در کشور است؛ آبشارها، چشمه‌ها که آب برخی از آنها مانند چشمه‌ی دیمه‌ی شهرستان کوهرنگ خواص درمانی دارند، تالاب بین‌المللی چغاخور در شهرستان بروجن، غارهایی مانند غار جهان‌بین شهرکرد، یکی از عمیق‌ترین چاه‌غارهای طبیعی در ایران، دشت لاله‌های واژگون شهرستان کوهرنگ که مشهورترین دشت لاله‌ی ایران است و جنگل‌های وسیع بلوط.
اگر قصد دارید به این استان سفر کنید، با ما همراه باشید تا شما را با سوغات این استان آشنا کنیم.
سوغاتی‌های خوراکی
گز
از شیرینی‌های اصیل ایرانی است که از ترکیب شکر، سفیده‌ی تخم‌مرغ، مغز پسته و بادام، هل و گلاب تهیه می‌شود. البته در نوع مرغوب گز، از عسل طبیعی یا گزانگبین که نوعی «مان» است به عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌شود. مان‌ها موادی قندی هستند که در اثر فعالیت حشرات روی برخی از گیاهان تولید می‌شوند. شهر بلداجی شهرستان بروجن، معروف‌ترین تولیدکننده‌ی گز در ایران است و به عنوان پایتخت گز ایران شناخته می‌شود. گز بلداجی که از گز اصفهان مرغوب‌تر است، نشان بین‌المللی کیفیت را دریافت کرده است و سهم ۱۰ درصدی از صادرات شیرینی و شکلات کشور دارد. گز بلداجی، انواع گوناگونی دارد، تفاوت این گزها در میزان مغزهای به‌کاررفته، نوع شیرین‌کننده و طعم‌دهنده و شکل ظاهری آنها است. استقبال مسافران از گز بلداجی به ویژه در ایام نوروز، باعث توسعه‌ی فروشگاه‌های عرضه و کارگاه‌های تولید گز در این شهر شده است. هم‌اکنون بیش از ۸۰ کارگاه تولید گز در بلداجی فعالیت می‌کنند.
بادام
این استان یکی از مساعدترین مناطق برای کشت بادام است و با تولید بیش از ۱۵ درصد بادام کشور در میان استان‌های تولیدکننده‌ی بادام، پیشگام است. بیشترین تولید در استان مربوط به شهرستان سامان است که در حاشیه‌ی رودخانه‌ی زاینده‌رود قرار دارد. در این استان انواع مختلفی از بادام کشت می‌شود؛ مامایی، ربیعی، شاهرودی، سنگی، محبی و سفید. در میان انواع بادام استان، بادام مامایی که از انواع صادراتی بادام است بیشترین سطح زیر کشت را دارد. این نوع بادام، به کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس، هند و... صادر می‌شود.
عسل
کندوداران این استان یکی از مرغوب‌ترین عسل‌های کشور را تولید می‌کنند. از دلایل کیفیت بالای عسل این استان، که به کشورهای دیگر صادر می‌شود، یکی پوشش گیاهی غنی و دیگری رطوبت پایین منطقه است. در میان انواع عسل تولید شده در استان، عسل گون بیشترین تولید را دارد. شهرستان‌های کوهرنگ، بروجن، لردگان و سامان، تولیدکنندگان اصلی عسل در استان هستند. برداشت عسل از کندوهای استان، از ابتدای مرداد آغاز می‌شود و تا اواسط شهریور ادامه دارد.
قارا (قره‌قوروت)
فرآورده‌ای لبنی و ترش است که از دوغ یا ماست تهیه می‌شود و معمولا سیاه یا قهوه‌ای است. استان چهارمحال و بختیاری به ویژه شهرکرد، از مراکز مهم و اصلی تولید قره‌قوروت در کشور است. مردان عشایر در این استان، به شکل سنتی دامپروری می‌کنند و زنان عشایر با روش‌های بومی، لبنیات محلی تولید می‌کنند. در بین این محصولات لبنی، قره‌قوروت، بیشترین فروش را دارد و همواره مورد استقبال مسافران قرار می‌گیرد.
نوع دیگری از قره‌قوروت نیز در این استان تولید می‌شود که برخلاف نوع رایج، شیرین است. این نوع قره‌قوروت، که به قارابشکن شهرت دارد، از آب‌پنیر تهیه می‌شود و رنگ روشنی دارد.
صنایع دستی
قالی‌بافی
استان چهارمحال و بختیاری، بعد از آذربایجان شرقی و کرمان، سومین استان برتر در زمینه‌ی تولید و صادرات فرش دستبافت است. فرش‌های دستبافت این استان، در کشورهای دیگر به ویژه کشورهای اروپایی، بیشتر از کشور خودمان شهرت دارند. منطقه‌ی چالشتر شهرکرد، قدیمی‌ترین و فعال‌ترین تولیدکننده‌ی فرش در استان است و قالی‌های طرح خشتی این منطقه جایگاه ویژه‌ای در صادرات فرش دستبافت ایران دارند.
فرش‌های دستبافت استان، یا قالی‌های بختیاری هستند یا قالی‌های قشقایی که به یلمه مشهورند. خامه‌ی این قالی‌ها که معمولا با گره ترکی و به صورت دوپوده بافته می‌شوند، پشمی است. در قالی‌های بختیاری از تار و پود پنبه‌ای استفاده می‌شود ولی در برخی از قالی‌های یلمه، تار و پود هم پشمی است. در کنار مهارت و سلیقه‌ی بافندگان، استفاده از پشم مرغوب و رنگ‌های طبیعی بادوام، دلایل کیفیت این فرش‌های دستبافت هستند.
گلیم و گبه‌بافی
در این استان، غیر از قالی، بافته‌های داری دیگری نیز تولید می‌شوند که مشهورترین آنها انواع گلیم و گبه است. در بافت گبه‌های استان که معمولا با طرح قابی و به دو صورت ریزبافت و درشت‌بافت بافته می‌شوند، از پشم بهاره‌ی گوسفند که دست‌ریس است، استفاده می‌شود و مشهورترین نوع گلیم استان نیز، گلیم سوماک است که به شیوه‌ی پودپیچی بافته می‌شود. سوماک، گلیمی یک‌رو و ضخیم است.
نمدمالی
این استان قطب تولید نمد در کشور است و نمدمالی در آن سابقه‌ای دیرینه دارد و قدیمی‌ترین صنایع دستی استان است. شهرستان‌های شهرکرد و بروجن، بیشترین نمد را تولید می‌کنند و برخی از محصولات نمدی تولید شده در این شهرستان‌ها به خارج از کشور صادر می‌شود. در سال‌های اخیر، استقبال از محصولات نمدی باعث شده تا علاوه بر تولید نمد به شیوه‌ی سنتی (نمدمالی) تولید کارگاهی و صنعتی نمد نیز در استان رواج پیدا کند.
در این استان صنایع دستی دیگری نیز فعال هستند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به کلاه‌مالی و گیوه‌دوزی اشاره کرد.
